عوارض سقط جنین از دیدگاه پزشکی

در حالت کلی از دیدگاه فقهای اسلام در هرگونه سقط جنین از دید اسلام به هر علتی حرام است. برخی از فقها سقط جنین تا پیش از دمیده شدن روح در جسم را در شرایط خاص جایز دانسته و برخی دیگر بر این باورند که سقط در هر زمانی حرام است. اما موارد استثنا نیز وجود دارد؛ در صورتی که ادامه بارداری برای مادر و حتی خود جنین خطرات جانبی سنگینی به همراه داشته باشد و تایید پزشکان و فقها نیز دریافت شود، می‌توان سقط جنین را انجام داد.

رئیس مرکز خدمات درمانی الزهرا(س) تبریز در گفت‌وگو با ایسنا به تعریف سقط جنین اشاره کرد و افزود: سقط باید قبل از زمانی که جنین قدرت حیات پیدا کرده یا قبل از ۲۰ هفته( چهار ماه کامل) حاملگی اتفاق بیفتد.

مریم واعظی ادامه داد: سقط به چند علل اتفاق می‌افتد یا به صورت خود به خودی رخ می‌دهد که به از دست رفتن طبیعی محصول لقاح طی سه ماهه اول بارداری گویند.

وی سقط‌های درمانی را از دیگر علل‌ها عنوان کرد و افزود: این مورد با تشخیص سه پزشک متخصص و تایید پزشکی قانونی انجام می‌شود که مبنی بر بیماری جنین یا خود مادر است.

وی با اشاره به اینکه سقط‌های غیرقانونی دلیل پزشکی نداشته و به صورت عمدی اتفاق می‌افتد، گفت: این مقوله در هر سه علت، عوارضی به مادر تحمیل خواهد کرد اما سقط‌های درمانی و خود به خودی به صورت علمی و آکادمیک انجام پیدا می‌کند و میزان خطر آن کاهش می‌یابد.

۸۰ درصد سقط‌های غیرقانونی توسط افراد غیرحرفه‌ای انجام می‌شود

واعظی خاطر نشان کرد: ۸۰ درصد سقط‌های غیرقانونی توسط افراد غیرحرفه‌ای انجام شده و در آن از لوازم آلوده و غیراستاندارد استفاده می‌شود.

این متخصص زنان و زایمان با بیان اینکه هرچقدر سن جنین بیشتر باشد، خطرات سقط آن نیز بیشتر خواهد شد، یادآور شد: سقط غیرقانونی جنین در هر سنی از حاملگی از لحاظ قانونی و شرعی غیراخلاقی است. 

وی بیان کرد: حاملگی‌های ناخواسته بخش بیشتری از سقط‌های غیرقانونی را به خود اختصاص می‌دهند درحالی که باید بدانیم این حاملگی خدا خواسته بوده است.

وی با اشاره به اینکه مهم‌ترین عوارض این سقط خونریزی بسیار شدید است، گفت: ابزارهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که به احتمال زیاد رحم از بین رفته و باروری دوباره اتفاق نمی‌افتد. 

واعظی افزود: استفاده از ابزار آلوده منجر می‌شود عفونت رحم به خون انتقال پیدا کند که متاسفانه مرگ ناشی از سقط‌های غیرقانونی وجود دارد.

وی نارسایی دهانه رحم، خونریزی مزمن و عفونت‌های مدوام را از عوارض ناشی از سقط‌های غیر قانونی عنوان کرد و ادامه داد: آسیب‌های روانی و اجتماعی نیز از دیگر عوارض است. 

وی خاطرنشان کرد: به قبح این مسئله باید پی ببریم که یک موجود زنده که قابلیت حیات داشته و شاید می‌توانست تاثیر مثبتی بر جامعه بگذارد از بین می‌رود و این را بدانیم که هیچ حسی به اندازه مادر شدن خوشایند نیست.

یک متخصص زنان و زایمان نیز در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه مهم‌ترین علت سقط در سه ماهه اول بارداری مشکلات کروموزومی است، اظهار کرد: این مشکلات ناشی از ناهنجاری‌های کروموزومی بوده و در صورت وقوع، باید پدر و مادر از نظر ژنتیکی بررسی شوند.

پریناز تسبیحی خاطرنشان کرد: در برخی از افراد سقط‌های تکی رخ می‌دهد که به صورت ناخواسته بوده و نگرانی به وجود نمی‌آورد، اما سقط‌های مکرر یعنی سقط بیش از سه مرتبه، نگران کننده بوده و باید از نظر ژنتیکی بررسی شود.

وی با بیان اینکه سقط مکرر به وقوع حداقل دو یا سه سقط ناخواسته گفته می‌شود، بیان کرد: این نوع سقط با بررسی ژنتیکی محصولات بارداری سقط شده درمان می‌شود.

وی اختلال ایمنی را دومین علت سقط‌ مکرر در سه ماهه اول عنوان کرد و گفت: نیمی از جنین به پدر تعلق دارد و در صورت بروز اختلال ایمنی جنین برای مادر غریبه محسوب می‌شود و محصول بارداری را جسم خارجی پنداشته و منجر به سقط می‌شود که در این حالت به وسیله روش‌هایی باید سیستم ایمنی مادر را با جنین تطبیق داده و با پذیرفتن آن از بروز سقط‌های مکرر جلوگیری شود.

تسبیحی افزود: یکی دیگر از دلایل سقط‌های مکرر که معمولا در سه ماهه دوم بارداری رخ می‌دهد نارسایی دهانه رحم است که بهترین روش این است که دهانه رحم با استفاده از سرکلاژ دوخته شود که به حفظ جنین در داخل شکم مادر کمک می‌کند.

عوارض و علائم سقط جنین 

وی در خصوص عوارض سقط عمدی جنین گفت: اگر سقط عمدی بعد از سه ماهگی جنین انجام گیرد عوارض زیادی برای بیمار خواهد داشت، حتی در روش‌های زیر زمینی علاوه بر عفونت، به پاره‌گی رحم و پارگی روده‌های فرد نیز منجر می‌شود.

وی با بیان اینکه داروهای سقط کننده عوارض زیادی دارند، گفت: در برخی موارد والدین به دلایل مختلف قصد دارند سریع جنین خود را سقط کنند و قبل از اینکه متوجه شوند محل بارداری کجاست اقدام به سقط می‌کنند، یا به بعضی از کارشناسان غیرحرفه‌ای مراجعه می‌کنند و بدون اینکه بفهمند بارداری در داخل رحم اتفاق افتاده یا نه، دارویی تجویز می‌کنند که اگر حاملگی در داخل رحم نباشد به پاره شدن لوله رحم و به خونریزی بسیار وسیع و حتی گاهی مرگ مادر منجر می‌شود.

وی به برخی از علائم سقط اشاره کرد و افزود: درد زیر شکم، حالت لکه بینی افزایش یابنده و دردهای شدید از علائم سقط به شمار می‌آید که اگر درد و خونریزی کاهش پیدا نکند به معنای این است که سقط به صورت کامل انجام نشده و فقط قسمتی از جنین دفع شده و در اینصورت باید به اورژانس مراجعه کرده و از روش‌های دارویی و جراحی به تخلیه بقایای جنین اقدام شود.

این متخصص یادآور شد: سقط‌های غیر قانونی موجب سندرم آشرمن می‌شود، که ممکن است رحم قدرت کافی برای بارداری‌های بعدی را نداشته و حتی موجب نازایی فرد می‌شود. 

وی با بیان اینکه والدین اگر به هر دلیلی نمی‌خواهند بچه‌دار شوند باید به دنبال روش‌های مطمئن برای جلوگیری از بارداری باشند، اظهار کرد: انسان جزو موجوداتی است که خداوند به آن عقل داده و والدین اگر فکر می‌کنند شرایط مناسبی برای فرزند آوری ندارند بهتر است از روش‌های پیشگیری استفاده کنند و منجر به از دست رفتن فرزند نشوند چرا که عوارض جسمی و روحی بسیاری روی والدین به ویژه مادر خواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: والدین وقتی فرزنددار شدند فرزند را هدیه خداوند بدانند و بهتر است قبل از اینکه هدیه را باز نکردند آن را دور نیندازند، بالاخره آنها مسئول به وجود آمدن آن شده‌اند پس باید به فکر بزرگ شدن آن باشند، چه بسا که شاید در آینده سرنوشت یک مملکت به دست پرتوان آن بچه اداره شود.

تسبیحی در پایان با بیان اینکه سقط‌های غیر قانونی و زیر زمینی باعث نگرانی انجمن متخصص زنان و زایمان ایران شده، تصریح کرد: اگر غربالگری‌ها به روال عادی برگردد درصد زیادی از این سقط‌های غیرقانونی کاهش پیدا می‌کند.