ماجرای جمع‌آوری آنتن‌های بی تی اس؛ در جلسه با شهردار چه گذشت؟

ماجرای جمع آوری آنتن‌های بی تی اس توسط شهرداری که در هفته گذشته رسانه ای شد و در نهایت با اطلاعیه شهرداری مبنی بر به تعویق افتادن آن مسکوت ماند، از مشکل جدید در حوزه ارتباطاتی کشور رونمایی کرد؛ مشکل مقرراتی که به جای تسهیلگری از امور مردم، زندگی را بر شهروندان سخت تر می کند.

با گذشت نزدیک به دو ماه از پایان جنگ تحمیلی اخیر رژیم صهیونیستی علیه ملت ایران، هم مسئولان و هم مردم معترفند که هنوز کیفیت اینترنت به شرایط پیش از جنگ بازنگشته است؛ جنگی که اگر به وقوع نمی پیوست، به گفته سیدستار هاشمی وزیر ارتباطات، امکان داشت که پیام رسان های محبوب و پرطرفدار هم به جمع پلتفرم های در دسترس عامه مردم اضافه شوند و شرایط مطلوب تر از گذشته شود اما جنگ تحمیلی شرایط را نه تنها بدتر کرد، بلکه برای مدتی اینترنت را در کشور قطع و مردم عادی و کسب و کارهای دیجیتال را با مشکل مواجه کرد.

حالا پس از پشت سر گذاشتن آن روزها و در شرایطی که انتظار می رفت به تدریج وضعیت ارتباطات مخابراتی و اینترنتی بهبود یابد، خبر رسید که شهرداری تهران جمع آوری دکل های مخابراتی بی تی اس در تهران را آغاز کرده است، این اقدام از سوی مردم سنگ اندازی پیش پای توسعه اینترنت و دسترسی به ارتباطات مطلوب تعبیر شد و در فضای مجازی و رسانه ای با واکنش های متعددی روبرو شد.

اینترنت بخش جدایی ناپذیر زندگی مردم

تلفن و اینترنت همراه امروز به مهمترین وسیله مورد نیاز انسان ها تبدیل شده و نه تنها میلیاردها نفر از سراسر جهان را به هم متصل می کند، بلکه بخشی از نیاز روزانه افراد هم به استفاده از آن وابسته است از خرید کالا و خدمات گرفته تا امور بانکی و تحصیلی. وسیله‌ای که روز به روز به ابزارها و اپلیکیشن های کاربردی آن در زندگی روزمره ما افزوده می شود و به جرأت می توان گفت بدون آن و استفاده از قابلیت های گوناگون آن، گذراندن زندگی روزمره امکان پذیر نیست.

کافی است با لحظه ای تامل دریابید که اطلاع نداشتن از دنیای اطراف و محیط پیرامون چه افراد خانواده باشند و چه مردم، در جامعه چقدر در زندگی بشر تاثیر گذار است و آن هم اگر زمانی باشد که نمی توانید از برنامه های درون تلفن همراه خود استفاده کنید. یا امروز که استفاده از فضای مجازی فراگیر شده و بسیاری از کسب وکارها در این دنیا سامان یافته، لحظه ای دسترسی به اینترنت و تماس ها با گوشی های همراه قطع شود.

این شرایط را در جنگ دوازده روزه اخیر مشاهده کردیم ؛ هرچند در سال های قبل هم در موارد مشابه دیده شد که این قطعی اینترنت چه خسارت های بسیاری را برای صاحبان کسب و کارهای دیجیتال به همراه دارد به طوری که می توان مدعی شد وقتی وسیله یا ابزاری فراگیر شد، تصور عدم وجودش به مراتب سخت تر و ناممکن تر از زمانی می شود که اساساً چنین ابزاری وجود نداشته است.

جمع آوری آنتن های بی تی اس گرچه موضوع تازه ای نیست اما هر بار که مطرح شده، حاشیه ساز بوده است

ماجرای دکل های بی تی اس و جمع آوری آن

در روزهای گذشته باز هم شهرداری تهران به سراغ مشکلی رفت که طی سال های گذشته، موضوعی بوده که هر از چند صباحی بر سر زبان ها افتاده اما با فشار رسانه ها و مردم مسکوت مانده است؛ جمع آوری آنتن های بی تی اس BTS (Base Tranceiver Station) گرچه موضوع تازه ای نیست اما هر بار که مطرح شده، حاشیه ساز بوده است؛ این بار گزارش شد که در برخی از مناطق شهر تهران از جمله در اختیاریه، دروس، گیشا، شهرری، شهرداری اقدام به جمع آوری تعدادی از این آنتن ها کرده است و به دنبال آن گزارش های مردمی در خصوص کاهش سرعت اینترنت و اختلال در تماس های تلفنی شهروندان در این مناطق به اپراتورهای تلفن همراه رسید.

در دفعات پیشین شهرداری تهران علت این اقدام را اعتراض شهروندان آن مناطق به خاطر مزاحمت دکل های بی تی اس عنوان می کردند چرا که به باور آنها این آنتن ها تشعشعات مضرّی دارند که می تواند باعث اختلال و ایجاد بیماری در وضعیت جسمی شهروندان شود اگرچه اپراتورها موظفند تمامی اقدامات فنی لازم را انجام دهند تا انرژی تجمعی تشعشعات ساطع‌شده از آنتن‌های نصب‌شده روی دکل یا ساختمان با سایر ساطع‌کننده‌ها در محل تردد مردم از حد آستانه تعیین‌شده بیشتر نشود.

ضوابط نصب دکل های بی تی اس چه می گوید؟

مطابق با استاندارد تأییدشده سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تحت عنوان «محدودیت تشعشعات غیریون‌ساز» این تشعشعات نباید از حد مجاز تجاوز کنند؛ همچنین در صورتی که چندین سیستم آنتن روی یک دکل یا ساختمان نصب شده باشد، اپراتورها باید حداقل فاصله ایمن افراد و اقلام کار را در جهت‌های مختلف محاسبه کنند و این فاصله باید برابر با مجذور مجموع مربعات حداقل فاصله ایمنی همه سیستم‌های آنتن‌دهی موجود باشد تا از بروز خطرات احتمالی جلوگیری شود.

علاوه بر این ضوابط و استانداردهایی به‌منظور تضمین ایمنی عمومی و کارایی دکل‌های مخابراتی تدوین شده‌ و رعایت دقیق آن‌ها در هنگام نصب و بهره‌برداری از دکل‌ها ضروری است و یا محدودیت های شهرسازی، فضای سبز و پارک ها، تاریخی و فرهنگی، ایمنی و حمل و نقل و زیست محیطی باید مورد توجه قرار گیرد که در رعایت آنها تردیدی وجود ندارد.

البته در گذر زمان و با آزمایشاتی که هر از چندگاهی سازمان انرژی اتمی به عنوان سازمان ملی ناظر بر تشعشعات تلفن های همراه دارد، میزان ارتعاشات موبایلی در تهران را برآورد و اعلام می کند که امواج رادیویی موبایلی در تهران هیچ ضرری ندارد و اپراتورها هم می گویند که تجهیزات و تکنولوژی آنتن ها، جدیدترین تکنولوژی روز دنیا و با رعایت استانداردهای جهانی است.

همچنین براساس نتایج این گزارش «مقدار تشعشع، یک هزارم مقدار مجاز بوده و در بیشتر موارد نیز سطح پرتوگیری مردم در منازل نیز از یک هزارم حدمجاز کمتر بوده است». این در حالی است که براساس گفته های کارشناسان سازمان انرژی اتمی حدمجاز تشعشع برای محدوده باند فرکانسی مورد استفاده در تلفن همراه، حدود ۵/۴ وات بر مترمربع یا ۴۵ صدم میلی وات بر سانتیمتر مربع است.

حتی سازمان ارتباطات رادیویی و مرکز سلامت و محیط وزارت بهداشت نیز تایید کرده اند که میزان ارتعاش آنتن های بی تی اس بسیار کمتر از میزان استاندارد است.

پرونده دکل های بی تی اس در کمیسیون ماده ۱۰۰

آنچه این بار سبب شد تا شهرداری به سراغ جمع آوری دکل های بی تی اس برود، مباحث مربوط به تشعشعات موبایلی نبود بلکه به مصوبه کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری و تصمیم شورای شهر در سال ۹۴ درباره ساماندهی دکل ها، آنتن ها و ایستگاههای ارتباط رادیویی در شهر تهران باز می گشت.

در آن زمان متولیان مدیریت شهر تهران معتقد بودند که نصب دکل های تقویت امواج تلفن همراه به دلیل عدم رعایت استانداردهای نصب، مشکلاتی را برای سلامتی شهروندان تهران ایجاد کرده است و از این رو شورای شهر تهران، لایحه ای را با عنوان «ساماندهی دکل ها، آنتن ها و تأسیسات مخابراتی و ارتباطی در شهر تهران» را تدوین و اعلام کرد که براساس منابع بین المللی رعایت فاصله های بین این دکل ها و محل زیست مردم به ویژه مدارس و اماکن عمومی تاثیرات منفی می گذارد حتی زاویه تابش این آنتن ها نیز بر میزان اثرگذاری بر سلامتی مردم می گذارد.

در حال حاضر، در تهران حداقل ۱۱ هزار دکل مخابراتی وجود دارد. کار ساماندهی این دکل‌ها و بررسی مجوزهای آن‌ها در حال انجام است. اگر دکلی بدون مجوز نصب شده باشد یا از استانداردهای مجاز تشعشع بیشتر تولید کند، طبق استانداردها شهرداری موظف است وارد عمل شود و آن دکل را جمع‌آوری یا مجوز آن را اصلاح کند تا از نظر ایمنی برای شهروندان مناسب باشد.

ضوابط نصب سایت، آنتن و دکل در شهر تهران ۲۹ آذرماه ۱۳۹۴ در جلسه ۲۱۷ شورای شهر مصوب شد که در آن آمده است: در اجرای ماده شانزدهم (۱۶) مصوبه «ساماندهی دکل‌ها، آنتن‌ها و ایستگاه‌های ارتباط رادیویی در شهر تهران» ابلاغی به شماره ۴۲۳۷/۱۵۷۵/۱۶۰ مورخ ۱۳۹۰/۴/۷ و براساس قوانین و مقررات شهرسازی و منظر شهری، استانداردهای بین‌المللی و مطالعات تطبیقی، با هدف ساماندهی استقرار، نصب جدید، جابجایی، جایگزینی، تغییر شکل، استانداردسازی (ساختمانی – الکتریکی – مکانیکی – الکترومغناطیسی) و کاهش تعداد دکل‌هایی که در مناطق ۲۲گانه شهرداری تهران نصب شده‌اند یا در آینده نصب خواهند شد و به‌منظور استفاده حداکثری از سایت شیرینگ (site sharing) و همچنین رعایت اصول مبلمان شهری، حفظ زیبایی سیمای شهری، حفظ محیط‌زیست و سلامت شهروندان، ضوابط نصب سایت، آنتن و دکل در شهر تهران تعیین می‌ شود.

به گفته مهدی بابایی رئیس کمیته ایمنی شورای اسلامی شهر تهران بیش از یک دهه از صدور آرای قضایی برای جمع‌آوری دکل‌ها و آنتن‌های غیرمجاز در پایتخت می‌گذرد و با وجود صدور بیش از یک هزار رای در کمیسیون ماده ۱۰۰ برای جمع آوری این دکل ها، اپراتورهای تلفن همراه با بهانه‌های مختلف از اجرای این احکام سر باز زده‌اند و شهرداری باید هر چه سریعتر نسبت به اجرای رای آنها اقدام کند.

به گفته وی، بخش زیادی از این دکل‌ها در محل‌های غیرمجاز نصب شده و فاصله استاندارد آنها با منازل مسکونی رعایت نشده است؛ موضوعی که سلامت شهروندان را تهدید می‌کند، با وجود این، اپراتورها به جای تمکین به قانون، با فشارهای رسانه‌ای و طرح نگرانی درباره اختلال در آنتن‌دهی تلاش می‌کنند مانع اجرای آرای قانونی شوند.

لایحه جدید در راه شورای شهر

از آنجا که بیشتر این آنتن هایی که در این دوره در دستور کار جمع آوری شهرداری قرار داشتند، متعلق به اپراتور دوم تلفن همراه است، رسانه ها در نشست خبری علیرضا رفیعی مدیرعامل ایرانسل پیگیر آخرین وضعیت نصب و جمع آوری دکل ها شدند.

رفیعی با بیان اینکه چندین هزار سایت ایرانسل قبل از اینکه قانون احداث دکل های در شورای شهر مصوب شود، احداث شده است، گفت: شورای شهر تهران در سال ۹۴ درباره احداث دکل ها قانون وضع کرد و کمیسیون ماده ۱۰۰ را مسئول بررسی چگونگی احداث سایت ها قرار داد.

وی خاطر نشان کرد: از آنجا که کمیسیون ماده ۱۰۰ قدرت حکم قلع و قمع برای سایت های مخابراتی را دارد، حکم به جمع آوری برخی از این سایت ها داد که آنها نیز جمع شدند اما در در روزهای گذشته دوباره شهرداری اقدام به جمع آوری برخی سایت ها کرده که ما از شهرداری درخواست کردیم که برای مدتی نسبت به جمع آوری آنها اقدام نشود.

شهرداری تهران فعلا از جمع آوری سایت های مخابراتی منصرف شده است تا لایحه جدید تعیین تکلیف شود.

رفیعی اظهار داشت: با تقدیم درخواستی به شورای شهر، خواستار اصلاح مصوبه شورای شهر درباره دکل های مخابراتی هستیم که شورای شهر و شهرداری نیز در این زمینه همکاری داشته اند.

وی با بیان اینکه به تازگی جلسه ای با شهردار تهران در این خصوص داشته ایم و زاکانی قول مساعد برای همکاری و حل مشکل داده است، ادامه داد: شهرداری تهران فعلا از جمع آوری سایت های مخابراتی منصرف شده است تا لایحه جدید تعیین تکلیف شود.

مدیرعامل ایرانسل همچنین درباره جمع آوری کابل های فیبرنوری نیز گفت: درباره فیبرنوری در حال مذاکره با شهرداری هستیم تا از ظرفیت شهرداری تهران نیز استفاده کنیم.

وی با اشاره به اینکه کندن خیابان های شهر مخالف زیبایی و مبلمان شهری است، خاطرنشان کرد: در آینده نزدیک از ظرفیت شهرداری تهران به صورت اشتراکی استفاده خواهیم کرد.

توقف دوباره جمع آوری آنتن ها

در شرایطی که پس از جنگ ۱۲ روزه اخیر، زیست بوم دیجیتال کشور با انواع مشکلات از کاهش سرعت اینترنت گرفته تا فیلترینگ و خاموشی های مکرر دست و پنجه نرم می کند و کسب و کارهای مبتنی بر اینترنت در شرایط موجود گلایه دارند، انتشار خبر جمع آوری دوباره آنتن ها آن هم در شرایطی که شورای تامین استان مصوب کرده بود این کار به مدت ۶ ماه متوقف شود، بر دامنه نارضایتی ها افزود.

پس از افزایش اعتراضات و همچنین مذاکرات اپراتورها با متولیان شهری، شهرداری تهران هفته گذشته با صدور بخشنامه‌ای به شهرداری‌های مناطق ۲۲گانه، دستور توقف موقت اجرای احکام قطعی قضایی و آرای کمیسیون‌های ماده ۱۰۰ مبنی بر جمع‌آوری دکل‌ها و تجهیزات ارتباطی نصب‌شده در محل‌های غیرمجاز را صادر کرد؛ این تصمیم با هدف حفظ منافع عمومی، ارتقای کیفیت ارتباطات و پوشش شبکه تلفن همراه و در چارچوب رویکردی تعاملی اتخاذ شده است.

بر اساس این بخشنامه، با وجود صدور دادنامه‌ها و آرای قطعی که حتی منجر به صدور اجرائیه شده، اجرای این احکام به مدت شش ماه متوقف خواهد شد تا در این مدت، موضوع با رویکردی هماهنگ و منطبق بر اصول فنی، ایمنی و شهرسازی بررسی شود.

شهرداری تهران اعلام کرده است که هرچند برخی از این دکل‌ها دارای مجوز نصب از اپراتورها هستند، اما محل نصب آن‌ها با ضوابط سه‌گانه فنی، ایمنی و شهرسازی مطابقت ندارد و همین امر منجر به صدور آرای جمع‌آوری توسط کمیسیون‌های ماده ۱۰۰ شده است. این کمیسیون‌ها از نظر حقوقی و اداری مستقل از شهرداری فعالیت می‌کنند و تصمیماتشان به معنای مخالفت با توسعه زیرساخت‌های ارتباطی نیست، بلکه بر ضرورت رعایت استانداردها تأکید دارد.

در این دستورالعمل تصریح شده است که توقف اجرای احکام شامل تمام مواردی می‌شود که حتی عملیات اجرایی آن‌ها آغاز شده یا پرونده اجرایی برای آن‌ها تشکیل شده است و ضرورت دارد، از ادامه اجرا بلافاصله جلوگیری شود.

مدیریت شهری تأکید کرده است که این تصمیم محدودیتی برای فعالیت دکل‌های موجود در محل‌های مجاز و ایمن ایجاد نخواهد کرد. همچنین اپراتورها می‌توانند با رعایت ضوابط فنی و شهرسازی، نسبت به نصب دکل‌های جدید در نقاط واجد شرایط اقدام کنند تا کیفیت اینترنت و پوشش شبکه تلفن همراه در پایتخت بهبود یابد.