آهنگساز معروف ترکیه‌ای موسیقی ایرانی را دوست دارد
جمال علی‌اف یکی از برجسته‌ترین نوازندگان ویولنسل نسل خود، امسال به عنوان میهمان ویژه در چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر حضور دارد. این نوازنده تحسین‌شده، که اجرا‌های او در سراسر جهان مورد استقبال قرار گرفته، با تکنیک درخشان و صدای غنی سازش، به سرعت جایگاهی ویژه در موسیقی کلاسیک پیدا کرده است. به مناسبت حضور وی در چهلمین جشنواره موسیقی فجر گفت و گویی با او داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
حضور شما در چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر یک رویداد مهم است. این فرصت چه معنایی برای شما دارد؟ آیا تاکنون با موسیقی یا موسیقی‌دانان ایرانی آشنایی داشته‌اید؟
علی اف: تمام جشنواره‌هایی که در آنها شرکت کرده‌ام برای من بسیار ارزشمند بوده‌اند. همچنین حضور در چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر افتخار بزرگی برای من است. این فرصت به من امکان می‌دهد که سفر موسیقایی خود را با مخاطبان متنوع به اشتراک بگذارم و در میراث فرهنگی غنی ایران غوطه‌ور شوم. هرچند تاکنون مستقیماً با موسیقی‌دانان ایرانی همکاری نداشته‌ام ولی همیشه برای موسیقی ایرانی و آهنگ (ملودی)های پیچیده آن ارزش و احترام خاصی قائل بوده‌ام.
چه قطعاتی را برای اجرای خود در جشنواره انتخاب کرده‌اید و چه معیار‌هایی در این انتخاب تأثیرگذار بوده‌اند؟
در چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر، همراه با پیانیست اچه داغستان، برنامه‌ای ویژه ارائه خواهیم کرد که موسیقی فرهنگ‌های مختلف را به هم پیوند می‌دهد. این برنامه شامل طیف گسترده‌ای از آثار خواهد بود؛ از تنظیم‌های کلاسیک آهنگ‌های ظُلفی لیوانلی تا لیبرتانگو اثر آستور پیاتزولا، از سلطان اثر فاهیر آتاک‌اوغلو تا طوفان برفی رومانس اثر گئورگی سویریدوف. هر قطعه به طور ویژه برای ویولنسل و پیانو تنظیم شده است تا تجربه‌ای منحصر‌به‌فرد را برای مخاطبان رقم بزند.
آیا تاکنون با موسیقی‌دانان ایرانی همکاری داشته‌اید یا در ایران اجرا کرده‌اید؟ آیا برنامه‌ای برای چنین همکاری‌هایی در آینده دارید؟
تاکنون با هنرمندان ایرانی همکاری نداشته‌ام و این اولین کنسرت من در ایران خواهد بود، بنابراین برای این تجربه بسیار هیجان‌زده هستم. موسیقی و فرهنگ ایرانی همیشه برای من جذاب بوده است. تنها مسئله این است که برنامه کاری من در حال حاضر بسیار فشرده است که هماهنگی چنین همکاری‌هایی را دشوار می‌کند، اما قطعاً این موضوع را در نظر دارم و مشتاقم که در آینده فرصت‌های همکاری را بررسی کنم و با هنرمندان برجسته حاضر در این جشنواره آشنا شوم.
شما در نقاط مختلف جهان، از اروپا و آمریکای شمالی گرفته تا آسیا و خاور دور، اجرا داشته‌اید. کدام کنسرت یا کشور برای شما خاص‌ترین تجربه را رقم زده است؟
انتخاب تنها یک کنسرت یا مکان خاص واقعاً سخت است، زیرا هر اجرا متفاوت است. هر مخاطب، سالن و فرهنگ چیزی منحصر‌به‌فرد به اجرا اضافه می‌کند و همین ویژگی است که تور‌های موسیقی را شگفت‌انگیز می‌کند. با این حال، اجرا در ترکیه برای من بسیار خاص بود. این کشور جایی است که من از نظر شخصی و فرهنگی ریشه‌های عمیقی در آن دارم. اجرا در جایی که چنین ارتباط قوی‌ای با موسیقی و مردم آن احساس می‌کنم، تجربه‌ای بسیار ارزشمند است.
در بی‌بی‌سی پرامز ۲۰۱۷، شما اثری از جان ویلیامز را با ارکستر کنسرت بی‌بی‌سی اجرا کردید. این اجرا چه تأثیری بر حرفه شما داشت؟
اجرای من در پرامز نقطه عطف بزرگی برای من بود. این جشنواره رویدادی جهانی است و باعث شد افراد بیشتری با کار من آشنا شوند. همچنین این تجربه به من نشان داد که چقدر مهم است که یک موسیقی‌دان توانایی اجرای آثار کلاسیک و مدرن را با همان شور و اشتیاق داشته باشد. این کنسرت دریچه‌های جدیدی به روی من گشود و مرا به کشف انواع مختلف موسیقی ترغیب کرد.
در سال ۲۰۲۱، کلاسیک اف‌ام شما را یکی از «۳۰ موسیقی‌دان جوان درخشان کلاسیک امروز» نامید. این عنوان چه تأثیری بر مسیر حرفه‌ای شما داشت؟
انتخاب شدن به عنوان یکی از ۳۰ موسیقی‌دان جوان درخشان کلاسیک، تجربه‌ای هیجان‌انگیز بود. این عنوان مسیر من در موسیقی را تغییر نداد، اما فرصت‌های جدیدی را ایجاد کرد و باعث شد افراد بیشتری با کارم آشنا شوند و ارتباطات ارزشمندی با موسیقی‌دانان، ارکستر‌ها و شنوندگان در سراسر جهان برقرار کنم.
شما همکاری گسترده‌ای با «فاضل سای» داشته‌اید و حتی آلبوم درخت زندگی را با او منتشر کرده‌اید. چه چیزی در همکاری با او برای شما الهام‌بخش است؟
همکاری با فاضل سای تجربه‌ای فوق‌العاده بوده است. موسیقی او ترکیبی منحصر‌به‌فرد از سبک کلاسیک و موسیقی ترکی دارد که اجرای آن بسیار هیجان‌انگیز است.
اجرای شما از کنسرتوی ویولنسل شهماران اثر فاضل سای مورد توجه زیادی قرار گرفت. چه چیزی این قطعه را خاص می‌کند و اجرای آن چه چالش‌هایی برای شما داشت؟
کنسرتوی شهماران اثری عمیق، هم از نظر موسیقایی و هم احساسی است. ترکیب موسیقی ترکی با ساختار‌های موسیقی غربی و همچنین گستره وسیعی که از ویولنسل طلب می‌کند، آن را منحصر‌به‌فرد ساخته است.
تجربه شما از ضبط شهماران با ارکستر سمفونیک دویچه در برلین چگونه بود؟ آیا ضبط این اثر تفاوت زیادی با اجرای زنده آن داشت؟
ضبط این قطعه در استودیو به ما این امکان را داد که روی جزئیات دقیق تمرکز کنیم و اجرای بی‌نقصی ارائه دهیم. اما اجرای زنده چیز دیگری است؛ انرژی و ارتباط با مخاطب آن را خاص می‌کند.
شما با ارکستر‌های برجسته‌ای مانند ارکستر فیلارمونیا، ارکستر ملی روسیه و ارکستر سمفونیک بی‌بی‌سی اسکاتلند همکاری داشته‌اید. کدام یک از این تجربیات برای شما به‌یادماندنی‌تر بوده است؟
همه این همکاری‌ها ارزشمند بوده، اما اجرای من با ارکستر سمفونیک بی‌بی‌سی اسکاتلند در جشنواره سن‌مگنوس تجربه‌ای خاص برای من بود. فضای صمیمی این جشنواره و توانایی‌های درخشان ارکستر، آن را به تجربه‌ای بی‌نظیر تبدیل کرد.
آیا برنامه‌ای برای تلفیق موسیقی کلاسیک با موسیقی سنتی ترکیه یا ایران دارید؟
قبلاً آلبوم Illusion را منتشر کرده‌ام که در آن برخی قطعات کلاسیک محبوب را با تلفیقی از ساز‌های شرقی اجرا کرده‌ام. به موسیقی ایران علاقه زیادی دارم و احتمالاً در آینده فرصت‌هایی برای این نوع تلفیق‌ها خواهم داشت.
ویولنسل شما، ساخته جوزپه گوارنری فیلیوس آندریا” (۱۷۰۰)، چه ویژگی‌هایی دارد و چگونه بر سبک نوازندگی شما تأثیر می‌گذارد؟
این ساز که یکی از معدود ویولنسل‌های برتر باقی‌مانده در جهان است، صدایی عمیق و غنی دارد که به من امکان می‌دهد احساسات موسیقی را به شکلی شفاف و گرم منتقل کنم.
آیا پروژه‌ها یا آلبوم‌های جدیدی در دست تولید دارید؟
در آینده، درباره همکاری‌هایم با هنرمندان مختلف اطلاع‌رسانی خواهم کرد و همچنین برای اولین بار، آهنگ‌هایی که مدت‌ها روی آنها کار کرده‌ام را در پلتفرم‌های دیجیتال منتشر خواهم کرد.
چه توصیه‌ای برای ویولنسل‌نوازان جوانی که به دنبال حرفه‌ای بین‌المللی هستند دارید؟
اگر عشق واقعی به موسیقی دارند، هرگز نباید تسلیم شوند. من سختی‌های زیادی را تجربه کرده‌ام، اما مهم‌ترین نکته این است که کاری را انجام دهیم که دوست داریم. هیچ‌کس نباید ما را مجبور به انتخاب مسیری کند که با روحیه و علاقه ما سازگار نیست.
