برای اولین بار، رای نزدیک به ۱۰۰ میلیون شهروند مکزیکی از میان ۳ هزار و ۴۰۰ نامزد، ۸۰۰ سِمت در نهادهای قضایی و دادرسی این کشور از جمله دادگاه عالی، دیوان جدید انتظامی قضایی و دادگاه انتخابات را تعیین تکلیف خواهد کرد.
انتخابات قضایی تاریخی مکزیک از سوی دولت «آندرس مانوئل لوپز اوبرادور» رئیسجمهوری سابق این کشور (۲۰۱۸- ۲۰۲۴) مطرح شد که به عنوان جایگزینی برای بهبود سیستم قضایی به دنبال دموکراتیک کردن قوه قضائیه در مکزیک بود. این ابتکار در سپتامبر ۲۰۲۴ (شهریور- مهر ۱۴۰۳) در روزهای پایانی دولت اوبرادور توسط کنگره تصویب شد و با انتقادهای شدیدی از سوی مخالفان مواجه شد که استدلال میکردند که برگزاری چنین انتخاباتی، خطر فراهم کردن زمینه برای امکان ورود قضاتی را به دنبال دارد که منافع گروههای دارای قدرت و جنایتهای سازمانیافته را دنبال میکنند. به این ترتیب، مخالفان دولت، مردم را به تحریم انتخابات و برگزاری راهپیمایی برای نشان دادن نارضایتی خود فراخواندند.
این در حالی است که «کلائودیا شینباوم» رئیسجمهوری مکزیک با انتشار ویدیویی در شبکههای اجتماعی خود و به عنوان آخرین گفتوگو با مردم پیش از انتخابات تاکید کرد که روز یکشنبه، روزی تاریخی خواهد بود. وی با رد این ادعا و تصور که مکزیکیها نسبت به انتخابات بیتفاوت هستند، گفت: کسانی هستند که میگویند مردم نمیدانند. آنها بسیار اشتباه میکنند. مردم بسیار باهوش هستند و میدانند که به چه کسی رای خواهند داد.
وی افزود: آنها میگویند (این انتخابات) برای این است که یک حزب سیاسی دیوان عالی کشور را تصاحب کند، یا میگویند برای این است که رئیسجمهوری، قضات دیوان عالی کشور را منصوب کند. این کاملا اشتباه است. آنچه ما میخواهیم این است که مردم مکزیک تصمیم بگیرند.
شینباوم تصریح کرد: هدف این است که یک قوه قضاییه «صادق و نزدیک به مردم» داشته باشیم که توسط رئیسجمهوری یا قانونگذاران انتخاب نشده باشد.
برخی کارشناسان پیشبینی میکنند که با توجه به تردیدها در مورد این روند انتخاباتی، میزان مشارکت پایین بیاید. حضور نامزدهای بحثبرانگیز نیز باعث شده تا تردیدها در مورد این روند بیشتر از اطمینان باشد.
در کشوری که گرفتار خشونت جنایی است، انتخابات امروز این نگرانی را ایجاد کرده است که قضات در نهایت تابع قدرت سیاسی و اقتصادی یا تهدیدهای قاچاقچیان مواد مخدر شوند. یک سازمان غیردولتی منتقد انتخابات، ۱۹ نامزد متهم به ارتباط با کارتلها، فساد اداری و سوء استفاده جنسی را شناسایی کرده است. بر اساس دادههای گزارش شده، حتی «سیلویا دلگادو» وکیل سابق قاچاقچی معروف مواد مخدر خوآکین «اِل چاپو» گوسمان (el Chapo) که در حال گذراندن حبس ابد در آمریکا است، کاندیدای قضاوت در ایالت شمالی چیهواهوا (Chihuahua) است.
«سازمان کشورهای آمریکایی» هیاتی را برای نظارت بر روند انتخابات مکزیک اعزام کرده است. در مجموع، تخمین زده میشود که حدود ۳۷۵ ناظر خارجی از ۴۰ کشور بر روند انتخاباتی امروز نظارت داشته باشند. کارشناسان با پیشبینی مشارکت پایین شهروندان، بخشی از دلیل این مساله را ناآگاهی گسترده در مورد نامزدها و نقش و کارکرد قوه قضائیه عنوان کردهاند.
«موسسه ملی انتخابات» وعده داده است که این روند صادقانه و شفاف خواهد بود؛ این نهاد با این حال اعلام کرده است که شمارش کامل آرا حدود ۱۰ روز طول میکشد. چرا که این روند بیسابقه است و در حالی که کشورهایی مانند آمریکا و بولیوی امکان انتخاب مردمی برخی از قضات را میدهند، هیچیک تا کنون از انتخابات برای انتصاب همه قضات استفاده نکردهاند.