زنان به دانشگاه می‌روند، اما به بازار کار نمی‌رسند
۶۲ درصد از صندلی کلاس دانشگاه‌ها در سال تحصیلی جدید برای زنان است و تنها ۱۹۰ هزار و ۶۲۰ نفر از پذیرفته‌شدگان کنکور امسال مردان هستند. در سال ۱۳۸۵ تنها ۳۱ درصد از جمعیت دانشجویی کشور را زنان تشکیل می‌دادند و امروز درصد جمعیتی آن‌ها دو برابر شده‌است.
در سال ۱۳۸۵ بود که سهم دانشجویان دختر به ۶۳ درصد از کل جمعیت دانشجویی رسید و این رقم در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ به ۶۱ درصد رسید. سهم زنان از جمعیت دانشجویی در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۲ نیز ثابت ماند، اما نتایج کنکور امسال رشد ۱.۹ درصدی این آمار را نشان می‌دهد. از اواسط دهه هشتاد بود که تغییر جمعیتی دانشجویان به نفع زنان، بحث‌هایی را در خصوص توازن قدرت ایجاد کرد. تصور این بود که زنان بیشتر به دانشگاه می‌روند، تعداد بیشتری از آن‌ها وارد بازار کار می‌شوند و در نتیجه توازن قدرت میان زن و مرد در خانواده و جامعه ایجاد می‌شود.
براساس آمار سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲، تعداد زنان عضو هیات علمی تمام وقت در تمام دانشگاه‌ها، ۱۷ هزار و ۷۵۸ نفر است که معادل ۳۱ درصد از کل اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها هستند. همچنین با توجه به گزارش بنیاد ملی نخبگان از تعداد ۶۲ هزار و ۵۰۰ نفر که تحت حمایت این بنیاد هستند، ۱۵ هزار و ۷۷۲ نفر (۲۵ درصد) سهم زنان است.
از سوی دیگر سهم زنان از کل اعضای هیات علمی، در وزارت بهداشت ۴۶ درصد، در دانشگاه پیام نور ۳۳ درصد، در دانشگاه فرهنگیان ۳۲ درصد، در موسسات آموزش عالی غیردولتی ۲۷ درصد، در دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای ۲۶ درصد، وزارت علوم ۱۹ درصد و در دیگر دستگاه‌های اجرایی نیز هشت درصد است. این آمار‌ها نشان می‌دهد اگرچه زنان نسبت به مردان به عنوان دانشجو در دانشگاه‌ها پذیرفته می‌شوند، اما همچنان مردان سهم بیشتری از کرسی استادی دانشگاه‌ها را دارند.
اگرچه هر سال تعداد زنان بیشتری در ایران به دانشگاه می‌روند، اما سهم آن‌ها از بازار کار کاهشی است. براساس جدیدترین گزارش مرکز آمار، نرخ مشارکت اقتصادی زنان در بهار سال ۱۴۰۳ به ۱۴.۳ درصد رسیده است. همچنین بررسی نرخ بیکاری زنان در گروه‌های سنی مختلف نشان می‌دهد که زنان ۳۰ سال به بالا معمولاً با نرخ بیکاری کمتری نسبت به زنان جوان‌تر روبرو هستند. در سال ۱۴۰۲ جمعیت شاغل در کل کشور برابر با ۲۴ میلیون و ۴۹۰ هزار و ۱۸۲ نفر بوده است.
از این تعداد، حدود ۴ میلیون و ۵۹۶ هزار نفر زن و تقریبا ۲۲ میلیون و ۴۱ هزار نفر مرد بوده اند. این داده‌ها نشان می‌دهد سهم مردان از جمعیت شاغل ۸۴ درصد و سهم زنان تنها ۱۶ درصد بوده است. همچنین در این سال، نسبت اشتغال مردان از ۶۳ درصد به ۶۳.۹ درصد رسید و این نسبت برای زنان ۰.۷ واحد درصد افزایش داشت. بررسی داده‌ها طی سال‌های ۱۳۹۵ الی ۱۴۰۲ نشان می‌دهد، زنان ایرانی به‌طور میانگین حدود ۴/۱۵ درصد در بازار کار مشارکت داشته‌اند؛ به نحوی که نرخ مشارکت اقتصادی زنان از ۳/۱۶ درصد در سال ۱۳۹۵ به ۰۳/۱۴ درصد در بهار ۱۴۰۳ رسیده و کاهش یافته است. در این حالت است که دانشگا‌ها از اهداف ذاتی خود دور مانده اند. یکی از اهداف اصلی تأسیس دانشگاه‌ها در ایران، تربیت افراد متخصص و نیروی کار است.
بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران در سال تحصیلی ۱۴۰۱_۱۴۰۲ بیشترین نرخ ترک تحصیل در دوره متوسطه اول رخ داده است که بیشترین ترک تحصیل را پسران داشته اند. در شرایط اقتصادی کنونی جامعه مسئله شغل و ورود به بازار کار یکی از دلایل دور ماندن مردان از تحصیلات است. از سوی دیگر زنان به دلیل سهم پایین از بازار اشتغال، دوران تحصیلات طولانی را تجربه می‌کنند. در سال ۱۴۰۲، میانگین سن اولین ازدواج به ۲۳.۹ سال برای زنان و ۲۸ سال برای مردان رسید. این آمار‌ها چیزی را نشان نمی‌دهد جز تغییر توازن بین زنان و مردان؛ توازنی که روزگاری قرار بود از مسیر برابری جنسیتی در دانشگاه‌ها دنبال شود.
منبع: اقتصاد۲۴
