سفر به ایران قدیم؛ بازدید شاه از ایران ناسیونال
کتاب «پیکان سرنوشت ما» با گردآوری و نگارش مهدی خیامی توسط نشر نی در سال ۹۷ منتشر شده است. این کتاب، خاطرات احمد خیامی، موسس ایران ناسیونال (ایران خودرو)، فروشگاه‌های کوروش و بانک صنعت و معدن است.
در ادامه بخشی از این کتاب را بخوانید.
اوایل شهریور ۱۳۴۲ بود که شاه و فرح را برای افتتاح کارخانه اتوبوس‌سازی دعوت کردیم عده زیادی از صاحبان صنایع آلمان - که مدیر عامل کارخانه مرسدس بنز نیز یکی از آنها بود و بازرگانان برجسته و وزیران را هم دعوت کردیم.
قرار بود شاه و ملکه در ساعت چهار بعد از ظهر تشریف فرما شوند همیشه رسم بر این بود که شاه و فرح در مراسم رسمی سر ساعت معین حضور می‌یافتند، ولی آن روز بیشتر از یک ساعت و نیم حضورشان عقب افتاد. این تأخیر چنان ما را دستپاچه کرد که حساب نداشت. فکر می‌کردیم آبروی ما بین تمام مقامات ایرانی و خارجی به کلی می‌رود. حتی کارگران و سرکارگران نیز روحیه خود را باخته بودند خدا می‌داند که همگی چه حالی داشتیم.
به قدر سال‌ها برای من نگرانی به وجود آورد، مخصوصاً آن که در آن روز شاه ناهار در خانه فاطمه پهلوی و تیمسار سپهبد محمد خاتمی در نزدیکی‌های فرودگاه دوشان تپه مهمان بودند بعداً معلوم شد علت تأخیر سعایت عده‌ای از دشمنان این یک ساعت. ما در آن روز بود که به عرض رسانده بودند این دو برادر از طرفداران جدی مصدق هستند و به علت فعالیت‌های فراوانشان علیه انقلاب سفید شهربانی مجبور شد آنها را قبل از رفراندوم زندانی کند و فعالیت آنها در قبل و بعد از ۲۸ مرداد در مشهد به اندازه‌ای بوده است که بعد از آن مورد تعقیب قرار گرفته بودند.
محمدرضاشاه که به پیشرفت صنایع کشور علاقه زیادی داشت در جواب گفته بود آن حرف‌ها نادیده گرفته شود و برای اطمینان بیشتر از مشهد و شهربانی گزارش فوری درباره ما خواسته بودند. جواب مشهد گزارش داده بود توقیف برادران خیامی به دلیل سوءتفاهم بسیار خوب بود و شهربانی هم تو بوده و به آن دو برادر اطمینان کامل داریم. باری، یک ساعت و نیم پس از ساعت مقرر از منزل سپهبد خاتمی تلفن شد که شاه و فرح به سوی کارخانه حرکت کردند ساعت دوم تأخیر بیشتر از چندین سال بر ما گذشت، ولی بیست دقیقه بعد اتومبیل شاه از در ورودی کارخانه وارد شد.
کار‌های تشریفاتی از هر حیث با برادرم بود زمین تا در کارخانه فرش شده بود. هنوز سالن غذاخوری برای کارگران نساخته بودیم و محل سرپوشیده‌ای برای پذیرایی از مهمانان نداشتیم لذا در زیر چادر بسیار بزرگی از آنان پذیرایی کردیم. کارگرانی که در آن روز تعدادشان ۲۵۰۰ نفر بود در سر راه شاه و فرح صف کشیده بودند و جاویدشاه می‌گفتند. در مورد حفاظت پیش‌بینی‌های لازم را کرده بودیم.
با وجود آنکه محمود اکثر کارگران را از مشهد استخدام کرده بود و به همگی آنها اطمینان کامل داشت، از چند روز قبل تمام آنها را به طور غیر مستقیم زیر نظر داشت؛ مخصوصاً در روز افتتاح تمام کارگران از سوی مأموران انتظامی و اداره کارگزینی ایران ناسیونال بازرسی بدنی شدند و تمام رختکن‌ها تحت کنترل بود محمود به سرکارگران هر قسمت سفارش کرده بود کارگران خود را از نظر امنیتی زیر نظر داشته باشند سرپرستان هر قسمت مسئول کارگران زیر نظر خود بودند.
به همین دلیل مأموران گارد شاهنشاهی که برای حفاظت آمده بودند از این نظم حفاظتی بسیار راضی بودند. بعد از نزول اجلال شاه و ملکه من خیر مقدم عرض کردم و برنامه‌های تولید و توسعه ساخت اتوبوس مینی بوس و کامیونت و سالن‌های تولید را که در دست ساخت بود به عرض رساندم و گفتم کارخانه فعلی روزی یک دستگاه اتوبوس تولید می‌کند و به طوری که محاسبه شده در همین کارخانه تا روزی هشت دستگاه اتوبوس ساخته خواهد شد. در گزارشم گفتم اکنون صد درصد اتاق و صندلی‌ها در کارخانه ساخته می‌شود و قسمت‌هایی از قبیل شیشه‌ها و روکش‌های صندلی و کف پرسی اتوبوس‌ها از کارخانه‌های داخلی خریده می‌شود.
تلاش ما بر این است که با برنامه‌ها و قرارداد‌هایی که با کارخانجات مرسدس بنز منعقد کرده‌ایم هر سال به تولید قطعات بیشتری در ایران بپردازیم و با بنز به توافق رسیده‌ایم که به تدریج قسمتی از قطعات اتومبیل را در ایران بسازیم. ضمناً گفتم با کسانی که مایل به ورود در امور صنعتی هستند و می‌خواهند قطعات مورد نیاز ما را از قبیل، رادیاتور، باتری فنر صندلی‌سازی و... بسازند مشغول مذاکره هستیم تا تمام محصولات آنها طبق برنامه با تولیدات ما برابری کند.
گفتم با در نظر گرفتن این مسأله که امکانات مالی مردم هر سال بیشتر می‌شود و مخارج سفر به زودی دو برابر می‌شود تلاش می‌کنیم علاوه بر تأمین تمام نیاز‌های حمل و نقل کشور، با همان سرعتی که امکانات مسافرت مردم زیاد می‌شود کار خود را توسعه دهیم. گفتم با شناختی که از لیاقت و پشتکار فوق‌العاده کارگران پراستعداد میهنمان دارم و با علم به این که استعداد به کار بردن آموخته‌هایشان از هر حیث کم نظیر است، علاوه بر رفع نیاز‌های داخلی می‌توانیم بخش عمده‌ای از تولیدمان را به کشور‌های عربی و حتی اروپای شرقی که بنز علاقه‌ای به معامله با آنها ندارد صادر کنیم و در مدت چند سال اتوبوس‌های مورد نیاز آنها را تأمین کنیم در گزارشم آوردم که در نظر داریم برنامه‌های تقلیل هزینه‌های ثابت را اجرا کنیم به طوری که در جنوب کارخانه سالن بسیار بزرگی برای تولید مینی بوس و کامیونت در حال ساخته شدن است و به زودی محصولات آن به بازار خواهد آمد و تولید روزانه آن حداقل روزی پنج دستگاه خواهد بود. این مینی بوس‌ها برای راه‌های نزدیک با تعداد مسافر کمتر استفاده می‌شوند و به راحتی نیاز مسافران بین راهی شهرستان‌ها را بر طرف می‌کنند.
گفتم ما هم اکنون که هنوز کارخانه‌ها آماده نشده‌اند تعداد زیادی از اتوبوس‌ها را پیش فروش کرده‌ایم که این‌ها علاوه بر آن چه در ایران ناسیونال ساخته می‌شود سفارش‌های زیادی برای کارخانه‌های خواهر به وجود می‌آورند و این خود چندین کارخانه بزرگ لازم دارد که احتیاجات کارخانه مادر را در داخل ایران تأمین کنند.
