تأثیرات گسترده مهاجران افغان بر بافت اجتماعی و اقتصادی تهران
برخی والدین اعلام کرده‌اند که نمی‌توانند فرزندان خود را در چنین شرایطی در مدارس دولتی ثبت‌نام کنند. همزمان، فرهادی، سخنگوی وزارت آموزش‌وپرورش، از وجود تعداد بیش از حد مجاز دانش‌آموزان اتباع در برخی مناطق خبر داده است. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که حضور اتباع افغان در تهران به طور چشمگیری افزایش یافته و این مسئله بر وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی محلات تأثیر گذاشته است.
افزایش مهاجرت افغان‌ها به ایران پس از بازگشت طالبان به قدرت در تابستان ۱۴۰۰، به همراه انتقادات گسترده‌ای از مدیریت مهاجران توسط دولت سیزدهم، باعث شده که موضوع مهاجران افغان به یکی از مسائل پرچالش اجتماعی تبدیل شود. در این راستا، هشتگ «اخراج افغان، مطالبه ملی» در شبکه‌های اجتماعی به سرعت فراگیر شد، اما دولت تلاش کرده است تا با پنهان کردن هویت مهاجران یا نسبت دادن اقدامات منفی به اتباع دیگر کشورها، خشم عمومی را کاهش دهد. با این حال، این پنهان‌کاری نتوانسته به حل مشکل کمک کند.
بررسی‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که بیش از ۹۷ درصد از مهاجران رسمی کشور، افغانستانی هستند و تعداد دقیق مهاجران غیرقانونی نیز هنوز مشخص نیست. تخمین‌های موجود تعداد کل مهاجران افغان در ایران را به ۵ تا ۷ میلیون نفر می‌رساند. تحلیلگران معتقدند که عدم مدیریت مؤثر و برنامه‌ریزی صحیح برای مهاجران، منجر به ایجاد مشکلات گسترده‌ای در زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی شده است.
با ورود به محلات مختلف تهران، از جمله جوادیه، هاشم‌آباد، و اتابک، تأثیرات قابل توجهی از حضور گسترده اتباع افغان مشاهده می‌شود. در جوادیه، به گفته ناصر امانی، ۶۰ درصد ساکنان محله اتباع افغان هستند که منجر به تغییرات فرهنگی و اجتماعی در این منطقه شده است. در هاشم‌آباد، محله به "کابل دوم" معروف شده و ۴۰ درصد جمعیت آن ایرانی و ۶۰ درصد دیگر افغان هستند. این تغییرات در بافت جمعیتی به تأثیرات مستقیم بر کیفیت زندگی اهالی و افزایش مشکلات اجتماعی و اقتصادی منجر شده است.
در محله اتابک، اتباع افغان به فعالیت‌هایی مانند فروش بنزین با قیمت بالا پرداخته‌اند که بر بازار و خدمات محله تأثیر گذاشته است. همچنین در محله دستغیب، حضور گسترده اتباع افغان باعث افزایش نرخ رهن و اجاره مسکن و تغییر چهره محله شده است.
به‌طور کلی، تأثیرات حضور اتباع افغان در محلات تهران شامل افزایش تنش‌های اجتماعی، تغییرات فرهنگی و فشار بر منابع محلی است. آرش اصفهانی، جامعه‌شناس، پیشنهاد می‌کند که برای کاهش تنش‌ها، نیاز به اقدامات بلندمدت و مؤثر است. این اقدامات باید شامل بهبود وضعیت خدمات، توزیع متوازن جمعیت مهاجر، و افزایش آگاهی عمومی باشد. همچنین، نیاز به تغییر نگرش‌های منفی نسبت به مهاجران و پذیرش آن‌ها به عنوان بخشی از جامعه ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
