عربستان سعودی و امارات متحده عربی بهعنوان مکانهای احتمالی برای نشست میان دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، و ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در نظر گرفته شدهاند. دو منبع روسی مطلع از این مذاکرات این موضوع را به رویترز اعلام کردهاند.
ترامپ گفته است که جنگ اوکراین را در اسرع وقت پایان خواهد داد و آمادگی خود را برای دیدار با پوتین اعلام کرده است. پوتین نیز پس از انتخاب ترامپ، به او تبریک گفته و اعلام کرده است که برای دیدار و گفتوگو درباره اوکراین و مسائل مرتبط با انرژی آماده است.
به گفته رویترز، مقامات روسیه بارها هرگونه تماس مستقیم با ایالات متحده درباره تدارکات یک تماس تلفنی بین ترامپ و پوتین را که مقدمهای برای دیدار احتمالی آنها در اواخر سال جاری خواهد بود، تکذیب کردهاند.
با این حال، منابع روسی که به دلیل حساسیت موضوع نخواستند نامشان فاش شود، گفتهاند که در هفتههای اخیر برخی مقامات ارشد روسیه به عربستان سعودی و امارات سفر کردهاند.
یکی از این منابع گفته است که همچنان در داخل روسیه مخالفتهایی با این ایده وجود دارد، زیرا برخی دیپلماتها و مقامات اطلاعاتی روسیه به روابط نزدیک نظامی و امنیتی عربستان و امارات با ایالات متحده اشاره میکنند.
عربستان سعودی و امارات متحده عربی به درخواستها برای اظهارنظر در این باره پاسخ ندادهاند. کرملین نیز از اظهار نظر خودداری کرده است. اما ترامپ و پوتین هر دو روابط دوستانهای با رهبران عربستان و امارات برقرار کردهاند.
ترامپ روز یکشنبه اعلام کرد که دولت او «مذاکرات و دیدارهایی را با طرفهای مختلف، از جمله اوکراین و روسیه، برنامهریزی کرده است.»
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، در واکنش به این اظهارات گفت که «ظاهراً تماسهایی برنامهریزی شده است.»
محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، نخستین رهبر خارجی بود که ترامپ پس از به قدرت رسیدن با او تماس گرفت. ترامپ در سخنرانی خود از طریق ویدئو کنفرانس در مجمع جهانی اقتصاد در داووس، ولیعهد سعودی را «فردی فوقالعاده» توصیف کرد.
پوتین که در سال ۲۰۲۳ به عربستان سعودی و امارات سفر کرده بود، در سپتامبر گذشته از محمد بن سلمان به دلیل کمک به سازماندهی بزرگترین تبادل زندانیان میان آمریکا و روسیه از زمان جنگ سرد تشکر کرد.
پوتین و محمد بن سلمان، از سال ۲۰۱۵، زمانی که ولیعهد سعودی برای نخستین بار به روسیه سفر کرد، روابط شخصی نزدیکی را شکل دادهاند.
روابط میان این دو رهبر به آنها کمک کرده است تا بهعنوان بزرگترین صادرکنندگان نفت در جهان، توافق اوپکپلاس را منعقد و حفظ کنند. ترامپ از عربستان سعودی و اوپک خواسته است که قیمت نفت را کاهش دهند، موضوعی که میتواند برای روسیه در مذاکرات بهعنوان یک اهرم فشار عمل کند.
محمد بن سلمان و محمد بن زاید آل نهیان، رئیسجمهور امارات متحده عربی، در طول جنگ اوکراین بیطرفی خود را حفظ کرده و از پیوستن به غرب در محکومیت و تحریم روسیه خودداری کردهاند.
هر دو رهبر همچنین ارتباطات منظمی با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، داشتهاند.
محمد بن زاید آل نهیان در طول جنگ چندین بار به روسیه سفر کرده و در آخرین دیدار خود در اکتبر ۲۰۲۴ اعلام کرده است که آماده حمایت از تلاشها برای برقراری صلح در اوکراین است. امارات متحده عربی همچنین بهطور موفقیتآمیزی در تبادل زندانیان میان روسیه و اوکراین میانجیگری کرده است.
هیچیک از این دو کشور عضو دیوان کیفری بینالمللی نیستند، نهادی که برای پوتین حکم بازداشت صادر کرده است و باعث شده سفر او به برخی کشورها ازجمله برزیل و آفریقای جنوبی غیرممکن شود.
در این مرحله، منابع روسی ترکیه را بهعنوان یک گزینه برای میزبانی مذاکرات رد کردهاند. ترکیه که عضو ناتو است، در مارس ۲۰۲۲ میزبان مذاکرات صلح ناموفق میان روسیه و اوکراین بود.
فیودور لوکیانوف، تحلیلگر روس و مدیر علمی باشگاه گفتوگوی والدای، که اعضای آن بهطور منظم با پوتین دیدار میکنند، معتقد است که ترامپ و پوتین گزینههای زیادی ندارند.
او به خبرگزاری رسمی تاس گفت: «تقریباً کل غرب در طرف اوکراین قرار دارد، بنابراین تمامی مکانهای سنتی که قبلاً چنین مذاکراتی در آنها انجام میشد، مانند هلسینکی، ژنو و وین، دیگر مناسب نیستند.»
لوکیانوف تأکید کرد که اگرچه عربستان سعودی و امارات متحده عربی نقش بسیار مهمی ایفا میکنند، اما هر دو متحدان نزدیک ایالات متحده هستند، که این مسأله نگرانیهایی را از سوی روسیه به همراه دارد.
بااینحال، او افزود: «بهعنوان مکانی برای مذاکرات، احتمالاً گزینهای قابلتصور است.»