واعظی: مذاکرات رفع تحریم در سفر نیویورک وارد فاز جدیدی می‌شود

عضو کابینه دولت دوازدهم می‌گوید: روسای کشورهای اروپایی و آسیایی که قطعاً در جریان سفر نیویورک با رییس جمهور ملاقات می‌کنند، به واسطه اولین ملاقات در همه حوزه‌ها بالاخص برجام و رفع تحریم‌ها مذاکره خواهند کرد و مواضع اتخاذی رییس جمهور در جریان ملاقات‌های دوجانبه و چند جانبه می‌تواند پیش زمینه‌ای برای پسا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باشد و به واسطه آن مسئله مذاکرات رفع تحریم‌ها وارد فاز جدیدی شود. 

حل و فصل پرونده مسکوت مانده FATF و تلاش برای رفع تحریم‌ها از جمله وعده‌های اصلی مسعود پزشکیان در کارزارهای انتخاباتی بود. او چند روز پیش در نشست خبری با رسانه‌ها از نامه نگاری با مجمع تشخیص درباره FATF خبر داد و از سوی دیگر به نظر می‌رسد او و تیم همراهانش که این روزها در نیویورک به سر می‌برند تلاش برای رفع تحریم‌ها را کلید بزنند. 

محمود واعظی، رئیس دفتر دولت دوازدهم درباره اهمیت این سفر و احتمالات درباره رخ دادن اتفاقاتی نظیر سال ۹۲، می‌گوید؛ «امکان دارد اتفاق جدیدی رخ ندهد اما مقدمات اتفاق جدید در راستای عادی‌سازی روابط فراهم شود.»

او گریزی به پروندهFATF نیز زد و از تلاش کاسبان تحریم برای حل نشدن این لایحه گفت؛ «در مجموع کاسبان تحریم در داخل نهادهای رسمی حضور ندارند اما در اخلال اقتصادی کشور وجود و حضور شایانی دارند.» 

واعظی به احتمال کارشکنی تندروها و حامیان سعید جلیلی بر سر اقدامات دولت در رفع تحریم‌ها و حل FATF نیز اشاراتی دارد و این را هم می‌گوید که افرادی مانند جلیلی برابر فهمیدن برخی مسائل مقاومت می‌کنند و به عبارتی نمی‌خواهند نگاه منطقی نسبت به مسائل داشته باشند. 

گفتگوی با محمود واعظی، عضو کابینه دولت یازدهم و دوازدهم را می‌خوانید: 

آقای واعظی! رفع تحریم‌ها و تصویب FATF دستور کار اصلی دولت جدید است، به نظر شما با حضور تندروهایی که خط قرمز آن‌ها مذاکره و FATF است، پزشکیان در مسیر اجرای دستورکارهای خود موفق می‌شود؟ 

در جریان مبارزات انتخاباتی از سوی دکتر پزشکیان، با صراحت به مردم قول داده شد که سیاست و برنامه‌های دولت چهاردهم در راستای رفع تحریم‌ها تنظیم و عملیاتی شود و از طرفی دیگر مشکل FATF حل شود تا روابط بانکی کشورمان همانند سایر کشورهای جهان عادی شود. این دو مورد از مهم‌ترین تعهدات رئیس جمهور نهم بود که مردم رفع این موانع را گشایش در اقتصاد و معیشت خود تلقی می‌کنند و مع الواسطه بخاطر این مهم به رئیس جمهور رای دادند. 

انتظار مردم این است که رییس جمهورشان به وعده‌های خود بدون کم و کاست عمل کند. البته این بحث هم کماکان مطرح است که تندروها مخالف مذاکرات رفع تحریم‌ها و تصویب FATF هستند؛ مجددا باید یادآور شد که مخالفت‌های این طیف در گذشته هم مسبوق به سابقه بوده و در زمان دولت‌های یازدهم و دوازدهم هم مخالفت‌های گسترده طیف تندرو فشار زیادی بر دوش دستگاه سیاست خارجی و دولت بود. 

خواسته‌های جامعه در خلاف جهت خواسته‌های طیف تندرو است
متعاقباً این فشارها امروز هم هست و اگر مردم، سیاست مطلوب این گروه را تایید می‌کردند که در عرصه سیاست خارجی، ادامه تحریم‌ها و ارتباط محدود با کشورهای خارجی را دنبال می‌کردند به آن‌ها رأی می‌دادند نه به دکتر پزشکیان. در نتیجه اینکه مردم به تحول خواهان رأی دادند، نشان از این دارد که خواسته‌های جامعه در خلاف جهت خواسته‌های طیف تندرو حداقلی است. 

نکته دیگر اینکه ساماندهی اقتصاد، به تلاش مضاعف برای بزرگتر کردن سفره مردم و حل چالش‌های صادرات و واردات و از همه مهمتر رفع ناترازی در همه حوزه‌های حکمرانی وابسته است. نیازمند این هستیم که تحریم‌ها رفع شوند و آن روابط بین بانکی تنظیم شود تا تجار ما در صادرات و واردات بالاجبار از صرافی‌ها و تراستی‌ها استفاده نکنند. در این صورت است که می‌توانیم مانند همه کشورهای جهان روابط بین بانکی بسیار ارزان داشته باشیم. 

مذاکرات و FATF دو فاکتور غیر قابل اجتناب برای گشایش اقتصاد کشور هستند
از سوی دیگر وقتی تحریم گریبانگیر اقتصاد یک کشور است به واسطه ارتباط با تعداد کمی از کشورها در روابط بازرگانی، تجاری و صنعتی، محدودیت مخربی بر اقتصاد کشورِ تحریم شده چیره می‌شود. در صورتی که مزیت در این است که امکان صادرات و واردات با هر کشوری میسر باشد و انتخاب‌های گسترده‌تری داشته باشیم. بر این اساس مذاکرات رفع تحریم‌ها و تصویب FATF دو فاکتور غیر قابل اجتناب و ضروری برای گشایش اقتصاد کشور هستند. 

اذن مذاکرات در دولت رییسی داده شد

اذن مذاکره در دولت شهید رییسی و صحبت‌های آقای مصباحی مقدم در خصوص آمادگی مجمع تشخیص مصلحت نظام برای تصویب لوایح CFT و پالرمو در صورت درخواست رییس جمهور علامت‌های مثبتی است که امیدواریم در زمینه‌های مورد نظر گشایش‌های سازنده‌ای ایجاد شود. البته موضوعی که ضروری است به آن هم نیم نگاهی داشته باشیم، مبحث نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است. 

کشورهای اروپایی قطعاً در مورد برجام با پزشکیان صحبت می‌کنند
از این وجه که وقتی در مورد مذاکرات رفع تحریم‌ها و گروه ۱+۵ صحبت می‌کنیم، آمریکا یکی از اصلی‌ترین کشورهای طرف مذاکره بوده و هست. چند هفته دیگر رویداد انتخابات ریاست جمهوری این کشور است و طبیعی است صبر کنیم و ببینیم که چه حزبی روی کار می‌آید. از طرف دیگر روسای کشورهای اروپایی و آسیایی که قطعاً در جریان سفر نیویورک با رییس جمهور ملاقات می‌کنند، به واسطه اولین ملاقات در همه حوزه‌ها بالاخص برجام و رفع تحریم‌ها مذاکره خواهند کرد و مواضع اتخاذی رییس جمهور در جریان ملاقات‌های دوجانبه و چند جانبه می‌تواند پیش زمینه‌ای برای پسا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باشد و به واسطه آن مسئله مذاکرات رفع تحریم‌ها وارد فاز جدیدی شود. 

در سفر نیویورک امکان دارد مقدمات عادی‌سازی روابط فراهم شود
پیش بینی شما این است که سفر پزشکیان به نیویورک مانند سفر سال ۹۲ روحانی به نیویورک، دستاوردهای خوبی داشته باشد؟ 

با توجه به اینکه نخستین سفر رییس جمهور است و افکار عمومی دنیا و دولت‌ها منتظر سخنرانی وی در سازمان ملل و مواضع و سیاست‌های او در ملاقات‌ها و جلساتی که تنظیم می‌شود، هستند، به شدت حائز اهمیت است؛ چراکه از این طرق با شخصیت، آرا و دیدگاه‌های رئیس جمهور جدید جمهوری اسلامی ایران آشنا می‌شوند؛ البته امکان دارد اتفاق جدیدی رخ ندهد اما مقدمات اتفاق جدید در راستای عادی‌سازی روابط فراهم شود. 

حضور ظریف در دولت پشتوانه‌ای برای مذاکرات جدی و واقع بینانه است
با توجه به اینکه گفتید در دولت رییسی چراغ سبز برای مذاکرات داده شد و از طرفی همان زمان روایت می‌شد که آقای رئیسی دنبال به سرانجام رساندن FATF بوده اما با فشار تندروها پا پس کشیده، فکر می‌کنید پزشکیان هم در نهایت برای مذاکره و تصویب FATF زیر این فشارها باشد و…

معتقدم تیم مذاکره کننده دولت چهاردهم با تیم مذاکره کننده دولت سیزدهم بسیار متفاوت است. حضور آقایان دکتر عراقچی و دکتر روانچی که در روند کلیه مذاکرات قبلی حضور داشته‌اند و همچنین حضور دکتر ظریف در دولت، پشتوانه‌ای مغتنم است که در این دولت، مذاکرات، از حیث شکلی و محتوایی بسیار جدی و واقع بینانه‌تر پیگیری شود. 

در جریان تصویب FATF، حضور دکتر همتی به عنوان وزیر اقتصاد پشتوانه‌ای خوب و مغتنم محسوب می‌شود، کما اینکه وقتی رییس کل بانک مرکزی هم بود، به صورت جدی در راستای حل موانع FATF رایزنی می‌کرد. از سوی دیگر حضور دکتر طیب‌نیا به عنوان مشاور عالی اقتصادی رییس جمهور، که در ۴ سال تصدی وزارت اقتصاد در دولت یازدهم اقدامات بسیار مثبت و موثری در زمینه FATF انجام داد. 

همگی این ظرفیت‌ها بالاخص حمایت‌های مقام معظم رهبری، پشتوانه‌ای است در جهت عیان کردن تفاوت میان کارگزاران این دولت با دولت سیزدهم و بسیار خوش‌بین هستم که در این دولت امور تحول ساز به خوبی و با جدیت بیشتر پیگیری شود. 

ضروری است که جلوی پولشویی گرفته شود
بسیاری از تندروها که در قالب دولت سایه فعالیت می‌کنند و در نهادهای دیگر حضور دارند، بر این باور هستند که پالرمو و CFT برای کشور محدودیت ایجاد می‌کنند، این ادعای تندروها تا چه اندازه به واقعیت نزدیک است؟ 

معتقدم طیف تندرو، هیچ استدلال منطقی و مستدل به جهت محدود کردن شفاف‌سازی اقتصاد داخل ندارند و با تصویب FATF، سیاست اقتصادی و پولی کشور بر محور شفافیت حرکت خواهد کرد و عمیقاً معتقدیم که ضروری است تا جلوی پولشویی گرفته شود. 

الزام است که جابه‌جایی پول و اعتبار به شکل شفاف صورت پذیرد و در این راستا، تصویب لوایح مزبور هیچ محدودیتی برای ما به وجود نمی‌آورد. اگر مقرر بود محدودیتی به واسطه FATF صورت گیرد، یقیناً کشورهای جهان با FATF همکاری نمی‌کردند. در حال حاضر صرفاً ۳ الی ۴ کشور هستند که با FATF همکاری ندارند. پس استدلال منتقدین وارد نیست. هر اندازه که روابط پولی و بانکی شفاف‌تر و منظم‌تر تنظیم شود، به نفع خودمان است. 

کمااینکه در سیاست کلان اعلام شده از سوی دولت‌های یازدهم و دوازدهم، سیزدهم و چهاردهم، مجدانه به دنبال جلوگیری از پولشویی، قاچاق پول و قطع روابط پولی غیرشفاف بوده و هستیم. این دو لایحه هم در راستای عملیاتی کردن همین موارد است و ناظر به امور داخلی است و نه خارجی. لذا فکر می‌کنم در برهه‌ای برداشت‌ها نسبت به FATF غلط بود و در دوره فعلی اصلاح شده است. 

کاسبان تحریم در داخل نهادهای رسمی حضور ندارند
برخی هم بر این باور هستند که کاسبان تحریم می‌خواهند FATF تصویب نشود…

بنده نمی‌خواهم در این قالب به موضوع بپردازم. محتمل است که کاسبان تحریم در ایجاد انحراف افکار و در برخی موارد سلبی نقش داشته باشند اما به صداقت عمده عزیزانی که در مجمع تشخیص مصلحت نظام حضور دارند نمی‌توان شک کرد، چراکه اینها افرادی با سلامت نفس بالا و دلسوز کشور هستند و براساس اطلاعات دریافتی و اعتقادات خود نظر می‌دهند. 

امکان دارد افرادی بیرون از مجمع منافعی داشته باشند که با فضاسازی و تبلیغات انحرافی، افکار عمومی و دیدگاه‌ها را تغییر دهند. در مجموع کاسبان تحریم در داخل نهادهای رسمی حضور ندارند اما در اخلال اقتصادی کشور وجود و حضور شایانی دارند. 

در دولت دوازدهم با برخی مخالفین FATF صحبت کردیم و نظرشان عوض شد
منظور شما این است افرادی که در مجمع تشخیص مصلحت نظام مخالفت تصویب FATF هستند، بنابر اعتقاد با این ساز و کار مخالفت می‌کنند؟ 

بالاخره براساس مستندات و اطلاعات دریافتی و برداشت از آن‌ها، با تصویب FATF مخالفت کردند. در دولت دوازدهم به یاد دارم زمانی که با مخالفان صحبت کردیم و اطلاعات دقیق‌تری به آن‌ها دادیم، نتیجتاً آن‌ها از سازنده بودن تصمیم اطمینان حاصل کردند و نظرشان عوض شد. 

با چه کسانی صحبت کردید که نظرشان درباره FATF تغییر کرد؟ 

مثلاً آقای مصباحی مقدم که اخیراً در مورد FATF صحبت‌هایی کرده است. وی در گذشته ملاحظات دیگری داشت. آقای مصباحی مقدم براساس دلسوزی و صداقتی که دارد، در جهت حل مشکلات کشور گفته «اگر FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح شود، در راستای تصویب آن تلاش خواهیم کرد.» 

جلیلی نسبت به برخی مسائل تصورات ذهنی عجیبی دارد
درباره تصویب FATF با جلیلی هم صحبت می‌کردید؟ 

مواضع آقای جلیلی، بسیار متفاوت با مواضع سایر افراد است. او نمی‌خواهد که متوجه واقعیت کشور شود. برخی به دنبال مطالب و مستندات واقعی و قابل استناد می‌گردند، اما جلیلی نسبت به برخی مسائل تصورات ذهنی عجیبی دارد و بنیان آرا و اندیشه‌های خود را بر آن بنا کرده و به دنبال تغییر آن هم نیست.