جزئیات نشست شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام؛ اعضا چه گفتند؟

به گزارش رویترز، رزماری دی کارلو، معاون دبیر کل سازمان ملل در امور سیاسی در نشست عادی شورای امنیت سازمان ملل درباره اجرایی شدن قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا و توافق برجام، هجدهمین گزارش آنتونیو گوترش در این باره را قرائت کرد.

در این گزارش ۲ صفحه‌ای آمده است: از زمان آخرین گزارش من، تحولات منطقه‌ای پیرامون برجام بدتر شده است که بر نیاز حیاتی به راه حل صلح آمیز برای موضوع هسته‌ای ایران تاکید می‌کند. آمریکا نه به این طرح بازگشته است، نه تحریم‌های یک جانبه اعمال شده پس از خروج از برجام در ۸ مه ۲۰۱۸ را لغو یا تعلیق کرده است.

آمریکا همچنین معافیت‌ها را در رابطه با تجارت نفت جمهوری اسلامی ایران تمدید نکرده است. ایران از ماه مه ۲۰۱۹ پس از خروج آمریکا از برجام، هیچیک از گام‌هایی را که بر خلاف تعهدات مرتبط هسته‌ای خود برداشته است، معکوس نکرده (بازنگردانده) است. در حالی که وارد آخرین سال اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) می‌شویم، از اعضای (شرکت کنندگان) برجام و آمریکا می‌خواهم که به راه حل دیپلماتیک برای احیای اهداف برنامه متعهد باقی بمانند و از آن‌ها می‌خواهم که چندجانبه گرایی و دیپلماسی را در اولویت قرار دهند، همان اصولی که به آن‌ها اجازه داد تا این توافق را در سال ۲۰۱۵ ایجاد کنند و مسیر‌هایی برای صلح و امنیت پایدار بدست آورند.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تازه‌ترین گزارش خود تاکید کرد که فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارتی مربوط به برجام «به‌طور جدی تحت تأثیر توقف اجرای تعهدات هسته‌ای ایران» قرار گرفته است. آژانس تداوم آگاهی و اطلاعات در بسیاری از جنبه‌های برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را از دست داده است.

علاوه بر این، آژانس خاطرنشان کرد که از فوریه ۲۰۲۱ تاکنون قادر به راستی آزمایی کل ذخایر اورانیوم غنی شده در جمهوری اسلامی ایران نیست، اما تخمین زده است که تا ۲۶ اکتبر ۲۰۲۴، کل ذخایر اورانیوم غنی شده ۶۶۰۴.۴ کیلوگرم (بیشتر از حد ۲۰۲.۸ کیلوگرم تعیین شده در برجام)، شامل ۸۶۶.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد از نوع U-۲۳۵ و ۱۸۴.۳ کیلوگرم اورانیوم غنی شده ۶۰ درصد از نوع U-۲۳۵ می‌باشد.

آژانس علاوه بر این، در مورد نشست‌های سطح بالای خود با جمهوری اسلامی ایران در ۱۴ نوامبر ۲۰۲۴ گزارش داد، که طی آن احتمال عدم گسترش بیشتر ذخایر اورانیوم غنی‌شده U-۲۳۵ با خلوص ۶۰ درصد توسط جمهوری اسلامی ایران مطرح شد.

با این حال، این گفتگو‌ها مستلزم رایزنی‌های مستمر برای ایجاد اقدامات راستی‌آزمایی فنی مورد نیاز آژانس برای تأیید اجرای چنین ترتیبی است.

در نامه‌ای به تاریخ ۲۸ نوامبر ۲۰۲۴ خطاب به من (S/۲۰۲۴/۸۶۲)، نمایندگان دائم فرانسه، آلمان و انگلیس و ایرلند شمالی نگرانی‌های خود را در مورد سطح غنی سازی اورانیوم و ذخایر آن در جمهوری اسلامی ایران ابراز نگرانی کردند. این کشور‌ها با اشاره به اینکه «ذخایر کلی اورانیوم غنی شده اکنون بیش از ۳۲ برابر از حد مجاز در برجام است»، اعلام کردند که این امر پایبندی ایران به برجام را محدود کند.

آن‌ها همچنین تاکید کردند که ظرفیت سانتریفیوژ نصب شده جمهوری اسلامی ایران نیز "به میزان قابل توجهی از محدودیت‌های تعیین شده در برجام فراتر رفته" و ایران همچنان در "عدم پایبندی مداوم و تقریباً کامل" به تعهدات خود در این برنامه ادامه می‌دهد. علی‌رغم این نگرانی‌ها، آن‌ها بر تعهد کشور‌های خود به راه‌حل دیپلماتیک برای موضوع هسته‌ای ایران، به ویژه با توجه به انقضای قریب الوقوع قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) در ماه اکتبر ۲۰۲۵، تاکید کردند.

نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در نامه‌ای به تاریخ ۲ دسامبر ۲۰۲۴ خطاب به دبیرکل سازمان ملل (S/۲۰۲۴/۸۷۴)، مجدداً تأکید کرد که اقدامات کشورش برای کاهش تعهدات هسته‌ای «اصلاح‌کننده و کاملاً منطبق بر حقوق مشروع» ایران بوده است و «پاسخی مستقیم و مشروع» به خروج آمریکا از این طرح بود.

وی همچنین اظهار داشت که "سه کشور اروپایی مکرراً و به طور فاحشی به تعهدات خود طبق بند ۲۰ پیوست V برنامه جامع اقدام مشترک عمل نکرده است."

وی افزود: کشور‌های اروپایی اخیراً با تمدید یا اعمال تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران، مجدداً به تعهدات خود در زمینه لغو تحریم‌های مربوط به روز انتقال عمل نکردند. با این وجود، نماینده دائم ایران بر "تعهد قاطع" کشورش به دیپلماسی تاکید کرد.

نماینده دائم روسیه در نامه‌ای به تاریخ ۳ دسامبر ۲۰۲۴ خطاب به رئیس شورای امنیت و من (S/۲۰۲۴/۸۷۸)، از نامه فوق الذکر نمایندگان دائم فرانسه، آلمان، انگلیس و آمریکا ابراز تأسف کرد و از آن به عنوان "تلاش دیگری برای گمراه کردن شورای امنیت" یاد کرد.

به نظر وی، این نامه «بی‌توجهی آشکار به ریشه‌های وضعیت کنونی ناشی از خروج آمریکا از برجام» را نشان می‌دهد و تلاش می‌کند مسئولیت چالش‌های موجود در اجرای برجام را به عهده جمهوری اسلامی ایران بگذارد.

وی تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران به‌طور کامل با آژانس هسته‌ای همکاری می‌کند و دقیق‌ترین کشور عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. وی با تاکید مجدد بر تعهد قاطع روسیه به طرح و اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵)، از کشور‌های عضو خواست تا بر پیشرفت سازنده برای جلوگیری از تشدید بیشتر تنش در خاورمیانه تمرکز کنند.

نماینده روسیه: انگلیس و اتحادیه اروپا در حال سوء استفاده از شرایط علیه ایران هستند

واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ در خصوص ایران گفت: انگلیس و اتحادیه اروپا در حال سو استفاده از شرایط علیه ایران هستند. روسیه معتقد است باید به قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام پایبند بود. در خصوص ماهیت صلح آمیز فعالیت هسته‌ای ایران هیچ کس تردیدی ندارد. با این حال، آمریکایی‌ها به طور یکجانبه از برجام خارج شده و اقدام به اعمال تحریم‌های یکطرفه علیه ایران کردند. شرایط فعلی نتیجه نقض مستقیم برجام توسط آمریکاست.

وی تاکید کرد که تهدید به فعال‌سازی مکانیسم ماشه محکوم به شکست است و اظهارات نماینده اتحادیه اروپا در مورد توافق هسته‌ای ایران، فاقد منطق و واقع‌گرایی است.  

نماینده روسیه افزود: «کشور‌های اروپایی با اتهام‌زنی به ایران و استفاده از ادبیات ضدایرانی تلاش می‌کنند تا نقض تعهدات خود در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را نادیده بگیرند... اقدامات گذشته علیه ایران نتیجه عکس داشته و تلاش برای اعمال snapback نیز بی‌نتیجه خواهد ماند».

اتحادیه اروپا: تحریم‌ها تأثیری روی برنامه هسته‌ای ایران نداشته است

نماینده اتحادیه اروپا نیز در این نشست گفت: تحریم‌های هسته‌ای آمریکا تأثیری روی برنامه هسته‌ای ایران نداشته است. این در حالی است که خروج واشنگتن از برجام تبعاتی را به همراه داشته است. ما شاهد آن هستیم که علی رغم تحریم‌ها، برنامه هسته‌ای ایران نسبت به گذشته توسعه بیشتری پیدا کرده است.

نماینده چین: اسنپ بک نباید ابزاری بشود در دست کشور‌ها برای ترساندن سایرین

«فو تسونگ» نماینده چین در نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ در خصوص ایران گفت: ایران سال‌ها برای مذاکره پیام‌های مثبتی فرستاده است. ما باید بتوانیم مسیر اصلی گفتگو‌ها را حفظ کنیم، زیرا برجام بهترین گزینه برای حل مسئله هسته‌ای ایران است.

وی افزود: مکانیسم ماشه نباید به ابزاری در دست طرف‌ها برای مرعوب ساختن سایرین باشد. پکن از تمامی طرفین می‌خواهد با تلاش بیشتر گفتگو‌ها را از سربگیرند. 

او مقصر اصلی شرایط فعلی را آمریکا دانست و گفت که آمریکا باید با دوری از اقدامات خصمانه خود، دیگر هزگر «سیاست فشار حداکثری» علیه ایران را اعمال نکند.

الجزایر: برجام نقش بسیار مهمی در صلح و ثبات منطقه داشت

«عمار بن جامع» سفیر و نماینده الجزایر نیز در این نشست گفت: برجام نقش بسیار مهمی در صلح و ثبات منطقه داشت. برجام اجرایی‌ترین چارچوب برای اطمینان از فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران بود. ما با تشکر از همکاری‌های ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی، بر موضوع بازگشت به این توافق تاکید می‌کنیم.

آمریکا: نگران برنامه هسته‌ای ایران هستیم

«رابرت وود» نماینده آمریکا در شورای امنیت ضمن ادعای آمادگی آمریکا برای استفاده از تمام ظرفیت‌های خود جهت جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، برنامه‌های موشکی و پهپادی ایران را نیز نگران‌کننده خواند. 

وی همچنین ایران را متهم به نقش‌آفرینی در بی‌ثباتی منطقه و جهان کرد و مدعی شد که فعالیت‌های هسته‌ای ایران نگران‌کننده است.

نماینده آمریکا اعلام کرد: دیپلماسی بهترین مسیر برای ایران است. آمریکا هیچ گاه نخواهد پذیرفت تهران به تسلیحات هسته‌ای دست یابد.

انگلیس  به دنبال راه حل دیپلماتیک

در این میان «جیمز کاریوکی» معاون نماینده دائم انگلیس در شورای امنیت نیز گفت که برنامه هسته ای ایران هیچ وقت به این اندازه پیشرفته نبوده است

او مدعی شد که انگلیس و سایر طرف ها به دنبال راه حل دیپلماتیک هستند.

ایروانی: علت شرایط کنونی کاملا روشن است

امیر سعید ایروانی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره «اجرای قطعنامه 2231» تاکید کرد: برنامه هسته‌ای ایران همواره کاملاً صلح‌آمیز بوده و تحت دقیق‌ترین نظام نظارتی تاریخ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت کرده است. ادعاهای مربوط به تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای بی‌اساس و تحریک‌آمیز هستند.

او در بخش دیگری از سخنان خود گفت: علت اصلی وضعیت کنونی انکارناپذیر است؛ خروج یک‌جانبه ایالات متحده از توافق، ترک تعهدات خود و بازگرداندن تمامی تحریم‌های لغو‌شده، در حالی که سه کشور اروپایی (تروئیکای اروپایی) نیز در عمل به تعهدات خود کوتاهی کردند. 

منبع: مهر و تسنیم