مناقشات آبی گیلان به «داماش» رسید
انگار قرار نیست تا ماجرای سریالی «مناقشات آبی» در استان گیلان تمام شود. هر روز از گوشه و کنار این استان خبر از تجمعات و اعتراضات آبی است.
حالا و در تازه‌ترین مناقشات مردم بر سر آب، پنج شنبه گذشته، تعداد قابل توجهی از روستاییان در بخش «عمارلو» شهرستان رودبار در حرکتی اعتراضی، خط لوله انتقال آب «کارخانه آب معدنی داماش» را بستند.
به گفته منابع محلی؛ این اقدام پس از پیگیری‌های بی نتیجه مردم به دلیل عدم پایبندی مسئولان این واحد صنعتی به تعهدات خود در قبال عمران و آبادانی روستا و اضافه برداشت آب این واحد صنعتی در این بحران کم آبی صورت گرفته است.
مردم داماش می‌گویند: این کارخانه نه تنها به تعهداتش عمل نکرده بلکه باعث شده تا تنها راه ارتباطی مان که کوهستانی است هم در زیر چرخ‌های تریلر‌های حامل آب، تخریب و خسارت‌های زیاد به خودرو‌های مان وارد شود.
آنگونه که بیان می‌شود؛ «قرار بود این کارخانه در کنار آبی که از چشمه به عاریه می‌برد، درصدی از عوایدش را صرف عمران و آبادانی این روستای گردشگری کند، اما حالا مردم داماش معترض به خُلف وعده این کارخانه و کمبود شدید آب شربشان شده‌اند.
رییس شورای اسلامی روستای داماش در همین رابطه به «ایلنا» می‌گوید: مشکلات کم آبی و بعضاً بی آبی روستای هدف گردشگری داماش با جمعیتی بالغ بر ۲۰۰۰ هزار نفر بومی ساکن، از زمانی شروع شد که در سال ۱۳۸۱ یک واحد صنعتی آب معدنی در این روستای گردشگری احداث شد، آن زمان میزان آب چشمه ۲۱ لیتر بر ثانیه و جمعیت داماش ۱۵۰ خانوار بود، حالا در کنار گردشگران ۴۰۰ خانوار در روستا ساکن و دبی آب به ۶ لیتر بر ثانیه رسیده است.
اولویت آب منطقه‌ای گیلان؛ تامین آب شرب یا صنعت؟
کورش هاشمی جیرنده، می‌افزاید: در همان ابتدای تنظیم قرارداد احداث کارخانه، این واحد صنعتی مکلّف به تامین هزینه‌های عمرانی روستا شد تا بتواند آب مازاد برداشت کند، اما حالا این شرکت نه تنها به تعهداتش عمل نکرده بلکه شرکت آب منطقه‌ای گیلان نیز با سوء استفاده، خودش را منتفع دانست و با بستن قرارداد جداگانه‌ای به نفع خود، سهمیه ۳لیتر آب بر ثانیه را با توجه به میزان آب چشمه و جمعیت کم آن زمان در روستای داماش به این واحد صنعتی واگذار کرد.
وی اعلام می‌کند: طبق بررسی‌های کارشناسی شده در سال ۱۴۰۲، این شرکت هنوز هم با توجه به کاهش آب چشمه و رشد روزافزون جمعیت روستا، این مقدار آب و حتی بیشتر برداشت می‌کند.
رییس شورای اسلامی روستای داماش تاکید می‌کند: «حالا اهالی و گردشگران با کم آبی مطلق و گاهاً بی آبی در بیشتر مواقع بهار و تابستان رو‌به‌رو هستند و این توزیع ناعادلانه آب توسط کارخانه آب معدنی که به نفع خود برداشت می‌کند، مردم را دچار مشکلات عدیده کرده است.»
او یادآور می‌شود: اکثریت مردم داماش از طریق صنعت توریسم امرار معاش می‌کنند و با این کم آبی، سفرهایشان کوچک شده است.
هاشمی جیرندی عنوان می‌کند: این شرکت آب معدنی به رغم تذکرات (شفاهی و کتبی) از سوی مسئولین محلی، شهرستانی، استانی و کشوری در خصوص رعایت حق برداشت آب و یا تعطیلی شرکت در ایام تعطیل که در سنوات قبل داده شده، بی اعتنا و با شیوه قلدر مابانه عمل می‌کند.
او ادامه می‌دهد: ما نمی‌دانیم که متولیان این شرکت پُشتشان به چه کسی و یا سازمانی گرم است که حتی پرسنل و کارکنانش باید زیر بار زور بروند، مورد فحاشی و ضرب و شتم قرار بگیرند و حقوقشان هم مدام به تعویق بیفتد.
رییس شورای اسلامی روستای داماش ابراز می‌کند: جاده داماش کوهستانی و کم عرض است، اما این شرکت با بی توجهی به وضعیت راه ارتباطی روستا، مبادرت به حمل آب از طریق تریلر‌های فوق سنگین می‌کند، اقدامی که نه تنها جاده را تخریب، بلکه بار‌ها خطرآفرین شده است.
هاشمی می‌افزاید: این شرکت پنج شنبه گذشته مصادف با ۱۶ مرداد نیز با برداشت کامل آب چشمه، باعث قطعی کامل آب مردم شده، بطوریکه اهالی حتی قطره‌ای آب برای وضو و دیگر موارد نداشتند، همین اقدام مردم را مجبور به اعتراض و تجمع کرده و با مسدود سازی آب شرکت از سرچشمه، در انتظار تعیین تکلیف این وضعیت و همچنین رسیدگی به جاده ارتباطی روستای داماش که بر اثر تردد خودرو‌های سنگین این شرکت تخریب شده، هستند.
کارخانه آب معدنی «داماش» دو لیتر بر ثانیه برداشت آب دارد
این در حالیست که رییس هیئت مدیره شرکت آب معدنی داماش به «ایلنا» می‌گوید: شرکت آب معدنی داماش در حال حاضر دو الی دو و یک دهم لیتر بر ثانیه از چشمه روستای داماش برداشت دارد.
«گل محمد میرخوندچگینی» با تاکید بر اینکه دستگاه‌های این واحد صنعتی قدیمی است، اظهار می‌کند: به همین جهت ما نمی‌توانیم بیش از این مقدار برداشت کنیم در حالیکه در مجوز‌های شرکت داماش ما حق برداشت سه لیتر بر ثانیه داریم.
او با بیان اینکه دبی چشمه بین پنج و نیم تا شش لیتر بر ثانیه است، عنوان می‌کند: شرکت داماش در حال حاضر به وسیله دو دستگاه کنتور در خروجی چشمه و یکی در ورودی کارخانه با نظارت سازمان آب منطقه‌ای گیلان آب برداشت می‌کند.
رییس هیئت مدیر شرکت آب معدنی داماش یادآور می‌شود: در دو سال گذشته مردم نسبت به برداشت آب این واحد صنعتی معترض هستند، مردم می‌گویند: ما آب زیادی برداشت می‌کنیم، به همین جهت با دستور سازمان آب منطقه‌ای گیلان، یک کنتور هم در محل خروجی آب چشمه نصب کرده‌ایم.
رییس هیات مدیره کارخانه داماش: ما هیچ تعهدی به مردم نداریم!
وی در پاسخ به این پرسش «ایلنا» که چرا این شرکت به تعهدات خود نسبت به مردم و عمران و آبادانی روستای داماش پایبند نبوده و نیست؟ تصریح می‌کند: «ما هیچ تعهدی نسبت به مردم و توسعه روستا نداریم، ما یک کارخانه تولیدی هستیم که پنجاه نفر بطور مستقیم از این واحد صنعتی نان به سفره‌های خانوار‌های شان می‌برند.»
چگینی ادامه می‌دهد: شرکت داماش ماهیانه مبلغ ۶۰ تا ۷۰ میلیون تومان به شرکت آب منطقه به عنوان هزینه برداشت از چشمه پرداخت می‌کند و حقوق و مزایای دو نفر کارگر بعنوان میراب ۲۴ ساعته با پرداخت حقوق، سنوات، بیمه و همچنین هزینه تعمیر، نگهداری، بهای برق، هزینه‌های پمپ، اورهال چشمه و دیزل ژنراتور نیز به عهده دارد.
رییس هیات مدیره کارخانه آب معدنی داماش تاکید می‌کند: از آب چشمه هم مردم و هم کارخانه منتفع است، ولی این شرکت ماهیانه بین ۱۸ تا ۲۰ میلیون تومان بعنوان هزینه برق چشمه پرداخت می‌کند.
وی ابراز می‌کند: روستای داماش به دلیل ییلاقی بودنش جمعیت ثابت ندارد و فقط تابستان‌ها ۳۵۰ تا ۴۰۰ خانوار در این روستا زندگی می‌کنند، در حالیکه در زمستان حتی یک خانواده نیز در داماش نیست و تنها همین کارخانه در این روستا فعال است.
چگینی ادامه می‌دهد: از یکم مهر ماه همه این خانوار‌ها از داماش کوچ می‌کنند و از ۲۵ اردیبهشت تا یکم مهر ماه به منطقه برمی‌گردند.
کارخانه داماش سالانه ۸۰۰ میلبون تومان به آب منطقه‌ای می‌پردازد
او در خاتمه اعلام می‌کند: «این واحد صنعتی سالیانه بین ۷۵۰ تا۸۰۰ میلیون تومان به سازمان آب منطقه‌ای گیلان پرداخت می‌کند، مستندات این ادعا محفوظ است که اگر لازم باشد ارائه خواهیم داد.»
این فعال حوزه صنعت در پاسخ به ادعای نپرداختن به موقع حقوق کارگران این واحد صنعتی هم می‌گوید: در فرآیند پرداخت حقوق پرسنل فقط یک ماه عقب هستیم، حقوق خرداد پرداخت شده و فقط تیرماه هنوز پرداخت نشده است.
کارگران؛ پنج ماه حقوق معوقه داریم
برغم ادعا‌های رئیس هیات مدیره کارخانه آب معدنی داماش، تعداد کارگران این واحد پنجاه نفر نبوده و بصورت متواتر همین تعداد کارگر نیز دارای حقوق معوقه بوده‌اند.
در حال حاضر پنج ماه حقوق معوقه دارند، در حالیکه حق یمه آنان نیز پرداخت نشده و همین موضوع بر روند معیشت این عده قلیل که با حقوقی ناچیز در کارخانه مشغول بکارند، تاثیرات منفی گذاشته و آنان را با مشکلات زیادی مواجهه کرده است.
بر اساس توزیع عادلانه آب، آب شرب همچنان اولویت اول و پس از آن محیط زیست و بعد از آن نیز صنعت و کشاورزی است. اما انگار این موضوع در معادلات آبی بخش عمارلوی استان گیلان متغیر شده است.
وقتی در یک جامعه روستایی حقابه شربشان از طریق این چشمه است، یقیناً اولویت با تامین آب شرب اهالی آن روستاست، سپس صنعت.
اما اینکه شرکت آب منطقه‌ای گیلان، آب این چشمه که حق مسلم اهالی روستای داماش است را به یک واحد صنعتی می‌فروشد، موضوعی قابل تامل است و می‌بایست اولویت‌ها رعایت شود.
با توجه به اینکه روستای داماش یک روستای ییلاقی است تا زمانی که مردم روستا در آنجا ساکن‌اند حق استفاده و بهره برداری از چشمه اولویت جامعه روستایی است.
اینکه مردم داماش نزدیک به پنج ماه از سال را در روستا ساکن نیستند و ممکن است که نیاز آبی به مقدار حداقل باشد، بدون شک این کارخانه آب چشمه را در فصول خالی شدن روستا از سکنه، می‌بلعد.
با اینحال می‌بایست حداقل در آن فصلی که روستاییان در محل سکونت خود حضور دارند مراعات حال اهالی را کرده و در زمان مازاد آب، نیاز مصرفی کارخانه انتقال داده شود.
به لحاظ جایگاه قانونی شرکت آب منطقه‌ای گیلان موظف است در مدت زمان حضور روستاییان، حق برداشت کارخانه آب معدنی را سلب کند.
منبع: ایلنا، گزارش: آمنه سپهر
