مدفوع به طور معمول از بوی خوشایندی برخوردار نیست، اما مدفوع بیش از حد بدبو (Foul-Smelling Stool) دارای بویی بسیار قوی و غیرعادی است. در بسیاری از موارد، مدفوع بیش از حد بدبو به واسطه غذاهای مصرفی افراد و باکتریهای موجود در روده بزرگ آنها شکل میگیرد.
مدفوع بیش از حد بدبو میتواند نشانهای از مشکلات سلامت جدی نیز باشد. در کنار مدفوع بیش از حد بدبو ممکن است علائم دیگری مانند اسهال، نفخ، یا باد شکم را تجربه کنید. این نوع مدفوع اغلب نرم یا آبکی است.
دلایل مدفوع بیش از حد بدبو
تغییرات در رژیم غذایی یک دلیل شایع مدفوع بیش از حد بدبو هستند. از دیگر دلایل این شرایط میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
سوء جذب
سوء جذب یکی دیگر از دلایل شایع مدفوع بیش از حد بدبو است. این شرایط زمانی رخ میدهد که بدن قادر به جذب مقدار مناسب از مواد مغذی از غذای مصرفی نیست.
به طور کلی، سوء جذب زمانی رخ میدهد که یک عفونت یا بیماری وجود دارد و رودهها را از جذب مواد مغذی غذای مصرفی باز میدارد.
از دلایل شایع سوء جذب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری سلیاک که به واسطه واکنش به گلوتن رخ میدهد و در آن دیواره داخلی روده کوچک آسیب دیده و از جذب مناسب مواد مغذی جلوگیری میشود.
- بیماری التهابی روده که یک اصطلاح کلی برای بیماریهای روده مانند بیماری کرون یا کولیت زخمی است
- عدم تحمل کربوهیدرات که یک ناتوانی در پردازش کامل قندها و نشاستهها محسوب میشود
- عدم تحمل پروتئین لبنیات
- آلرژیهای غذایی
بیماری التهابی روده یک شرایط خودایمنی است که میتواند موجب بروز التهاب در روده شود. در صورت ابتلا به این بیماری، مصرف برخی مواد غذایی میتواند محرکی برای ملتهب شدن روده باشد.
افراد مبتلا به بیماری التهابی روده اغلب از اسهال یا یبوست بسیار بدبو شکایت دارند. همچنین، افراد مبتلا به این بیماری نفخ و باد شکم پس از مصرف برخی مواد غذایی را تجربه میکنند. باد شکم ناشی از این شرایط نیز ممکن است بوی بسیار بدی داشته باشد.
عفونت
عفونتهایی که بر رودهها تاثیرگذار هستند ممکن است دلیل مدفوع بیش از حد بدبوی شما باشند. گاستروانتریت، التهاب معده و روده ها، میتواند پس از مصرف غذایی آلوده به موارد زیر رخ دهد:
- باکتریهایی مانند ئی. کولای یا سالمونلا
- ویروسها
- انگلها
پس از ابتلا به عفونت، شما ممکن است کرامپهای شکم را تجربه کرده و پس از آن با مدفوع آبکی و بسیار بدبو مواجه شوید.
داروها و مکملها
برخی داروها ممکن است موجب ناراحتی گوارشی و اسهال شوند.
مصرف برخی مولتی ویتامینهای بدون نسخه نیز ممکن است موجب مدفوع بیش از حد بدبو شود، اگر به مواد موجود در این مکملها آلرژی داشته باشید.
پس از یک دوره مصرف آنتی بیوتیک ها، تا زمانی که جمعیت باکتریایی شما به وضعیت عادی باز گردد، ممکن است مدفوع بیش از حد بدبو را تجربه کنید.
اسهال بیش از حد بدبو میتواند یک عارضه جانبی ناشی از مصرف بیش از مقدار توصیه شده یک مولتی ویتامین یا یک ویتامین یا ماده معدنی به تنهایی باشد.
اسهال مرتبط با مصرف یک مولتی ویتامین یا دارویی بیش از دوز توصیه شده نشانهای از یک وضعیت اضطراری پزشکی است. مصرف بیش از حد ویتامینهای زیر میتواند موجب برخی عوارض جانبی شود که زندگی فرد را در معرض خطر قرار میدهند:
- ویتامین A
- ویتامین D
- ویتامین E
- ویتامین K
شرایط دیگر
از دیگر شرایطی که میتوانند موجب مدفوع بیش از حد بدبو شوند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پانکراتیت (التهاب پانکراس) مزمن
- فیبروز سیستیک
- سندرم روده کوتاه
علائم
از علائمی که ممکن است با مدفوع بیش از حد بدبو رخ دهند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدفوع آبکی یا اسهال
- مدفوع نرم
- اجابت مزاج مکرر
- شکم درد
- حالت تهوع
- استفراغ
- باد شکم
- نفخ شکم
مدفوع بیش از حد بدبو ممکن است نشانهای از یک شرایط پزشکی جدی باشد. اگر با هر یک از علائم زیر مواجه شدید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- خون در مدفوع
- مدفوع سیاه رنگ
- مدفوع رنگ پریده
- تب
- لرز
- شکم درد
- کاهش وزن ناخواسته
مدفوع بیش از حد بدبو چگونه تشخیص داده میشود؟
طی ملاقات با پزشک، وی پرسشهایی درباره شرایط مدفوع شما از جمله میزان قوام آن و این که چه زمانی برای نخستین بار متوجه بوی غیرعادی آن شدهاید، مطرح میکند.
اگر قوام مدفوع شما به تازگی تغییر کرده است، پزشک درباره زمان ایجاد چنین تغییری پرسش میکند. پزشک خود را از تغییراتی که به تازگی در رژیم غذایی خود ایجاد کردهاید، مطلع کنید.
پزشک ممکن است برای بررسی عفونتهای باکتریایی، ویروسی یا انگلی آزمایش مدفوع را تجویز کند. همچنین، ممکن است آزمایش خون تجویز شود.
چشم انداز بلند مدت
چشم انداز بلند مدت شما به دلیل بوی بیش از حد بد مدفوع بستگی دارد. بیشتر مواردی که موجب این شرایط میشوند قابل درمان هستند.
با این وجود، شرایطی مانند بیماری کرون ممکن است نیازمند تغییرات مادام العمر در رژیم غذایی یا داروهایی برای مدیریت حرکات روده و درد باشند.
پیشگیری
در ادامه چند روش که میتوانند به پیشگیری از مدفوع بیش از حد بدبو کمک کنند، ارائه شدهاند:
تغییرات غذایی
ایجاد تغییرات غذایی ممکن است به پیشگیری از مدفوع بیش از حد بدبو کمک کند. به عنوان مثال، پرهیز از مصرف شیر خام یا غیرپاستوریزه توصیه میشود.
اگر به یک بیماری که بر جذب غذای مصرفی و روشی که بدن به مصرف مواد غذایی خاص واکنش نشان میدهد، تاثیر میگذارد، مبتلا هستید، پزشک میتواند یک برنامه غذایی مناسب با نیازهای شما را ارائه کند.
دنبال کردن این رژیم غذایی میتواند به کاهش علائمی مانند موارد زیر کمک کند:
- شکم درد
- نفخ شکم
- مدفوع بیش از حد بدبو
به عنوان مثال، برای بیماری التهابی روده، شما میتوانید یک رژیم غذایی حاوی FODMAP کم را دنبال کنید.
رسیدگی درست به مواد غذایی
با رسیدگی درست به مواد غذایی میتوانید از عفونتهای باکتریایی پرهیز کنید. مواد غذایی خام را پیش از مصرف به درستی بپزید. از جمله مواد غذایی که باید به خوبی پخته شوند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- گوشت گاو
- گوشت ماکیان
- تخم مرغ
گوشت و سبزیجات را روی یک تخته خردکن یکسان آماده نکنید، زیرا این کار میتواند به پخش شدن باکتریهایی مانند سالمونلا منجر شود.
دستهای خود را پیش و پس از کار با گوشتهای خام یا پس از استفاده از توالت به خوبی با آب و صابون بشویید.