وزیر اقتصاد: به دلیل تورم ۱۰ میلیون نفر زیر خط فقر قرار گرفته‌اند

عبدالناصر همتی وزیر امور اقتصادی و دارایی در جلسه روز یکشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ صحن مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی تقاضای استیضاحش در اظهاراتی در دفاع از عملکرد خود با تاکید بر اینکه تلاش می‌کنم آنچه که واقعیت است را مطرح کنم، گفت: من فکر می‌کنم دوستان طوری مطرح کردن که ما خبر نداریم مشکل مردم چیست؟ مگر می‌شود کسی که به خوبی بر اقتصاد کشور مسلط است نداند که هفت سال پی‌درپی تورم بالای ۴۰ درصد چه بلایی بر سر مردم می‌آورد؟ مردم در شرایطی قرار گرفتند که سال‌های متعددی است که قدرت خریدشان در حال کاهش است.

وی همچنین با بیان اینکه «خواهشم این است که از من نخواهید صحبت‌هایی و اطلاعاتی را به زبان بیاورم که دشمن شاد شود و منافع ملی ما به خطر بیفتد. من سعی می‌کنم که در چهارچوب منافع ملی صحبت کنم»، عنوان کرد: ما ذخایر عظیم نفت و گاز و منابع عظیم و امکانات و منابع انسانی عظیمی داریم و با قاطعیت می‌گویم که حتماً موفق خواهیم شد و در این جنگ اقتصادی پیروز خواهیم شد. در سال ۱۳۹۷ عین همین رخداد اتفاق افتاد و من سفر چین را ۱۰ روزه به هم زدم و مسئولیت بانک مرکزی را بر عهده گرفتم تا به مردم خدمت کنم. در آن روز دیدیم که اطرافیان همین ترامپ شعار می‌دادند که می‌خواهیم در چهلمین سال انقلاب در تهران جشن بگیریم؛ این ما بودیم که جلوی آنها ایستاد. شرایط اقتصادی کشور بسیار سخت‌تر از الان شده بود و درآمد وصولی ما ساعتی هفت میلیارد دلار بود، اما ایستادیم.

وزیر امور اقتصادی و دارایی اظهار کرد: هفته پیش در عربستان بودم؛ در آنجا مسئولان صندوق بین‌المللی پول به من گفتند که مسئله مهمی که امروز مردم دنیا در حال بررسی هستند این است که چگونه یک کشور توانسته بعد از هفت سال تحریم پایدار بماند و تاب‌آوریش بالا برود؛ من گفتم که به خاطر مقاومت مردم است؛ درست است که مردم به خاطر مسائل اقتصادی زجر می‌کشند و فقط ظرف هفت سال گذشته ۱۰ میلیون نفر از جمعیت کشور زیر خط فقر رفته‌اند ولی ما هم بر اساس امکانات عمل می‌کنیم. وقتی درباره ۶ میلیارد دلار ارز در سطوح بالا بحث می‌کنیم نشان از این است که وضعیت سخت است در حالی که این رقم معادل یک ماه واردات کشور است.

از استیضاح استقبال می‌کنم

وزیر اقتصاد در ادامه در پاسخ به ۱۰ سوال مطرح شده در استیضاح گفت: از استیضاح استقبال می‌کنم. استیضاح حق نمایندگان مجلس است و ما موظف هستیم که شما را قانع کنیم. اگر نتوانستیم قانع‌تان کنیم، شما موظف به عمل وظیفه خود هستید. این جلسه را فرصتی برای تقویت همدلی و هم‌سویی در مقابل چالش‌های داخلی و خارجی می‌دانم و باید از این فرصت استفاده کنیم تا این چالش‌ها را برطرف کنیم.

همتی افزود: استیضاح جلوه‌ای از پیشرفت سیاسی است، حتی اگر رنگ سیاسی داشته باشد، نشان‌دهنده پختگی در اداره امور کشور است. اگر نمایندگان به هر دلیلی اراده کنند که وزیری را استیضاح کنند، این اختیار آنهاست و هیچ فردی نمی‌تواند بگوید انگیزه آنها سیاسی است. این حق نمایندگان است و حتی سوال سیاسی حقوق نمایندگان است و به آن احترام می‌گذارم.

وی با بیان اینکه ۴ سوال اول استیضاح به عملکرد تیم اقتصادی است که به آن پاسخ می‌دهم و نمی‌گویم به من ربطی ندارد، گفت: در یک چالشی با رسانه ها، صحبت می‌کردند و گفتند صبر کنید رییس بانک مرکزی توضیح می‌دهد و گفتم به من ربطی ندارد و ایشان توضیح می‌دهد؛ این بدان معنا نیست که پاسخگو نیستم. چرا از یک جمله من اینگونه برداشت می‌کنند که من پاسخگو نیستم.

همتی افزود: من وزیر اقتصاد و عضو دولت هستم و همه اعضای دولت به مردم و در ارتباط با عملکرد دولت پاسخگو هستند.

وی درباره نوسانات ارزی، ارزش پول، تورم و قیمت کالا‌های اساسی گفت: مهم‌ترین مساله اقتصاد کشور تورم است و آن هم تورم مزمن که سال‌هاست گریبان‌گیر اقتصاد کشور شده است. البته نرخ تورم اخیرا کاهشی شده و طبق اعلام مرکز آمار، آخر بهمن ماه تورم سالانه از ۴۲ درصد به ۳۲ درصد کاهش یافته است. خواهش می‌کنم نگویید تورم را بالا می‌برید. هرچند که ۳۲ درصد نیز رقم بالایی است و توجیهی ندارد، اما با ارقام بالای قبلی تورم مقایسه می‌کنیم که این نرخ کاهشی شده و بیشتر روی آن کار می‌کنیم.

وزیر اقتصاد بیان کرد: دوستان می‌گویند همتی و بقیه برنامه‌ای ندارند، اما مگر می‌شود برنامه نداشته باشیم. ما از ساعت ۶ صبح تا ساعت ۱۰ و ۱۱ شب مدام در جلسه بوده و مسائل کشور را پیگیری می‌کنیم.

وی افزود: در بازه بلندمدت، علت تورم رشد نقدینگی فراتر از رشد تولید است. در کوتاه‌مدت نوسانات نرخ ارز انتظارات تورمی ایجاد می‌کند و موجب تورم می‌شود، اما رشد نقدینگی ما ناشی از مسائلی است که از گذشته باقی مانده و هنوز هم وجود دارد.

همتی اضافه کرد: در ۵ ماه گذشته، ۸۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه ۱۴۰۳ را با اقدامات مختلف مانند استجازه از رهبر معظم انقلاب، فروش اوراق و پیگیری مالیات و خصوصی سازی تأمین کرده‌ایم. می‌گوید وزارت اقتصاد کاری نمی‌کند، اما ۷۳ درصد از هزینه‌های جاری کشور توسط سازمان مالیاتی تأمین می‌شود.

وی افزود: بالای ۸۰ درصد هزینه‌های بودجه کشور را وزرات اقتصاد تامین می‌کند پس مگر وزارت اقتصاد می‌تواند کار نکند پس چگونه هزینه‌های جامعه تامین شود؟ یک ساعت پرداخت حقوق‌ها عقب نیفتاده است مگر وزارت اقتصاد وظیفه دیگری دارد و وظیفه تامین مالی کشور با این وزارت خانه است.

وزیر اقتصاد تاکید کرد: در قانون برنامه هفتم صراحتا تصویب شده است که بانک مرکزی از نظر عملیاتی مسئول کنترل ارز است. ریشه تورم به کسری بودجه و ناترازی بانک‌ها و تجارت برمی‌گردد. آیا مقصر ناترازی بودجه وزیر اقتصاد است؟ دولت و مجلس و حکومت در ناترازی بودجه نقش دارند. با افتخار می‌گویم سازمان امور مالیاتی ۱۱۰۰ میلیارد تومان از بودجه را فراهم کرده است. ۹۰ هزار میلیارد تومان از مولد سازی محقق شده است.

وی ادامه داد: اقتصاد ایران با توجه به تورم مزمنی که دارد یک اقتصاد منابع محور و نفتی بوده است. ضعف نظارتی در بانک‌ها جدی و وحشتناک است. موضوع نقدینگی فراتر از رشد تورم را بوجود می‌آورد. وقتی برجام اتفاق افتاد و صادرات نفت زیاد شد، رشد اقتصادی ما زیاد شد و تورم کاهش پیدا کرد. در ۲۰ سال اخیر در سه دوره در آستانه ابر تورم بودیم. سال ۹۷، ۹۹ و ۱۴۰۱. دو مورد از سال‌ها در دوره خودم بود که در بانک مرکزی مقابل این تورم ایستادیم.

همتی تاکید کرد: جلوی تورم را خواهیم گرفت و آن را کنترل می‌کنیم. در حال حاضر به دنبال ایجاد ثبات پایدار در اقتصاد کلان کشور هستیم. به عنوان وزیر اقتصاد نمی‌توانیم در مقابل رانت سکوت کنیم. وقتی دولت را تحویل گرفتیم نزخ ارز روند افزایشی پیدا کرده بود. اتفاقاتی که در سوریه و لبنان اتفاق افتاد کم چیزی نبود. ما بزرگترین رهبران مقاومت را از دست دادیم و ترامپ اعلام رسمی جنگ اقتصادی علیه ایران انجام داد. هنوز ۳۵ درصد از ارز صادرکننده‌ها برنگشته است. قیمت ارز واقعی نیست و ناشی از انتظارات تورمی است ارز ۹۰ هزار تومانی پایین می‌آید و بانک مرکزی این کار را انجام خواهد داد. فاصله بین نرخ ارز نیمایی و ارز بازار کم خواهد شد.

به گزارش ایسنا، وزیر امور اقتصادی و دارایی در ادامه با اشاره به اثر بازار توافقی بر صادرات گفت: صادرات غیر نفتی در ۵ ماهه منتهی بهمن ۲۵ درصد و صادرات به ۱۵ کشور منطقه در این مدت ۳۷ درصد، صادرات به اتحادیه اقتصادی اوراسیا ۲۷ درصد و صادرات پسته ۱۴۷ درصد، پتروشیمی ۴۷ درصد و زعفران ۱۷ درصد رشد داشته است؛ بنابراین خواهش می‌کنم که توجه کنید سال گذشته که تراز تجاری غیر نفتی ما منفی ۱۷ میلیارد دلار بود، امسال با رشد ۱۹ درصدی اگر واردات طلا را استثنا کنیم، منفی ۳ میلیارد دلار شده است؛ الان اوضاع ما خیلی بهتر است و بنابراین نباید این القا را به بازار بکنیم که شرایط ارزی ما بد است و باید صبر کنیم که تورم کاهش یابد؛ ما نباید انتظار تورمی ایجاد کنیم. تورم و ارز را کنترل خواهیم کرد.

همتی با طرح این پرسش که چرا دوستان نمی‌گویند که شادابی به اقتصاد کشور آمده است و ما ظرف ۵ ماه ۴۰ درصد رشد بازار سرمایه داریم؟ اظهار کرد: شما نمی‌توانید تولید و بورس و بازار سرمایه را بخوابانید و بگویید که توانستم ارز را پایین نگه دارم؛ در این شرایط اقتصاد از بین می‌رود.

وی عنوان کرد: بر اساس آمار بانک مرکزی از ابتدای سال تاکنون ۷۰ میلیارد دلار تخصیص ارز داشته‌اند و این اقتصاد پویاست. مردمی که این همه مشکل اقتصادی دارند در انتخابات شرکت کردند. درباره کسانی هم که دلخور هستند و در انتخابات شرکت نکردند ما باید تلاش کنیم تا آنها را جذب کنیم. ما تلاش‌مان را می‌کنیم؛ امکانات و منابع و ناترازی‌ها مختلف یک شبِ ایجاد نشده است که یک شبِ برطرف شود؛ ما تلاش می‌کنیم که این مشکلات را برطرف نماییم.

وزیر امور اقتصادی و دارایی ادامه داد: در یکی از پرسش‌های استیضاح درباره بورس گفته شده که از بورس حمایت نمی‌شود؛ چون سوالات استیضاح کپی شده از سوالات ۲ سال پیش است، به این نکته توجه نشده است که اتفاقاً ما به بورس توجه کرده‌ایم؛ من پشت سر بورس هستم و قول داده‌ام که پشت سر بورسی‌ها خواهم ایستاد و کمک خواهم کرد و آنجا را منبع تامین مالی تولیدی خواهیم کرد که رهبری از ما رشد ۸ درصدی خواسته‌اند. جهت گیری ما مشخص است و حمایت از بورس در برنامه ما قرار دارد. بورس ۴۰ درصد رشد کرد ولی ما در همین ۵ ماه ۴۰۴ هزار میلیارد تومان اوراق منتشر کردیم؛ آیا فکر کردید که کسری بودجه همین گونه تامین شد؟ من به صورت شبانه روزی پیگیری می‌کنم و مواظبم که کسی به بورس لطمه نزند، خزانه تخلف نکند و سازمان برنامه، بودجه را به موقع تخصیص دهد. من تعجب می‌کنم که می‌گویند که همتی از بهداشت خبر ندارد از وزیر بهداشت و رئیس مجلس بپرسید که چند روز پیش چه کسی در جلسه سران اصرار کرد که اوراق بفروشیم برای تامین حق بیمه‌ها که مشکل داروسازان و بخش بهداشت و درمان و بیمه تامین اجتماعی است.

همتی با تاکید بر اینکه کدام وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی دوست دارد که تورم افزایش یابد؟ چرا باید اعتبار خود را خراب کنند؟ گفت: دغدغه اصلی ما موضوع ارز و تورم است و ما شبانه روز در این خصوص فکر می‌کنیم.

وی اظهار کرد: یکی دیگر از پرسش‌های مطرح شده از من در مورد علت عدم اجرای سهام عدالت بود که فکر می‌کنم، چون این سوالات در استیضاح وزیر اقتصاد در سال ۱۴۰۱ مطرح شده بود شاید دوستان حواس‌شان نبوده که اصلاح کنند. در سال ۱۴۰۳ ما در بودجه اصلا قانونی برای بازماندگان از سهام عدالت نداریم؛ من فقط اطلاع دارم که در دولت سیزدهم مطرح شده و دولت تصویب نکرده است؛ من نمی‌توانم راجع به دولت گذشته نظر بدهم.

وزیر امور اقتصادی و دارایی با تاکید بر اینکه واقعا درباره سهام عدالت ما در حال ظلم به مردم هستیم، گفت: ما به ۴۹ میلیون نفر سهام عدالت داده‌ایم که آنها نه اجازه استفاده از آن و نه اجازه خرید و فروش آن را داشته‌اند و در همین فاصله ۱۵ الی ۱۶ ساله ۲ میلیون نفر از سهامداران عدالت فوت کرده‌اند. دیده می‌شود که شما یک دارایی به فردی بدهید که او نتواند از آن دارایی استفاده کند و سالی هم ۵۰۰ هزار تومان سود بدهید چه اندازه دو مشت غذا هم نمی‌شود؛ بنابراین یکی از کار‌های مهمی که من به عنوان وزیر اقتصاد پیگیری خواهم کرد، تعیین تکلیف سهام عدالت برای مردم عزیز است. الان ارزش سهام کسانی که معادل یک میلیون تومان سهم داشته‌اند، ۳۰ میلیون تومان است؛ چرا این مبلغ را نباید با مردم بدهیم تا بخشی از مشکلات زندگی ایشان را با آن برطرف کنند.

وزیر اقتصاد با اشاره به ترکیب شورای رقابت گفت: دو نفر اقتصادی را وزیر اقتصاد پیشنهاد می‌کند و از بین آنها، رئیس‌جمهور به یکی حکم می‌دهد تا رئیس شورا‌ها و مرکز ملی رقابت می‌شود. پس از آن، نه رئیس‌جمهور با او کار دارد و نه وزیر اقتصاد، و ۵ سال نمی‌توانیم این افراد را عوض کنیم. اگر هم از عملکردشان ناراحت باشیم، نمی‌توانیم آنها را تغییر دهیم. من در حال حاضر بحث افراد را مطرح نمی‌کنم.

وی ادامه دارد: در این شرایط من چه پاسخی درباره عملکرد شورای رقابت بدهم؟ من کاره‌ای هستم؟ خود مجلس سه نماینده در این شورا دارد. آیا مجلس بیشتر باید پاسخگو باشد یا من؟ خواهشم این است که حداقل دوستان قانون را مطالعه کنند و بگویند وزیر اقتصاد چقدر در این زمینه مقصر است.

همتی در مورد عملکرد مناطق آزاد، گفت: قبول دارم این مناطق در خدمت توسعه صادرات نیستند. ۲۰ سال است که این‌ها مسیر غلط می‌روند. چند روز پیش در کیش گفتم که الان تهران نه تنها از نظر اقتصادی، بلکه از نظر اجتماعی و فرهنگی نیز آزادتر از کیش است. شما کیش را درست کردید تا آزاد باشد، اما این طور نیست و محدودیت‌ها زیاد است.

وی افزود: ما اولین اقدام مهمی که انجام دادیم، حذف مالیات مضاعف بر ارزش افزوده از تولیدکنندگان کیش، قشم و چابهار و مناطق آزاد بود. امسال صادرات منطقه آزاد امسال یک میلیارد دلار بوده که برنامه این است که سال دیگر صدرصد افزایش پیدا کند. برنامه راهبردی‌اش را آماده می‌کنیم و به زودی ابلاغ خواهیم کرد. در ۵ ماه گذشته، من چقدر می‌توانم تحول ایجاد کنم؟ هنوز نتوانسته‌ام مدیرعامل بعضی جا‌ها را عوض کنم؛ البته تلاش کردم نظر نمایندگان را جلب کنم تا افرادی نزدیک به افراد بومی در آنجا قرار گیرند.

ما بیش از ۳۰ میلیارد دلار قاچاق داریم

وزیر اقتصاد در مورد عدم اصلاح گمرک و قاچاق، گفت: قاچاق دست گمرک نیست. ما بیش از ۳۰ میلیارد دلار قاچاق داریم که خیلی بد است، اما وزیر اقتصاد درباره قاچاق چه کاری باید انجام دهد. وقتی روزانه ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل به خارج می‌رود، وزیر اقتصاد چه کار می‌تواند بکند؟ این ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل در سال معادل ۳۲۰ هزار میلیارد تومان می‌شود. یعنی اندازه کل یارانه‌ای که به مردم می‌دهیم.

همتی افزود: این موضوع نیاز به اصلاحات دارد. اما فقط در اختیار وزیر اقتصاد نیست البته وزیر اقتصاد هم باید کمک کند و ما در حال پیگیری این موضوع هستیم. قاچاق‌های مختلفی وجود دارد، چون ما در قانون ۱۵۰۰ کالا را از لیست واردات حذف کردیم و گفته شده کالا‌هایی که مشابه داخلی دارند، وارد نشوند؛ اما این کالا‌ها به صورت غیررسمی وارد کشور می‌شوند. من باید چه کنم، من باید جلو قاچاق را بگیرم؟

وی با اشاره به قانون کولبری‌ها و ته لنجی‌ها گفت که آیین نامه آن در دولت نوشته شده که آن‌هایی که در مرز فعالیت اقتصادی می‌کنند، به تدریج ساماندهی شوند و اشتغال منطقه تأمین شود. این یکی از کار‌های مهم بود و حداقل چهار جلسه کمیسیون اقتصاد درگیر همین موضوع بودیم تا این طرح تصویب شود. پس نفرمایید همتی هیچ کاری انجام نمی‌دهد؛ وزارت اقتصاد ابر وزارت اقتصاد است که ۸۰ درصد بودجه کشور را تأمین می‌کند. نگویید وزارت اقتصاد هیچ کاری نمی‌کند و نشسته است.

وزیر اقتصاد با بیان اینکه ملت ما در چنبره قاچاق، کاسبان تحریم و رانت‌خوار‌ها قرار گرفته‌اند، گفت: ۸۰ درصد مردم به خاطر هزینه‌هایی که این افراد به ملت تحمیل می‌کنند، تحت فشار هستند و ما این موضوع را درک می‌کنیم. اما شما باید به ما کمک کنید؛ ما از شما جدا نیستیم.

همتی تاکید کرد: دولت و مجلس باید دست به دست هم داده تا این وضعیت را سامان دهند که این ناترازی‌های انرژی باعث ایجاد قاچاق و رانت‌هایی می‌شوند که از ارز و بانک تا مسائل مالی، انرژی و تامین اجتماعی را شامل می‌شود. به خدا قسم، تنها با همدلی و همکاری می‌توانیم این مشکلات را حل کنیم.

وی درباره اصلاح نظام بانکی گفت: اصلاح نظام بانکی از سال ۹۷ انجام گرفت و بانک‌های مرتبط با نیرو‌های مسلح جمع آوری شد و دوستان بانک مرکزی در حال انجام این کار هستند. در بودجه ۱۴۰۴، ۳۱۰ هزار میلیارد برای افزایش سرمایه بانک‌ها پیش بینی شده است.

وزیر اقتصاد گفت: درد و تصور شما را درک می‌کنم. سرباز کشورم هستم. هرجایی که کار کردم فرمایشات مقام معظم رهبری را در نظر گرفتم و خلاف صحبت ایشان عمل نکردم.