مصوبات مجلس درباره پهپادها؛ از پرواز ممنوع تا شرط واردات و استفاده

نمایندگان مجلس در جلسه علنی امروز، مواد ۱۱ تا ۱۶ لایحه ساماندهی پرنده‌های هدایت پذیر از راه دور (پهپاد غیرنظامی) را به شرح زیر تصویب کردند:

ماده ۱۱- انجام عملیات داده برداری به وسیله پهپاد غیرنظامی به منظور اخذ و برداشت اطلاعات مکانی از جمله نقشه برداری، تصویرسنجی یا فتوگرامتری یا هوایی، فیزیک زمین یا ژئوفیزیک هوایی، پرتوسنجی یا رادیومتری، مغناطیس سنجی، پایش طیف، گرانی سنجی، نور یا لیزرسنجی و مادون قرمز در مناطق مرزی و سایر مناطق بر اساس تدابیر و مصوبات ستاد کل نیرو‌های مسلح و با مجوز امنیتی سازمان جغرافیایی نیرو‌های مسلح تحت نظارت ستاد کل نیرو‌های مسلح امکان پذیر است.

ماده ۱۲- هرنوع معامله یا واگذاری حق بهره برداری، توزیع، حمل و نگهداری پهپاد غیرنظامی بدون سند رسمی مالکیت ممنوع است، مرتکب علاوه بر ضبط کالا به یک یا چند ماده از مجازات تعزیری درجه ۵ موضوع ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود.

تبصره ۱- اشخاص حقیقی یا حقوقی دارنده پهپاد غیرنظامی فاقد سند رسمی مالکیت قبل از تصویب این قانون موظفند با ارائه اسناد مثبته ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون نسبت به درخواست سند رسمی مالکیت اقدام نماید و فراجا مکلف است طی ۳ ماه به درخواست رسیدگی نماید. پس از اتمام مهلت تعیین شده دارندگان پهپاد‌های فاقد سند رسمی مالکیت مشمول جرایم و مجازات‌های این ماده می‌شوند.

تبصره ۲- در صورت عدم صلاحیت شخص دارنده پهپاد غیرنظامی برای دریافت رسمی مالکیت شخص دارنده موظف است آن را به وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح تحویل دهد. این وزارتخانه مکلف است با اخذ نظر کارشناسی رسمی دادگستری بهای آن را حداکثر تا ۳ ماه به مالک قانونی پرداخت کند. در صورت اعتراض به نظر کارشناس، این موضوع با رعایت اصول و مقررات مربوط به محرمانگی و با هزینه متقاضی به هیأت کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می‌شود.

تبصره ۳- از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون پرواز هرگونه پهپاد فاقد سند مالکیت ممنوع است. فراجا می‌تواند در صورت درخواست متقاضی تا قبل از صدور سند حداکثر به مدت ۳ ماه مجوز موقت برای پرواز صادر نماید.

ماده ۱۳- پرواز پهپاد‌های موضوع این قانون در حریم هوایی کشور جرم بوده مرتکب در مرحله اول به ضبط کالا و در صورت تکرار، علاوه بر ضبط به یکی از مجازات‌های درجه ۵ موضوع ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود. ارتکاب این جرم در زمان جنگ یا وضعیت امنیتی مستوجب حداکثر مجازات حبس مقرر در این ماده خواهد بود.

ماده ۱۴- در مواردی که پرواز یا هر نوع معامله، تولید، واردات، حمل و نقل و هر نوع نگهداری هر نوع پهپاد با هدف کاربری نظامی یا ارتکاب انواع جرم از جمله جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی موضوع فصل اول کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی و تعزیرات بازدارنده مصوب ۱/۲/۱۳۷۵ با اصلاحات و الحاقات بعدی و قانون تشدید مجازات جاسوسی و همکاری با رژیم صهیونیستی و کشور‌های متخاصم علیه منافع و امنیت ملی صورت گرفته باشد مرتکب به حداکثر مجازات آن جرم محکوم می‌شود.

ماده ۱۵-پرواز غیرمجاز پهپاد‌های غیرنظامی بر فراز حریم‌های نظامی، انتظامی و امنیتی و دارای رده حفاظتی کشور ممنوع است. مرتکب در صورتی که مشمول مجازات شدیدتر دیگری نباشد، به حبس درجه ۴ موضوع ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود.

نیرو‌های مسلح در صورت احراز پرواز غیر مجاز مسکوت، برابر دستورالعمل و طرح‌های ابلاغی ستاد کل نیرو‌های مسلح اقدام و علاوه بر توقیف پهپاد مرتکب را برای طی مراحل قانون به مراجع قانون ذی‌صلاح تحویل می‌نماید.

ماده ۱۶- ضابطین دادگستری مکلفند برابر مفاد این قانون در صورت مشاهده پرواز غیرمجاز پهپاد، ضمن تشکیل پرونده نسبت به توقیف آن و گواهی نامه کاربر اقدام و پرونده را در استان‌های تهران و البرز به قرارگاه ثارالله و در سایر استان‌ها به سازمان اطلاعات سپاه یا ادارات اطلاعات برای طی مراحل قانونی و ارسال به مرجع ذی‌صلاح قضایی تحویل دهند.

ممنوعیت برای اتباع خارجی در زمینه هرگونه فعالیت در حوزه پهپاد غیرنظامی

همچنین نمایندگان مجلس در جلسه علنی امروز، مواد ۱۷ تا ۲۲ لایحه ساماندهی پرنده‌های هدایت پذیر از راه دور (پهپاد غیرنظامی) را به شرح زیر تصویب کردند:

ماده ۱۷- در صورت مفقودی، سرقت و یا وقوع حادثه برای پهپاد غیرنظامی مالک یا بهره بردار و یا کاربر مکلفند مراتب را ظرف مدت ۲۴ ساعت به نهاد‌های انتظامی گزارش کنند. رده‌های انتظامی مکلفند گزارش‌های مفقودی و سرقت را بلافاصله به وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام نمایند. عدم ارائه گزارش توسط مالک و یا بهره بردار و یا کاربر در خصوص این ماده موجب توقیف، سند مالکیت و یا مجوز بهره برداری به مدت حداکثر ۶ ماه می‌شود.

ماده ۱۸- مالک، بهره بردار و یا کاربر حسب مورد مسئول ورود و جبران هرگونه خسارت مادی و معنوی از ناحیه پهپاد غیرنظامی به افراد و اموال عمومی و خصوصی و ورود به حریم خصوصی افراد می‌باشد.

ماده ۱۹- کلیه مالکین یا بهره برداران یا کاربران حسب مورد، قبل از انجام پرواز با پهباد غیرنظامی مکلف به تنظیم قرارداد بیمه مسئولیت مدنی نسبت به اشخاص ثالث با شرکت‌های بیمه گر معتبر هستند.

تبصره- بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است سازوکار اجرایی این ماده را برای تصویب در شورای عالی بیمه ظرف ۳ ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون فراهم کند.

ماده ۲۰- دستگاه‌های اجرایی و نیرو‌های مسلح مکلفند در ماموریت‌های محوله در خصوص اجرای این قانون، کارکنان خود را تحت پوشش بیمه مسئولیت مدنی در قبال اشخاص ثالث قرار دهند.

ماده ۲۱- هرگونه واردات، صادرات، تولید، توزیع، حمل، خرید، فروش یا عمل حقوقی مفید انتقال مالکیت یا منافع پهپاد غیرنظامی موضوع این قانون توسط اتباع خارجی ممنوع است. مرتکب در صورتی که مشمول عنوان مجرمانه دیگری نباشد به حبس درجه ۴ محکوم می‌شود.

ماده ۲۲- آیین‌نامه اجرایی این قانون ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن آن توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مصلح با همکاری وزارتخانه‌های راه و شهرسازی، کشور، اطلاعات و صنعت، معدن و تجارت تهیه می‌شود و پس از تایید ستاد کل نیرو‌های مسلح به تصویب هیات وزیران می‌رسد.

سازوکار مجلس برای استفاده از پهپاد‌های غیرنظامی

نمایندگان مجلس همچنین در جلسه علنی امروز، مواد ۶ تا ۱۰ لایحه ساماندهی پرنده‌های هدایت پذیر از راه دور (پهپاد غیرنظامی) را به شرح زیر تصویب کردند.

ماده ۶- سند رسمی مالکیت پهپاد‌های غیر نظامی مشتمل بر شماره شناسایی یکتا، مشخصات فنی اعم از رنگ، بدنه و موتور و مشخصات هویتی مالک و نوع کاربری است. مسئولیت صدور سند رسمی مالکیت و تعیین شماره شناسایی یکتا برعهده فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است.

تبصره- هر نوع نقل و انتقال عین یا منافع یا تفویض بهره برداری پهپاد غیر نظامی موضوع این قانون صرفا با سند رسمی و به شخص دارای پروانه مجاز است. در غیر این صورت انتقال دهنده و انتقال گیرنده مشمول مجازات مقرر برای حمل و نگهداری پهپاد غیر مجاز خواهند بود.

ماده ۷- هرگونه تغییر در مشخصات فنی اعم از رنگ بدنه، موتور و ملحقات آن و نوع کاربری در پهپاد‌های غیرنظامی صرفا با کسب مجوز از فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و صدور سند جدید در چارچوب مقررات و کارگروه‌ها موضوع تبصره ماده ۳ این قانون امکانپذیر است، در غیر این صورت مشمول مجازات و مقررات بر ماده ۱۴ این قانون خواهد بود.

ماده ۸- بهره برداری از پهپاد‌های غیرنظامی و انجام عملیات پروازی صرفا توسط اشخاص حقوقی و حقیقی دارای مجوز بهره برداری و به وسیله پهپاد غیرنظامی دارای سند رسمی مالکیت و کاربر دارای گواهی نامه معتبر و ثبت و تایید اطلاعات طرح پروازی در سامانه مربوط مجاز است.

تبصره ۱- شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران مکلف است سامانه ثبت و تایید اطلاعات طرح پروازی مشتمل بر اطلاعات موضوع هر پرواز از جمله زمان و محدوده پرواز ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون با امکان دسترسی برخط مراجع امنیتی و پدافند یکپارچه راه اندازی نماید. بهره برداری از پهپاد‌های غیرنظامی و انجام عملیات‌های پروازی بدون ثبت و تایید اطلاعات این طرح پرواز ممنوع است.

تبصره ۲- عملیات پروازی پهپاد‌های غیرنظامی در استان‌های تهران و البرز با مجوز قرارگاه ثارالله (ع) سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران انجام می‌گیرد.

تبصره ۳- به منظور یکپارچه‌سازی مدیریت مجوز‌های پهپاد‌های غیرنظامی سازمان مکلف است ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون نسبت به ارتقا و تکمیل درگاه مجوز‌های موضوع این قانون با مجوز نهاد‌های نظامی و امنیتی اقدام نماید.

تبصره ۴- درخصوص پهپاد‌های خدماتی به جهت خدمات دهی مناسب با کیفیت نظاممند، بهره برداری خدماتی از پهپاد‌های غیرنظامی صرفا توسط اشخاص حقیقی و شرکت‌های حقوقی دارای مجوز صلاحیت حرفه‌ای مجاز است و ملزم به نگهداری کلیه اطلاعات پروازی و ارائه آنها در صورت درخواست مراجع ذی‌صلاح می‌باشد.

تبصره ۵- کارگروه موضوع تبصره بند ۳ این قانون ظرف سه ماه پس از ابلاغ قانون ساز و کار اجرایی و نظارت و مراقبت از محدوده‌های پروازی پهپاد‌های موضوع این قانون را تعیین می‌نماید.

ماده ۹ - وزارت ورزش و جوانان مکلف است در چارچوب مقررات مصوب کارگروه موضوع تبصره ماده ۳ این قانون و پس از اخذ تائید سازمان نسبت به تعیین مناطق مناسب برای بهره برداری پهپاد تفریحی- ورزشی اقدام نماید.

ماده ۱۰- ستاد کل نیرو‌های مسلح مکلف است از طریق وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح ظرف ۳ ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون نسبت به سیاستگذاری اجرایی و طراحی و تولید سامانه‌های رهگیری و مهار یا کنترل و سامانه دریافت داده پهپاد غیرنظامی اعم از تولیدی و وارداتی اقدام نماید. به کارگیری و راهبری سامانه بر اساس دستورالعمل مصوب کارگروه موضوع تبصره ماده ۳ این قانون می‌باشد.