بهترین کار برای بیمار دچار مسمومیت، این است که هیچ اقدامی نشود مگر اینکه با مرکز مسمومیتها تماس بگیرند یا بیمار را به مرکز درمانی مجهز ارجاع دهند.
برخی یک فرد مسمومشده را وادار به استفراغ میکنند یا به بیمار شیر، آبلیمو یا مواد دیگر میدهند تا به تصور خودشان، سم خنثی شود، اما همه این تفکرات اشتباه است.
استفراغ و وادار کردن بیمار به استفراغ، اشتباه بزرگ و مهلکی است. در بسیاری از موارد ممکن است مسمومیتها موجب وقوع اتفاقی برای بیمار نشوند و اگر بیمار، مواد غذایی اضافی را مصرف نمیکرد یا استفراغ نمیکرد، اتفاقی برای بیمار نمیافتاد.
وادار کردن فرد دچار مسمومیت به استفراغ حتی میتواند موجب مرگ وی شود، به طور مثال نفت جذب بدن نمیشود، اما فردی که نفت خورده است را وادار به استفراغ میکنند که با این کار اگر یک قطره از نفت وارد ریه شود میتواند موجب مرگ بیمار شود.
در مکانی که احتمال گزش به ویژه گزش مار یا عقرب وجود دارد باید نسبت به سمپاشی اقدام شود.
تا حد امکان نیز دارو و سم به اندازه زیاد در منزل نگهداری نشود. وجود داروی زیاد در منزل میتواند به صورت اشتباهی یا عمدی در اختیار افراد قرار بگیرد و مصرف شود؛ بنابراین باید دارو در حد نیاز در منزل نگهداری شود. برخی افراد مانند کشاورزان نیز برای مزارع خود از سم استفاده میکنند، در این شرایط نباید سموم در منزل و به ویژه در دسترس کودکان قرار بگیرند. با این اقدامات، از بروز بسیاری از مسمومیتهای کشنده پیشگیری میشود یا حداقل، عوارض این مسمومیتها کاهش مییابد.
در مسمومیت پیشگیری بر درمان اولویت دارد، برخی مسمومیتها اصلا قابلیت درمان ندارند. برای نجات برخی بیماران دچار مسمومیت با مواد سمی مانند سیانور که بسیار کشنده است، حتی زمانی که به مراکز درمانی میرسند نمیتوانیم اقدامی کنیم.
در صورت بروز مسمومیت، باید سریعا بیمار به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل شود.