در بازار شب عید اصفهان چه خبر است؟
تورم و افزایش روزانه قیمت اقلام اساسی خانوارها، بازار شب عید را به یک سکوت نسبی فرو برده است، بازار‌های اصلی شهر اصفهان از جمله بازار بزرگ و میدان نقش‌جهان که از معروف‌ترین بازار‌های گردشگری است و همواره موجی از مردم برای خرید در آن مشاهده می‌شد در هفته پایانی سال رنگ و بوی رکود گرفته است.
قیمت‌هایی که سلیقه‌ای تعیین می‌شوند
رسا کرمانی از شهروندان اصفهانی است که در خیابان چهارباغ اصفهان در حال پاساژ گردی است، در خصوص گرانی‌های و وضعیت بازار شب عید و ماه مبارک رمضان می‌گوید: رونق بازار امسال از سال گذشته کمتر شده است، می‌توان گفت از هر ۱۰ رهگذر در گذر چهارباغ یک نفر برای خرید آمده و این گویای شرایط خوبی نیست.
وی که معتقد است بخشی از گرانی‌ها در بازار از سوی مغازه‌داران اعمال می‌شود و دولت در آن نقشی ندارد، ابراز می‌کند: قیمت‌های بسیاری از اجناس سلیقه‌ای است و دلیل این نظرم تفاوت فاحش قیمت یک جنس توسط مغازه داران در نزدیکی یکدیگر است.
ممنوعیت فروش میوه کمتر از ۳ کیلوگرم در میادین میوه و تره‌بار اصفهان
محمد بلوری، دیگر شهروند اصفهانی که بازار میوه و تره‌بار اصفهان در خیابان امام خمینی خرید کرده، در خصوص وضعیت بازار می‌گوید: قیمت میوه و تره‌بار در هر نقطه از شهر تفاوت دارد، اما آنچه آزار دهنده است، ممانعت از فروش میوه و تره بار کمتر از ۳ کیلوگرم است و به نظرم این اقدام در راستای فروش بیشتر انجام می‌شود.
وی وضعیت بازار شب عید و ماه مبارک رمضان را نسبت به سال گذشته کساد خوانده و می‌افزاید: با وجودی که کمتر از یک هفته دیگر به آغاز سال تحویل است، اما به علت تورم هنوز خریدی انجام نشده در صورتی که سال گذشته از ۲ هفته مانده بود به نوروز خرید‌ها انجام می‌شد.
بسیاری از خانواده‌ها به دنبال خرید حداقل‌ها هستند
رضا اسماعیلی، از کسبه قدیمی بازار اصفهان است، او نیز در خصوص بازار شب عید می‌گوید: وضعیت بازار امسال نسبت به سال گذشته شرایط بدتری دارد، مردم کمتر توان خرید لباس عید را دارند و اغلب شاهد خرید لباس اندکی برای کودکان هستیم.
وی ادامه می‌دهد: بازار اصفهان از اواخر بهمن‌ماه جای سوزن انداختن نداشت و حالا به ندرت خریداری واقعی به بازار می‌آید و هدف بسیاری از شهروندان صرفاً پاساژ گردی است.
این کسبه بازار اضافه می‌کند: افزایش قیمت‌ها به ویژه در کالا‌های اساسی مانند آجیل و حبوبات، قدرت خرید مردم را به شدت کاهش داده است. بسیاری از خانواده‌ها به دنبال خرید حداقل‌ها هستند و از خرید‌های غیرضروری صرف‌نظر می‌کنند.
کاهش قدرت خرید مردم طی ۱۵ سال گذشته
شهرام معینی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان که معتقد است بالا رفتن قیمت‌ها امری عادی است می‌گوید: افزایش قیمت اجناس در ایام خاص سال که تقاضا افزایش می‌یابد همچون نوروز و ماه مبارک رمضان روند طبیعی در تمام دنیا است.
به گفته وی مسئله اصلی قدرت خرید خانوارها است که طی ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته بسیار پایین آمده است.
این عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان با اعلام اینکه از اواخر دهه ۸۰ به بعد شاهد موجی از گرانی‌ها در سطح بازار عرضه و تقاضا شدیم، ادامه می‌دهد: در واقع طی ۱۴ سال گذشته رشد اقتصادی ایران نزدیک به صفر و تا یک درصد بوده است و ما بالاترین قدرت خرید مردم مربوط به سال ۸۹ بوده است و بیشترین سطح درآمد سالانه را داشتیم، اما ازآن سال به بعد قدرت خرید مردم کاهشی شده است.
وی با بیان اینکه ایران از کشور دارای مزیت بزرگ اقتصادی طی سال‌های اخیر در حال تبدیل شدن به یک کشور بدون مزیت است، ادامه داد: کشور‌های همچون آلمان، ژاپن و ترکیه دارای مزیت بزرگ اقتصادی هستند که ایران نیز به دلیل داشتن نفت جزو این کشور‌ها قرار داشت، اما به مرور ایران به یک کشور بدون مزیت و در ردیف کشور‌هایی همچون اردن، افغانستان یا پاکستان که مزیت خاص و بزرگی در حوزه اقتصادی ندارند، تبدیل شده است.
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه ایران تا حدود ۲۰ سال توانست با وجود تحریم‌ها رشد اقتصادی خوبی را داشته باشد و حتی در شرایط قبل و پس از جنگ، اما طی ۲۰ ساله دوم ایران از نظر اقتصادی با یک بحران بزرگ رو‌به‌رو شد، می‌افزاید: اکثر اقشار مردمی در ماه‌های عادی سال با صرفه‌جویی و بخور و نمیر می‌توانند هزینه‌ها و مخارج را سر به سر کنند بدون اینکه پس اندازی داشته باشند و این روند معمولی است که در ماه‌های خاص و فصولی از سال مثل ایام رمضان و نوروز که مردم نیاز به خرید پوشاک یا اقلام دیگری هستند به مشقت بیفتند و این گرانی به آنها نمود یابد.
وی با بیان اینکه گرانی‌ها همواره در تمام طول سال وجود دارد، اما در فصول دیگر مردم اقدام به خرید پوشاک نمی‌کنند یا ملزم به تهیه اقلام دیگر به مقدار زیاد نیستند به همین دلیل این گرانی اسفندماه در دیگر ماه‌ها از چشم آنها مخفی می‌ماند، ادامه داد: نوسانات قیمت‌ها در فصول مختلف همواره وجود داشته است، اما خود فعالان اقتصادی می‌توانند این نوسانات را تعدیل کنند.
افزایش شکایات مردمی از گران فروش پای ناظرین را به میدان کشاند
محمد جواد محمدی فشارکی، مدیر بازرسی و نظارت بر اصناف استان اصفهان نیز در این خصوص می‌گوید: بازار رونق سال‌های گذشته را ندارد هر چند بسیاری از همکارانم علت را مصادف شدن ماه مبارک رمضان و شب‌های قدر با ایام نوروز می‌دانند، این را قبول ندارم، زیرا که طی سالیان گذشته نیز تقارن رمضان وعید را شاهد بودیم، اما بازار رونق داشت. عدم درج قیمت، گران فروشی و رعایت نکردن دستورالعمل‌های سه رتبه اول تخلف اصناف مختلف را در اصفهان از آن خود کرده است که بیشترین علت شکایت شهروندان اصفهان از گرانی است و همین مسئله پای بازرسین را به میدان عرضه کشانده است.
مدیر بازرسی و نظارت بر اصناف استان اصفهان نیز پدیده گرانی را از گران فروشی دو مقوله متفاوت از یکدیگر خواند و افزود: گرانی دست کسبه نیست و دلایل خود را دارد که می‌توان به افزایش نرخ ارز، سوءتدبیر‌ها و سوءمدیریت‌ها اشاره کرد که بحث گرانی کمک می‌کند کالا‌هایی که هنوز در سطح عرضه کم داریم و وقتی هنوز بازار اشباع نشده است آن کالا صادر می‌شود و پدیده گرانی را در سطح عرضه شکل می‌دهد.
وی با اعلام اینکه گران فروشی همواره در سه رتبه اول تخلفات قرار داشته است، ادامه می‌دهد: اینکه امروزه با شکایات عمده مردم از گران فروشی مواجهیم به معنای این است که مردم نتیجه برخورد با متخلفین و بازرسی‌ها را مشاهده کرده‌اند وروزی که مردم شکایتی را گزارش ندهند نه اینکه تخلف نشده بلکه مردم از اعلام گزارش‌ها یاس و ناامید شده‌اند.
محمدی درصد کسبه متخلف را چند درصد بسیار کم دانسته و ابراز می‌کند: در حال حاضر یکصد و ۳۰ هزار واحد صنفی در سطح استان اصفهان وجود دارد که میزان درصد تخلف آنها بسیار کم است.
وی اصناف را حلقه آخر زنجیره گرانی ذکر می‌کند و ادامه می‌دهد: بدلیل تورم در کشور در هر ماه بین ۸ تا ۱۰ واحد صنفی تقاضای ابطال مجوز کسب را دارند.
مدیر بازرسی و نظارت بر اصناف استان اصفهان برخورد با کالای قاچاق و حمایت از کالای داخل را راهکاری برای کاهش زمینه گرانی نام برده و می‌گوید: آمار کشف کالا‌های قاچاق در سطح عرضه افزایش نیافته است و نمی‌توان آمار دقیقی در این زمینه اعلام کرد.
وی عوامل برخورد با متخلفان گران فروشی را بازدارنده ندانسته و خاطرنشان می‌کند: متخلفانی وجود دارند که بار‌ها مرتکب تخلف شده‌اند و پرونده آنها برای بار ششم و هفتم به تعزیرات ارسال شده است.
کسادی بازار شب عید نه تنها بر اقتصاد خانواده‌ها تأثیر گذاشته، بلکه سنت‌های دیرینه ایرانیان در خرید و پذیرایی را نیز تحت تأثیر قرار داده است. بسیاری از خانواده‌ها به دلیل گرانی آجیل و دیگر اقلام، از خرید آنها صرف‌نظر کرده و این موضوع به تغییر در فرهنگ خرید و پذیرایی منجر شده است.۰
نویسنده: عاطفه قلع‌ریز
