يارانه نقدی چگونه توزيع می‌شود؟

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: همزمان با اعلام نتایج طرح جمع‌آوری اطلاعات اقتصادی خانوارهای کشور که از روز‌شنبه آغاز شده و خانوارها براساس زمان اعلام شده از وضعیت خوشه‌بندی خود مطلع شده‌اند‌، اعتراض‌ها به نحوه خوشه‌بندی خانوارها به دلیل عدم ارائه توضیحات روشن و کافی درباره مبنای تقسیم‌بندی خوشه‌ها‌، بالا گرفته و نوعی سردرگمی ‌و ابهام را در میان مردم ‌ایجاد کرده است‌. 

رییس مرکز آمار‌ایران در اولین واکنش به ‌این اعتراض‌ها اعلام کرده که 30 درصد جامعه در خوشه 3 (دهک‌های درآمدی بالا) قرار گرفته‌اند و این 30 درصد شامل 5 میلیون خانوار می‌شوند که به دلیل دسترسی زودتر به اینترنت و اس‌ام‌اس اعتراض می‌كنند‌، اگرچه اعتراض آنها به حق است، اما باید تا اردیبهشت سال آینده‌ صبر کنند و سپس با در دست داشتن مستندات کافی برای رسیدگی به اعتراضات به پایگاه‌های اطلاعات خانوار مراجعه کنند‌. 

در حالی که به گفته طراحان‌ این طرح‌، تعیین خوشه‌های درآمدی بر مبنای مدلی است كه مبنای آن طرح هزینه درآمد خانوار است و‌این طرح بر مبنای یک روش 40 ساله برای طبقه‌بندی مردم جامعه در كشور مورد استفاده قرار گرفته است‌، اما در‌این روش بعد از اعلام خوشه‌بندی و اینكه افراد خانوارها در چه خوشه‌ای قرار گرفتند، ابهامات زیادی پیش آمده و بسیاری از خانوارها را پس از اطلاع از وضعیت خوشه‌بندی خود با شگفتی و نگرانی مواجه کرده است‌. به عنوان مثال، بسیاری از مردم با درآمد و دارایی كاملا متفاوت مشتركا در خوشه سوم قرار گرفتند که تعداد افراد خوشه سومی‌ یا دهک‌های در آمدی بالا در‌این روش 14 میلیون نفر است‌. مثلا در ‌این روش‌، كسی كه بیش از 250 هزارتومان حقوق می‌گیرد و ماشین و واحد مسكونی شخصی ندارد، با كسی كه 700 هزار تومان حقوق می‌گیرد و ماشین و منزل شخصی دارد در یك خوشه‌اند و هر دو دهک درآمدی بالا شناخته شده‌اند‌. پیش از‌این بنا بر اعلام مسوولان دولتی، دهک‌بندی‌ها براساس پنج معیار غیردرآمدی «خودرو، مسکن، تحصیلات، تعداد افراد شاغلین خانوار و میزان وام اخذ شده از نظام بانکی» صورت گرفته بود، اما ظاهرا بر‌این اساس اغلب خانوارهای ‌ایرانی در دهک‌های بالای درآمدی قرار دارند‌. از سوی دیگر در اولین نتایج به‌دست آمده از نحوه خوشه‌بندی‌ها‌، مکان جغرافیاتی محل سکونت و میزان اجاره بهای پرداختی بابت مسکن نیز مورد توجه قرار گرفته است‌. به گونه‌ای که یک مستاجر تهرانی با پرداخت اجاره بهای ماهانه 300 هزار تومان نیز به دلیل توان پرداخت‌این میزان اجاره بها جزو خوشه سوم قرار گرفته است. 

بر اساس اعلام مسوولان دولتی، در سال نخست اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها تصمیم گرفته شده است جمعیت کشور به سه خوشه تقسیم‌بندی شوند. در خوشه نخست که دهک اول تا چهارم را شامل می‌شود، حدود 30 میلیون نفر، در خوشه دوم دهک‌های پنجم تا هفتم جامعه با 17 میلیون و 600 هزار نفر و در خوشه سوم دهک‌های هشتم تا دهم با 14 میلیون نفر قرار گرفته‌اند. 

یکی دیگر از ابهامات بوجود آمده در‌این است که پیش تر مقامات دولتی اعلام کردند که ‌یارانه‌ها فقط به خوشه اول و دوم پرداخت می‌شود؛ توضیح آنکه درآمد خانواده شش نفری در خوشه یک، کمتر از 473 هزار تومان است. به عبارت دیگر، خانوار شش نفره‌ای که درآمدش بین 473 هزار تومان تا 788 هزار تومان است، در خوشه دوم قرار می‌گیرد و خانوار شش نفره‌ای که بیش از 788 هزار تومان درآمد داشته باشد، در خوشه سه قرار می‌گیرد. 

در ابتدا دولت در لایحه اولیه ارسالی به مجلس شورای اسلامی ‌برای هدفمندکردن یارانه‌ها، پرداخت یارانه نقدی به هفت دهک درآمدی را پیشنهاد کرده بود که در نهایت نمایندگان پس از بررسی سناریوهای مختلف همچون پرداخت یارانه نقدی به دو و پنج دهک سرانجام با پرداخت یارانه به کلیه خانوارهای ‌ایرانی موافقت کردند‌، اما با شروع اطلاع‌رسانی در ‌این‌ زمینه‌، اظهارنظرهای متفاوتی در ‌این‌باره مطرح شد‌. در ابتدا رییس مرکز آمار ‌ایران از پرداخت یارانه نقدی تنها به هفت دهک درآمدی خبر داد که شامل 47 میلیون از 61 میلیون متقاضی یارانه نقدی می‌شد‌. طرح‌ این اظهارات از سوی یک مسوول دولتی موجی از نگرانی را در جامعه ‌ایجاد کرد. به گونه‌ای که پیش از مشخص شدن خوشه خانوارها ‌این سوالات مطرح شد که اساسا قرار است این یارانه‌ها به چه کسانی تعلق بگیرد و ‌این بر ابهامات طرح افزود‌. اما بلافاصله رییس جمهور از برخورداری 100 درصد مردم از یارانه‌های مرتبط با هدفمند شدن یارانه‌ها خبر داد و اعلام کرد در دو گام همه مردم تحت پوشش قرار خواهند گرفت. همچنین وزیر اقتصاد و رییس مرکز آمار نیز دیروز تاکید کرده‌اند که یارانه نقدی به خوشه سوم هم تعلق خواهد گرفت‌. 

حسینی: خوشه سوم هم مشمول دریافت یارانه نقدی می‌شود 

وزیر امور اقتصادی و دارایی در ‌این زمینه با اشاره به نگرانی برخی از افراد مبنی بر قرار گرفتن در خوشه سوم که معتقدند یارانه به آنها تعلق نمی‌گیرد، گفت: براساس قانون یارانه‌ها به تمام افرادی که فرم اطلاعات اقتصادی خانوار را پر کرده باشند، متناسب با درآمد آنها یارانه پرداخت می‌شود؛ لذا خوشه سوم نیز مشمول دریافت یارانه نقدی می‌شود. 

شمس‌الدین حسینی افزود: براساس قانون، دولت اجازه دارد به این افراد نیز متناسب با درآمدشان یارانه پرداخت کند. وی توجه به آمار را از مبانی اساسی در اتخاذ این تصمیمات ذکر کرد و گفت: مرکز آمار ایران در این راستا، کار آماری گسترده‌ای را انجام داده که براساس آن تصمیم‌گیری خواهد شد.
وی تصریح کرد: اطلاعات هر فرد با رعایت محرمانه بودن در سایت مرکز آمار ایران موجود است و مردم باید متناسب با برنامه زمان‌بندی شده مرکز آمار ایران به سایت آن مرکز مراجعه و اصلاحات لازم را اعمال کنند. به گفته حسینی، در راستای اجرای قانون باز توزیع، تمام اقشار جامعه مشمول یارانه خواهند شد. وی از مردم خواست تا اطلاعات کامل و اصلاح شده خود را در سایت مرکز آمار ایران قرار دهند تا تصمیم‌گیری براساس آن صورت گیرد. 

وی با بیان آنکه طرح تحول اقتصادی، طرحی مبنی بر ارزیابی مناسب است، گفت: برخی افراد در این روزها آماری از نرخ تورم ارائه کرده‌اند که البته این ارقام گمانه‌های فردی است. وی گفت: طرح هدفمند کردن یارانه‌ها توسط مردم اجرا خواهد شد و آثار تورمی‌آن نیز از همین طریق کاهش می‌یابد. 

حسینی افزود: وزارت بازرگانی با همکاری اصناف، ذخیره‌سازی مناسبی انجام داده و با این شرایط آثار تورمی، کاهش خواهد یافت. وزیر امور اقتصادی و دارایی در خصوص چاپ 10 میلیون کارت عدالت برای اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها، گفت: براساس قانون باز توزیع و اجرای آن باید از طریق سیستم بانکی و موسسات اعتباری انجام شود و به همین دلیل از سیستم بانکی، نهایت استفاده را خواهیم کرد. 

وی با بیان آنکه سیستم بانکی هم اکنون کارت به میزان لازم را چاپ کرده، اظهار کرد: این کارت‌ها نه تنها برای افراد نیست؛ بلکه برای خانواده‌ها است. حسینی افزود: 10 میلیون کارت عدالت، 40 میلیون نفر را پوشش خواهند داد. وی در پایان گفت: با جمع‌بندی‌هایی که انجام شده، افراد می‌توانند از کارت‌های خود نیز در این زمینه استفاده کنند. 

مدد: 30 درصد جامعه در خوشه 3 قرار گرفته‌اند 

در همین زمینه رییس مركز آمار ایران به عنوان مسوول خوشه‌بندی و كسی كه از نزدیك در جریان این امر مهم قرار گرفته، در گفت‌و‌گو با «فارس» درباره نحوه تقسیم‌بندی خانوارها در خوشه‌های سه‌گانه‌، خوشه‌هایی كه به آنها یارانه تعلق می‌گیرد و احتمال تغییر مبنای خوشه‌بندی سخن گفته است.
مدد در پاسخ به‌این سوال که چرا بسیاری از مردم با درآمد و دارایی كاملا متفاوت مشتركا در خوشه 3 قرار گرفته‌اند‌. مثلا كسی كه 200 تا 250 هزار تومان حقوق می‌گیرد و ماشین و واحد مسكونی ندارد با كسی كه 700 هزار تومان حقوق می‌گیرد و ماشین و منزل شخصی دارد، چرا در یك خوشه‌اند، گفت: این طور نیست. خانواده‌ای كه دو نفر است با این مشخصاتی كه شما اشاره كردید (حقوق 250 هزار تومان‌، بدون منزل مسكونی و خودروی شخصی) حتما در خوشه 2 قرار می‌گیرد. حتما اشتباهی شده، باید مراجعه كنند تا رسیدگی كنیم؛ اما ممكن است این فرد دارایی‌هایی داشته كه یا اعلام نكرده یا هنوز در اسناد رسمی به نام او است؛ ولی در حال حاضر در تملك او نیست. وی افزود: 30 درصد جامعه در خوشه 3 قرار گرفته‌اند. این 30 درصد شامل 5 میلیون خانوار می‌شود، 5 میلیون خانوار هم شامل خوشه 2 شده‌اند، 6 میلیون و 800 هزار خانوار هم در خوشه یك قرار گرفته‌اند. اما چون خوشه سومی‌ها زودتر به اینترنت و اس‌ام‌اس دسترسی پیدا كرده‌اند، اعتراض می‌كنند‌، این هم حق آنها است. 

وی در پاسخ به ‌اینکه چرا تفاوت آدم‌هایی كه در خوشه 3 قرار گرفته‌اند به لحاظ درآمد و دارایی خیلی زیاد است، تصریح کرد: كسانی كه از یك مقطع به بالا قرار می‌گیرند، جزو خوشه 3 است، در خوشه یك و دو تفاوت خانوارها محدود است؛ اما در خوشه 3 این تفاوت بسیار زیاد است‌. هر كسی از سقف خوشه 2 بالاتر قرار گرفته جزو خوشه 3 است. به همین دلیل در خوشه 3 تفاوت‌ها زیاد است. كل كسانی كه در خوشه 3 قرار گرفته‌اند 14 میلیون نفر هستند. 30 میلیون نفر در خوشه یك و 17 میلیون و 400 هزار نفر هم در خوشه 2 قرار گرفته‌اند. 

مدد درباره ‌اینکه ملاك و معیار قرار گرفتن در این خوشه‌ها چیست، گفت: قرار گرفتن افراد و خانوارها در خوشه‌ها براساس مدل خاصی تعیین شد كه سال‌ها است این مدل مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در عین حال این ملاك‌ها و مدل در كمیسیون طرح تحول اقتصادی مجدد مطرح خواهد شد و تمام ابعاد آن مورد رسیدگی مجدد قرار خواهد گرفت.

دستور تغییر شیوه خوشه‌‌بندی خانوارها 

رییس‌ ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت كشور گفت: رییس‌جمهور در جلسه دیروز صبح كار گروه تحولات اقتصادی دولت، با توجه به بررسی‌های انجام شده درباره خوشه‌بندی خانوارها، دستور داد تا شیوه خوشه‌بندی خانوارها تغییر كند. 

به گزارش خبرگزاری فارس، محمد رویانیان این مطلب را عصر دیروز حین بازدید از بخش‌های مختلف موسسه ایران و آشنایی با چگونگی فعالیت‌ خبرنگاران بیان كرد. وی با اشاره به جلسه‌های مداوم رییس‌‌جمهوری در این‌‌باره كه سه روز در هفته با حضور وزرا و كارشناسان دانشگاهی برگزار می‌شود، تصریح‌كرد:‌ در جلسه صبح دوشنبه این كارگروه ، دكتر احمدی‌نژاد با توجه به آمار اعلام شده از سوی مركز آمار درباره خوشه‌بندی خانوارها، این خوشه‌‌بندی را دارای اشتباهاتی دانست. 

رویانیان، قرار گرفتن بخشی از كارمندان و كارگران با هزینه‌های بالا در خوشه سوم را از موارد مطرح شده از سوی رییس‌‌جمهور اعلام كرد و گفت: بررسی وضعیت زندگی و درآمدی درصد قابل توجهی از افرادی كه در خوشه سوم قرار دارند به خوبی نشان می‌دهد، آنها مستحق دریافت یارانه‌ بیشتری هستند، هرچند كه طبق فرمول تعیین شده از سوی مركز آمار در خوشه سوم قرار گرفته‌اند. 

مشاور رییس‌ جمهور تصریح كرد: در این جلسه با توجه به مسائل مطرح شده درباره خوشه‌بندی خانوارها و گلایه‌های انجام شده، دكتر احمدی‌نژاد اعلام كرد كه به این مساله شخصا رسیدگی و بند به بند اصلاحات خوشه‌بندی جدید را پیگیری می‌كند. 

رویانیان افزود: احمدی‌نژاد تاكید كرده، در تقسیم‌بندی خوشه‌ها باید به گونه‌ای عمل كرد كه حقی از كسی در پرداخت یارانه‌ها ضایع نشود؛ از این رو در این جلسه‌ها قرار است به طورجدی حتی مواردی كه مردم عامه در اعتراض به نحوه خوشه‌بندی عنوان می‌كنند، دسته‌بندی و بررسی شود.