بخشیدم به مردم شریف کرمان
مرحوم افضلی‌پور از نیکوکاران و خیران بنام ایرانی، اگرچه کرمانی نبود، اما با تاسیس دانشگاه در کرمان، نامش در تاریخ این دیار ماندگار شد و سرمایه معنوی و مادی خود را به مردم شریف کرمان بخشید، آنطور که در سند انتقال زمین و بنای دانشگاه نیز در تاریخ ایران حک شده است.
ششم فروردین (دیروز)، سالروز تولد افضلی‌پور بود که با تاسیس دانشگاه در کرمان، زمینه‌ساز پرورش نسل‌های متخصص و کارآمدی شد که امروز در سراسر ایران و جهان، منشأ تحولات و خدمات در عرصه‌های مختلف هستند.
مرحوم افضلی‌پور و همسر فرهیخته وی استاد فاخره صبا با نیک‌اندیشی و نگاهی بلند، همه دارایی خود را برای رشد علمی و پیشرفت تحصیلی فرزندان معنوی‌شان سخاوتمندانه بخشیدند و در جنوب‌شرق کشور بنیانی ماندگار برای آموزش عالی بنا نهادند که امروز در مسیر توسعه علمی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی ایران می‌درخشد.
علیرضا فرزند حسین روز دوشنبه ششم فروردین ۱۲۸۸ خورشیدی در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در دبستان‌های اشرف، اقدسیه و سیروس به پایان رساند و دبیرستان را در مدارس دارالمعلمین مرکزی و سپس شرف گذراند. خرداد سال ۱۳۱۰ دوره دبیرستان را به پایان رساند و در شهریور ۱۳۱۰ برای ادامه تحصیل عازم کشور فرانسه شد.
او پس از پایان تحصیلات عالی در رشته شیمی، آذرماه ۱۳۱۶ به ایران بازگشت و فروردین ماه ۱۳۱۹ به استخدام دولت در بانک کشاورزی درآمد، اما سال ۱۳۲۵ از خدمت دولتی کناره گرفت و به تجارت بازرگانی در رشته برق روی آورد.
پند پدر
مهندس افضلی‌پور تاجر موفقی بود و توانست سرمایه‌ای فراهم کند، اما همیشه پند پدر در اندیشه‌اش زنده بود که «پسرم برو تحصیل کن، همه چیز را بیاموز و بعد که برگشتی به فرهنگ مملکتت خدمت کن». با این تفکر در سال ۱۳۴۹ اندیشه خود و تصمیم به ساخت دانشگاهی پیشرفته را با همسرش فاخره صبا مبنی بر انفاق دارایی در راه خدمت به فرهنگ، علم و دانش در میان می‌گذارد و این تصمیم با استقبال همسر که خود از شخصیت‌های فرهنگی و هنری بود، روبه‌رو می‌شود.
این زوج فرهیخته هم‌پیمان می‌شوند که دانشگاهی در یکی از مناطق محروم کشور بسازند و سرانجام اوایل دهه ۵۰ این قرعه به نام کرمان می‌خورد.
براساس سوابق موجود، ۱۸ مرداد ۱۳۵۱ شورای گسترش آموزش عالی اجازه تاسیس دانشکده علوم و دانشکده فنی را برای موسس دانشگاه کرمان "مرحوم علیرضا افضلی‌پور" صادر کرد تا مقدمات تهیه طرح‌های ساختمانی انجام شود. پس از انجام پاره‌ای مذاکرات بین مهندسان مشاور و موسس دانشگاه در مورد نحوه انجام طرح، قراردادی در تاریخ ۱۷ دی سال ۱۳۵۱ برای تهیه طرح‌های ساختمانی دانشگاه منعقد و سرانجام تمامی تلاش‌های بنیان‌گذار دانشگاه در کرمان در ۲۸ مرداد سال ۱۳۵۳ به نقطه عطفی رسید و با کلنگ‌زنی، احداث نخستین بنا‌های دانشگاه آغاز شد.
این دانشگاه در جنوب شرقی شهر کرمان بنا شد و فعالیت آموزشی خود را با پذیرش ۹۰ دانشجو در سال ۱۳۵۴ آغاز کرد.
دانشگاه کرمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی به نام یکی از فرزندان انقلاب و دیار کریمان، شهید حجت الاسلام دکتر محمدجواد باهنر، "دانشگاه شهید باهنر" نامیده شد.
تقدیم سند به مردم کرمان
شادروان افضلی‌پور از دهه ۵۰ با آمدن به کرمان، ساخت دانشگاه را آغاز کرد و بیش از یک دهه کار ساخت این مجموعه بزرگ علمی و آموزشی طول کشید تا اینکه در تاریخ ۲۴ تیر ۱۳۶۴ در دفترخانه شماره ۴۱ کرمان واقع در میدان باغ (ارگ یا همان توحید فعلی) با حضور روانشاد افضلی‌پور، دکتر اسدالله رضوی به‌عنوان موکل مردم کرمان و رییس وقت دانشگاه، سند هدیه و صلح بلاعوض دانشگاه تنظیم شد.
زمان اهدای ساختمان دانشگاه چهار مرد که تاریخ کرمان هیچگاه نامشان را از یاد نمی‌برد، شاهد این اتفاق فرخنده و مبارک بودند؛ مهندس علیرضا افضلی‌پور، دکتر اسدالله رضوی رییس وقت دانشگاه، پیشکسوت روزنامه‌نگاری کرمان و مدیر دفترخانه ۴۱ زنده‌یاد محمد محمدی و سید جمال الدین مودب، خوشنویس بنام و خالق اثر مجموعه پریشانی که سند مصالحه ۲۵ هزار متر مربع ساختمان محکم و نوساز در زمینی به مساحت پنج میلیون متر مربع به ازای پنج گرم نبات را با خط زیبایش نوشت و این سند به مردم کرمان تقدیم شد.
براساس فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی چشمگیر دانشگاه در بیش از چهار دهه گذشته، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه شهید باهنر کرمان را در زمره دانشگاه‌های برتر ایران می‌شناسد. فضای آموزشی و پژوهشی دانشگاه در ابتدای تاسیس ۲۵ هزار متر مربع برای تعداد پنج هزار دانشجو در نظر گرفته شده بود، اما اکنون این فضا به بیش از ۲۳۰ هزار متر مربع و تعداد دانشجویان به بیش از ۱۴ هزار دانشجو افزایش یافته است.
دانشجوی واقعی تربیت کنید
بار‌ها سخنان شادروان افضلی‌پور پخش شده، اما هر بار شنیدنی‌تر است به ویژه آنجا که از کرمان به عنوان غنی‌ترین استان کشور و مردم این استان به عنوان مردمی دارای خلوص نیت یاد می‌کند و در توصیه‌ای به اساتید دانشگاه می‌گوید: دانشجوی واقعی تربیت کنید که برای مملکت مفید باشند و همه تصمیم بگیریم کشور را آباد کنیم که این آباد کردن و خودکفایی با علم میسر می‌شود.
جایزه افضلی‌پور
به منظور گرامیداشت و تجلیل از بنیان‌گذار دانشگاه کرمان و در راستای اهداف شادروان افضلی‌پور، پیشنهاد تجلیل از برترین پژوهشگران ایرانی توسط دکتر محمدعلی میرزایی اولین رییس دانشگاه کرمان (۱۳۵۷ تا ۱۳۵۲) و دکتر علی مصطفوی رییس وقت دانشگاه شهید باهنر در سال ۱۳۸۰ مطرح و جایزه افضلی‌پور بنیان گذاشته شد.
بِنَماند هیچش اِلا هوس قمار دیگر
هفدهمین دوره جایزه افضلی‌پور سال گذشته برگزار شد و دکتر اصغر خالدان یکی از برگزیدگان این دوره گفت: افضلی‌پور چرا‌ها را خوب شناخته بود، اینکه چه باید بکند و برای چه دنبال این کار را بگیرد.
این چهره علمی گفت: عکسی از ایشان و یک بیت شعر را دیدم و واقعا تنها کسی که می‌توانست این طور فکر کند، افضلی پور بود؛ خُنُک آن قماربازی که بباخت آنچه بودش/ بِنَماند هیچش اِلا هوس قمار دیگر.
منصور صاحب‌الزمانی استاد رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی (آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی) از دانشگاه شهید باهنر کرمان نیز منتخب دانشگاهی هفدهمین دوره جایزه افضلی‌پور بود که وقتی پشت تریبون قرار گرفت همان شعر استاد خود دکتر خالدان را در مورد موسس دانشگاه در کرمان تکرار کرد.
وی خاطره‌ای را تعریف کرد و گفت: شادروان افضلی‌پور بعد از اهدای همه آنچه که داشت به فکر افتاد یک مینی بوس یا اتوبوس برای دانشگاه تهیه کند و دستشان خالی ولی اعتبارشان بسیار بالا بود، بنابراین در جلسه‌ای که در علوم پزشکی و با چشم پزشکان بود فرصتی گرفت و گفت اگر چشم‌های من می‌ارزد اینها را بخرید، زیرا باید برای دانشجویان خودرو بگیریم و همانجا بود که هزینه چند خودرو جمع و این کار انجام شد.
فارغ‌التحصیل پشت میزنشین نمی‌خواهیم
این استاد دانشگاه افزود: افضلی‌پور دانشجویان را فرزندان معنوی خود می‌دانست و همیشه یک نکته را تکرار می‌کرد که ما فارغ التحصیل پشت میزنشین نمی‌خواهیم.
بنابر سوابق موجود نخستین دوره این جایزه سال ۱۳۸۲ برگزار شد و جایزه افضلی‌پور براساس آیین‌نامه مربوطه و رای هیات امنا، به یک نفر عضو هیات علمی برگزیده کشوری و یک نفر برگزیده داخلی (عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر یا دانشگاه علوم پزشکی کرمان) تعلق می‌گیرد، همچنین در سال‌های بعد جایزه هنری و ادبی صبا به یاد بانو فاخره صبا به این جایزه افزوده شد.
از سال ۱۳۹۲ جایزه علمی علی افضلی‌پور نخستین دارنده مدرک دکتری رشته ریاضی و آمار ایران (برادر علیرضا افضلی‌پور) نیز در این مراسم به دانشجویان برگزیده رشته‌های آمار و شیمی اهدا می‌شود و در سال‌های اخیر با توجه به اهمیت کارآفرینی و اشتغال، همچنین به منظور تقویت پیوند دانشگاه با جامعه و صنعت، جایزه‌ای با عنوان جایزه کارآفرین برتر پیش بینی و از سال ۱۳۹۵ به کارآفرینان برگزیده کشوری اهدا شده است.
این گونه است که اقدام ماندگار شادروان افضلی‌پور فقط به احداث ساختمان محدود نماند و باقیات صالحاتی است که در حوزه‌های مختلف توسعه و ترویج دارد.
این زوج نیک‌اندیش برای ساخت دانشگاه علوم پزشکی کرمان نیز کمک شایانی کردند و به پاس قدردانی از خدمات آنان، دانشکده پزشکی این دانشگاه به نام دانشکده افضلی‌پور نامگذاری شد. علاوه بر این یکی از بزرگترین بیمارستان‌های کشور که سال ۱۳۸۱ افتتاح شد، با عنوان مرکز آموزشی درمانی افضلی پور به نام وی در کرمان فعال است.
شورای اسلامی شهر کرمان هم سال گذشته تصویب کرد که بلوار غربی دانشگاه شهید باهنر کرمان و پردیس دانشگاه علوم پزشکی (حد فاصل پل شهدای سلامت تا میدان هفت باغ علوی) به پاس خدمات ارزشمند روانشاد افضلی‌پور، بنیان‌گذار دانشگاه در کرمان به نام "بلوار زنده‌یاد مهندس علیرضا افضلی‌پور" نامگذاری شود و براساس ابلاغ این مصوبه به شهردار کرمان، آذر ماه ۱۴۰۳ شهرداری منطقه چهار، تابلو‌های مربوطه را ابتدا و انتهای این بلوار نصب کرد.
همچنین طی سال‌های گذشته با توجه به جایگاه هنری استاد فاخره صبا و نقش موثری که در حمایت و تشویق همسرش برای احداث دانشگاه در کرمان داشت، بلوار شرقی دانشگاه شهید باهنر کرمان به نام "بلوار صبا" نامگذاری شده است.
اکنون در پهنای بیش از پنج میلیون متر مربع از زمین‌هایی که این زوج نیکوکار در سال‌های پیش از انقلاب برای احداث دانشگاه در کرمان تهیه کرده بودند، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، بیمارستان ۷۵۰ تختخوابی و مرکز آموزشی درمانی افضلی‌پور، خدمات ارزشمندی را به جامعه دانشگاهی، بیماران و مردم ارائه می‌کنند.
