درآمدهای سازمان تأمین اجتماعی چه می‌شود؟

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب - سرویس اقتصادی: پرویز بابایی، تحلیلگر سرویس اقتصادی آفتاب گزارش می‏دهد؛ بدهی‌های کلان سازمان تأمین اجتماعی به بخش درمانی کشور، باعث بروز مشکلات عدیده‌ای در سیستم خدمات‌رسانی گردیده است. اتفاقی که به زعم بسیاری از کارشناسان تا کنون غیرممکن و محال بوده است و سازمان تأمین اجتماعی هیچگاه تا کنون با چنین معضلی به لحاظ مالی مواجهه نبوده است. اما شنیده‌ها حاکی از آن است که امروز سازمان تامین اجتماعی از لحاظ نقدینگی و منابع در نقطه خوبی قرار ندارد و باید گفت گرچه سازمان تأمین اجتماعی از لحاظ سرمایه و ثروت و دارایی وضعیت مناسبی دارد، اما امروز همین سازمان به تبع وضعیت اقتصادی کشورو شاید هم سوء مدیریت در حال حاضر با مشکل نقدینگی مواجه شده است. مشکلی که تأثیر مستقیم بر وضعیت بیماران در بیمارستان‌ها و عدم دریافت خدمات درمانی کافی گذاشته است. دکتر مسعود پزشکیان وزیر بهداشت در دولت هشتم، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و نیز نماینده مردم آذربایجان در مجلس شورای اسلامی معتقد است این مشکلی که برای سازمان تأمین اجتماعی پیش آمده است، امری محال بوده چرا که این سازمان درآمد و توزیع منابع مالی‌اش تا کنون بی‌اشکال بوده است. به این بهانه نگاهی به درآمدها و مخارج سازمان تأمین اجتماعی داریم که بر اساس گزارش‌هایی از روزنامه همشهری، خبرگزاری ارس و اظهارات مسولان سازمان تامین اجتماعی تنظیم شده است. 

بر اساس گزارشات مرکز آمار ایران از حدود 25 میلیون جمعیت فعال کشور کمتر از 23 میلیون نفر شاغل و حدود10 درصد بیکار هستند. از میان 23 میلیون جمعیت فعال کشور براساس آمار سازمان تامین اجتماعی کمتر از 8 میلیون بیمه شده اصلی بوده و حدود 500 هزار نفر از مزایای بیمه بیکاری، بیمه خویش‌فرما و... برخوردارند. 

با توجه به این آمارها حدود70 درصد شاغلان ایران بیمه تامین اجتماعی نداشته و از مزایای بازنشستگی برخوردار نخواهند بود در حالی که در کشوری مثل فنلاند 5 میلیون از جمعیت 8 میلیون نفری این کشور شاغل و دارای بیمه تأمین اجتماعی هستند یا در آمریکا 153 میلیون نفر از جمعیت 305 میلیونی این کشور, شاغل و دارای بیمه تأمین اجتماعی هستند. 

با وجود این که بیش از 90 درصد از درآمدهای سازمان تامین اجتماعی و بازنشستگی کشوری توسط بخش خصوصی (کارفرمایان و کارگران) تأمین شده و این سازمان در حقیقت متعلق به کارگران و آینده آنهاست، اما بیمه‌پردازان و کارگران هیچ نقشی در اداره این سازمان و درآمدهای آن ندارند و تمام اختیارات این وزارتخانه توسط دولت تصرف شده و هرازگاهی دولت در مواقع نیاز بخشی از هزینه‌های خود را نیز از درآمدهای سازمان تأمین اجتماعی برداشت می‌کند که کمک به بنگاههای زودبازده طی سال گذشته و امسال یکی از این اقدامات بوده است. علاوه بر موارد فوق دوات بیش از 10 هزار میلیارد تومان به سازمان تامین اجتماعی بدهکار است که ظاهراً به این زودی‌ها قصد پرداخت این بدهی را ندارد. 

وجود مسائلی از قبیل دولتی بودن، بورورکراسی دولتی و عدم پرداخت بدهی‌های سازمان تأمین اجتماعی باعث ظهور حرکت‌ها و اقدامات غیرقانونی در این سازمان شده که از این موارد می‌توان افزایش حداقل سن بازنشستگی از 10 به 17 سال، انتشار روزنامه و مجلات به سفارش دولت با هزینه‌های میلیاردی و... اشاره نمود. 

درآمدهای سازمان تأمین اجتماعی
مهمترین نکته در عملکرد سازمان تأمین اجتماعی، درآمدها و نحوه هزینه‌کرد آنهاست که برای کارگران و کارفرمایان مشخص نشده است. بر اساس اعلام مدیر عامل تامین اجتماعی از 3/8 میلیون نفر بیمه شده اصلی40 درصد حداقل حقوق را دریافت می‌کنند، حدود30 درصد میانگین 300 هزار تومان در ماه، حدود20 درصد بیمه‌شدگان میانگین 400 هزار تومان در ماه و 10 درصد بقیه نیز میانگین 500 هزار تومان و بیشتر در ماه دریافتی دارند. بر اساس این داده‌ها 40 درصد معادل 3 میلیون و 320 هزار نفر در هر ماه حداقل 220 هزار تومان دریافتی دارند که 30 درصد حق بیمه پرداختی آنها حداقل 66 هزار تومان درماه و 792 هزار تومان در سال خواهد بود که این گروه جمعاً در سال 2630 میلیارد تومان به حساب تامین اجتماعی واریز می‌نمایند. 

گروه دوم که 30درصد بیمه‌پردازان را تشکیل می‌دهند 2 میلیون و 490هزار بیمه شده می‌باشند که ماهانه میانگین 300 هزار تومان دریافت می‌نمایند و 30 درصد حقوق آنها معادل 90 هزار تومان در هر ماه و سالانه یک میلیون و 80 هزارتومان به حساب تأمین اجتماعی ریخته می‌شود. این گروه سالانه حداقل 2690 میلیارد تومان به حساب تامین اجتماعی می‌ریزند. 

گروه سوم حدود20درصد بیمه پردازان و به تعدادیک میلیون و 660 هزار نفر می‌باشند که با دریافتی میانگین 400 هزار تومان در ماه حدود120 هزار تومان حق بیمه و سالانه یک میلیون و 440 هزار تومان به حساب تأمین اجتماعی واریز می‌نمایند که این گروه جمعاً در طول سال 2390 میلیارد تومان به حساب تامین اجتماعی واریز می‌کنند. 

گروه چهارم 10 درصد بیمه شدگان به تعداد 830 هزار نفر می‌باشند که ماهانه حداقل 500 هزار تومان دریافتی دارند و ماهانه 150 هزار تومان و سالانه یک میلیون و 800 هزار تومان به حساب تأمین اجتماعی پرداخت می‌نمایند که با این حساب این گروه در سال 1495 میلیارد تومان به حساب تأمین اجتماعی واریز می‌کنند. 

بر اساس آمار فوق کل بیمه شدگان در سال حداقل 9200 میلیارد تومان بابت حق بیمه به حساب تامین اجتماعی واریز می‌کنند. 

شرکت‌های تحت مالکیت سازمان تامین اجتماعی نیز یکی دیگر از منابع درآمدی این سازمان محسوب می‌شوند که با توجه به تعلق حدود 45درصد سیمان کشور, 40درصد صنایع شیر و لبنیات , 35درصد صنعت دارویی ,حدود30 درصد صنعت کاشی , حدود10 درصد صنعت پتروشیمی , حدود10درصد صنعت فولاد کشور به سازمان تامین اجتماعی و شرکتهایی از قبیل شرکت سرمایه‌گزاری تأمین اجتماعی (شستا) با سرمایه 2 هزار میلیارد تومانی و سایر شرکتهای ریزو درشت، حداقل دارایی سازمان تأمین اجتماعی در این حوزه بیش از 20 هزار میلیارد تومان خواهد بود که سالانه حداقل هزار میلیارد تومان سود نصیب تأمین اجتماعی می‌نماید. 

با این حساب مجموع درآمدهای سالانه سازمان تامین اجتماعی و بازنشستگی کشوری حداقل 10 هزار میلیارد تومان خواهد بود.

هزینه‌های سازمان تأمین اجتماعی
بر اساس اظهارات مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی هم اکنون یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از سازمان تامین اجتماعی مستمری دریافت می‌کنند. 

از سوی دیگر رئیس سازمان بازنشستگی كشوری حداقل حقوق بازنشستگان را 247 هزار تومان اعلام کرده كه بیش از 90 درصد بازنشستگان نیز همین حداقل حقوق را دریافت می‌كنند. بر اساس اظهارات رئیس سازمان بازنشستگی كشوری حدودا ماهانه 240 میلیارد تومان صرف پرداخت حقوق بازنشسته‌ها می‌شود. با جمع بندی این آمار و ارقام سالانه کمتر از 3هزار میلیارد تومان توسط تامین اجتماعی به بازنشستگان و مستمری بگیران پرداخت می‌گردد.
از سوی دیگر بر اساس بودجه سالانه تامین اجتماعی هزینه‌های درمانی و سایر هزینه‌های سازمان از جمله مقرری بیکاران و... کمتر از 1300 میلیارد تومان در سال است.
 
با جمع ارقام فوق مجموع هزینه‌های سالانه سازمان تأمین اجتماعی کمتر از 5 هزار میلیارد تومان است در حالی که درآمد سالانه‌اش بیشتر از 10 هزار میلیارد تومان است، اما باز هم این سازمان هر روز بخشی از خدماتش به بیمه‌پردازان را سانسور می‌کند و مراجعه‌کنندگان در چنبره بروکراسی این سازمان سردرگم و سرگردانند.