اتوبوس‌های برقی در تهران/ وعده‌های بزرگ، تحقق کوچک
در حالی که مدیران شهری از «نهضت برقی‌سازی» در حمل‌ونقل عمومی تهران سخن می‌گویند، ورود تنها ۱۸۹ دستگاه اتوبوس برقی به جای ۲۵۰۰ دستگاه وعده‌داده‌شده، پرسش‌های جدی درباره عملکرد شهرداری، هزینه‌های این پروژه و میزان تأثیرگذاری آن در کاهش آلودگی هوای پایتخت ایجاد کرده است.
مدیران شهری پیش‌تر از ورود ۲۵۰۰ دستگاه اتوبوس برقی به تهران تا پایان سال ۱۴۰۳ خبر داده بودند، اما در بهمن‌ماه، با رونمایی از ۱۸۹ اتوبوس برقی و دو تراموای چرخ لاستیکی قرضی، این وعده‌ها هم به وعده‌های بی‌سرانجام تبدیل شدند.
ابهام در هزینه‌های سنگین و محدودیت‌های فنی
کارشناسان شهری تأکید دارند که تحقق این وعده‌ها نیازمند برنامه‌ریزی دقیق‌تر و در نظر گرفتن چالش‌های فنی و اقتصادی است. آنها معتقدند که ورود ۱۸۹ دستگاه اتوبوس برقی نه‌تنها پاسخگوی نیاز کلان‌شهر تهران نیست، بلکه ابهامات زیادی در خصوص هزینه‌ها، فناوری ساخت و محدودیت‌های عملکردی این ناوگان وجود دارد.
به گفته کارشناسان، احداث هر جایگاه شارژ برای این اتوبوس‌ها هزینه‌ای نزدیک به ۱۰ میلیارد تومان دارد. در حالی که تهران به ۱۱ هزار دستگاه اتوبوس نیاز دارد، ورود این تعداد محدود نمی‌تواند تغییر محسوسی در وضعیت حمل‌ونقل شهری ایجاد کند.
یکی دیگر از انتقادات واردشده به این طرح، نحوه تأمین این ناوگان است. اتوبوس‌های برقی واردشده به‌صورت کامل (CBU) از خارج کشور تأمین شده‌اند، در حالی که سیاست‌های کلان کشور تأکید بر توسعه تولید داخلی دارد.
کارشناسان حوزه حمل و تقل معتقدند که تا زمانی که ظرفیت ناوگان به ۱۱ هزار دستگاه نرسد، نمی‌توان انتظار تحول اساسی داشت. به گفته آنها، تمرکز اصلی باید بر تأمین ناوگان کافی، بهینه‌سازی سیستم حمل‌ونقل و توسعه زیرساخت‌های پایدار باشد.
انتقاد از خلف وعده‌های شهردار تهران
علی‌اصغر قائمی، عضو شورای شهر تهران، در خصوص این که می‌توان ورود ۱۸۹ اتوبوس برقی را وعده صادق توصیف کرد؛ در حالی که قرار بود تا پایان امسال ۲ هزار و ۵۰۰ اتوبوس برقی به تهران وارد شود، با انتقاد از اظهارات اخیر علیرضا زاکانی، شهردار تهران، به خبرآنلاین گفت: این نوع اظهارات مسبوق به سابقه است و بار‌ها شاهد وعده‌های بزرگ و عمل‌نشده از سوی او بوده‌ایم.
او با اشاره به گزارشی که پیش‌تر در صحن شورا درباره ۵۸ وعده عمل‌نشده شهردار تهران ارائه کرده بود، گفت: این گزارش در شورا مطرح شد و هیچ‌کس مخالفتی نکرد، چراکه مستند و مبتنی بر واقعیت بود.
قائمی در ادامه نحوه ارائه اطلاعات به شهردار را مورد انتقاد قرار داد و اضافه کرد: اینکه آقای زاکانی در سال‌های ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ یا ۱۴۰۲ چه گفته، ممکن است از یادش برود، اما مدیری که در چنین سطحی فعالیت می‌کند، نباید صرفاً متکی به حافظه خود در یک جلسه رسمی شورا اظهاراتی مطرح کند که بعداً قابل جمع‌کردن نباشد. لازم است افرادی که اطلاعات را به ایشان منتقل می‌کنند، دقت بیشتری داشته باشند و داده‌های صحیح ارائه دهند.
او همچنین نسبت به استفاده نادرست از برخی عبارات انتقاد کرد و گفت: ما از عبارت "وعده صادق" در مبارزه با صهیونیسم جهانی استفاده می‌کنیم، نه در موضوع خرید چند هزار دستگاه. استفاده از این عبارات در چنین موضوعاتی شایسته نیست و باید در انتخاب کلمات دقت بیشتری شود.
عضو شورای شهر تهران تصریح کرد: متأسفانه این نوع رفتار‌ها را از آقای زاکانی زیاد دیده‌ایم و انتظار داریم در آینده دقت بیشتری در بیان وعده‌ها و ارائه اطلاعات وجود داشته باشد.
ورود شورا به اجرای طرح اتوبوس‌های برقی در تهران
ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران، نیز با اشاره به ورود ۱۸۹دستگاه اتوبوس برقی به ناوگان حمل‌ونقل عمومی، تأکید کرد که گرچه اصل حرکت به سمت حمل‌ونقل پاک و برقی مورد تأیید شورا است، اما شیوه اجرا و نحوه واگذاری این اتوبوس‌ها جای بحث دارد.
او گفت: «شهرداری اعلام کرده که در حال بررسی جامع این موضوع است، اما لازم است روش اجرا، مدل به‌کارگیری و نحوه واگذاری آنها به‌دقت بررسی شود. یکی از راه‌های اصلی کاهش آلودگی هوای تهران گسترش حمل‌ونقل عمومی پاک است و در این موضوع اختلاف نظری نداریم، اما نکات و ایراداتی در نحوه اجرا وجود دارد که ان‌شاءالله هفته آینده در صحن شورا مطرح خواهد شد.»
امانی همچنین درباره ورود اتوبوس‌های جدید به تهران اضافه کرد: شهرداری پیش‌تر وعده ورود ۲۵۰۰ دستگاه اتوبوس جدید را داده بود، اما تاکنون این عدد به ۱۸۹ دستگاه کاهش یافته است. به نظر می‌رسد این بسته نهایی شده، اما اصلاحاتی لازم دارد که باید تمامی ایرادات آن برطرف شود.
طرح ورود اتوبوس‌های برقی به تهران علی‌رغم شعار‌های بزرگ، با چالش‌های جدی در حوزه تأمین مالی، زیرساخت‌های شارژ، فناوری و بومی‌سازی مواجه است. انتقاد‌های کارشناسان و اعضای شورای شهر نشان می‌دهد که بدون حل این مشکلات، توسعه حمل‌ونقل عمومی پاک در تهران همچنان با موانع جدی روبه‌رو خواهد بود.
