سن استفاده از سیگار‌های الکترونیکی زیر ۱۵ سال رسیده

طبق آمار وزارت بهداشت، سالانه ۵۰هزار مرگ در ایران به‌صورت مستقیم براثر مصرف دخانیات رخ می‌دهد و میلیارد‌ها دلار برای درمان بیماری‌های ناشی از آن هزینه می‌شود.

بیماری‌هایی که تنها به مشکلات قلبی و عروقی و ریوی محدود نمی‌شود، بلکه تحقیقات جدید حداقل هشت سرطان خطرناک وابسته به کشیدن سیگار را اثبات کرده است. ماجرا، اما از جایی نگرانی بیشتری به‌وجود آورد که سروکله دخانیات جدیدی مثل سیگار‌ها و قلیان‌های الکترونیکی (VAP) پیدا شد و کمپانی‌های تولیدکننده، شعار بی‌خطر بودن آن‌ها را بر سر زبان‌ها انداختند! سیگار‌هایی که در ظاهر جایگزین بی‌خطری نسبت به سیگار‌های تنباکویی‌اند؛ اما برخلاف تصور رایج و تبلیغات دروغین، ضرر آن‌ها اگر از سیگار‌های سنتی بیشتر نباشد کمتر هم نیست!

زهی خیال باطل!

درحالی‌که کمپانی‌های مختلف فروش سیگاروقلیان الکترونیکی درتبلیغات خود بر بی‌خطربودن این محصولات تاکید می‌کنند، اما تحقیقات علمی چیزی دیگری را نشان می‌دهند. آکادمی ملی علوم، مهندسی و پزشکی آمریکا در گزارشی اعلام کرده، جوانانی که سیگار‌های الکترونیکی می‌کشند، در معرض افزایش سرفه، خس‌خس سینه و تشدید آسم قرار دارند.

همچنین مطالعه‌ای دیگر در دانشگاه کارولینای‌شمالی نشان می‌دهد که سیگار‌های الکترونیکی و مواد موجود در آن‌ها می‌توانند باعث آسیب حاد ریه، COPD، آسم، سرطان ریه و همچنین افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی ــ عروقی شوند. به‌همین‌دلیل برخلاف تصور رایج که این نوع از سیگار‌ها را راهکاری برای ترک سیگار‌های سنتی می‌دانند، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هیچ سیگار الکترونیکی (ویپ، پاد، ماد و...) را برای کمک به ترک سیگار، بی‌خطر و موثر تشخیص نداده است.

سلامت روان پایین‌تر، مصرف سیگار بیشتر

اگرچه سال‌هاست که بسیاری از افراد سیگاری یکی از علت‌های مصرف سیگار را راهی برای بهبود اضطراب می‌دانند، اما تحقیقات علمی خلاف این را اثبات می‌کند. چندی پیش بود که رسانه هلث‌دی نیوز، به نقل از امیلی استوکینگز، یکی از محققان دانشگاه سیدنی نوشت: افرادی که دارای سطح استرس متوسط هستند، ۷۴درصد بیشتر احتمال دارد که به سیگار الکترونیکی روی آورند. همچنین، آن‌هایی که سطح استرس بالایی دارند، ۶۴ درصد بیشتر احتمال دارد که از این سیگار استفاده کنند. به‌علاوه، استفاده از سیگار الکترونیکی در میان نوجوانانی که سلامت روان خود را پایین ارزیابی می‌کردند، در مقایسه با کسانی که آن را بالا ارزیابی می‌کردند، ۱۰۵ درصد بیشتر بود.

۷۰ درصد کسانی که سیگار الکترونیکی مصرف می‌کنند، سیگار سنتی هم می‌کشند

سیگار‌های الکترونیکی در ابتدا به‌عنوان روشی نوین برای کمک به ترک سیگار‌های سنتی در جوامع معرفی شدند، اما به‌تدریج مشخص گردید که پشت‌پرده این ادعا تنها بعد تجاری ماجراست. علیرضا شاهسون، دبیر طرح ملی پاد (پیشگیری از استعمال دخانیات) در گفتگو با جام‌جم دراین‌باره می‌گوید: سیگار الکترونیکی نمی‌تواند جایگزین سیگار اصلی شود، چراکه حدود ۷۰درصد کسانی که سیگار الکترونیکی مصرف می‌کنند، سیگار سنتی را نیز مصرف می‌کنند.

وی با اشاره به اثرات منفی این نوع از سیگار‌ها بر سلامت افراد می‌افزاید: سیگار‌های الکترونیکی نیکوتین را مستقیما وارد بدن فرد می‌کنند، لذا تصور بی‌خطر بودن این نوع از سیگارها، غلط است. شاهسون ادامه می‌دهد: متاسفانه همین تصور بی‌خطر بودن باعث شده تا این نوع از سیگار‌ها بین نوجوانان رواج زیادی پیدا کند و خانواده‌ها نیز با همین تصور، حساسیت‌های کمتری به این مسأله نشان دهند. اما برخلاف این تصورات باید گفت که سیگار‌های الکترونیکی نیز نیکوتین دارند و از آنجا که نیکوتین اعتیادآور است، متاسفانه ترک آن نیز بسیار سخت خواهد بود، زیرا یک زنجیره عصبی در مغز ایجاد می‌کند.

دانش‌آموزان؛ هدف اصلی سیگار‌های الکترونیکی 

دبیر طرح ملی پاد (پیشگیری از استعمال دخانیات) سیگار‌های الکترونیکی را دستاویزی برای گرایش جوانان به سمت سیگار می‌داند و می‌گوید: کمپانی‌های مختلف با روش‌های گوناگون افراد به‌ویژه دختران را به استفاده از این سیگار‌ها ترغیب می‌کنند. وی می‌افزاید: به‌طور جدی توصیه می‌کنیم که نوجوانان به سمت قلیان‌ها و سیگار‌های الکترونیکی نروند و آن را به‌عنوان یک تفریح نبینند، چون ماده مضر نیکوتین دروازه ورود به دیگر موادمخدر است.

وی ادامه می‌دهد: متاسفانه اکنون سن استفاده از سیگار‌ها و قلیان‌های الکترونیکی زیر ۱۵سال رسیده است. در بررسی‌های ما در طرح پاد (پیشگیری از استعمال دخانیات در دانش‌آموزان، نوجوانان و جوانان) مشخص شد که متاسفانه هدف اصلی سیگار‌های الکترونیکی همین دانش‌آموزان هستند، چون به‌نوعی توجیه می‌کنند که این سیگار‌ها بو ندارند و راحت‌تر می‌توانند از آن استفاده کنند. 

منع تبلیغ افیون‌ها 

شاهسون راهکار برای ساماندهی و بهبود این وضعیت را افزایش سطح آگاهی خانواده‌ها و فرزندان آن‌ها می‌داند. وی دراین‌باره می‌گوید: ما باید خانواده‌ها و دانش‌آموزان را در مدارس آگاه کنیم و ضرر این نوع دخانیات و خطر ابتلا به عادت و اعتیاد به نیکوتین را به آن‌ها یادآور شویم. همچنین سازمان‌های مختلف باید از تبلیغ این افیون‌ها و مضراتی که برای جامعه وجود دارد جلوگیری کنند. علاوه‌براین، ما باید جایگزین‌های مناسبی مانند انواع فعالیت‌های ورزشی، کلاس‌های آموزشی و... را در مدارس ایجاد کنیم تا دانش‌آموزان کمتر به سمت استفاده از دخانیات کشیده شوند.