اجرای برنامه شیر رایگان در مدارس از ابتدای مهرماه
«احمد اسماعیل‌زاده» مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درباره اقدامات این دفتر در راستای ارتقاء تغذیه سالم در مدارس با توجه به نزدیکی به فصل بازگشایی مدارس، توضیح داد: هرسال در مدارس یکسری برنامه‌هایی داریم که امسال نیز اجرا خواهد شد به علاوه دو برنامه جدید دیگر که به آن اضافه می‌شود. معمولاً هر سال به همراه آموزش و پرورش برنامه بوفه مدارس را داریم. در این راستا لیست مربوط به غذاهای مجاز و غیرمجاز در بوفه‌های مدارس بازنگری شده و تا قبل از مهر ماه ابلاغ خواهد شد.
نظارت بر عدم راه‌یابی مواد غذایی غیرمجاز در بوفه‌های مدارس
وی ادامه داد: همچنین نظارت‌های لازم بر فروش مواد غذایی مجاز وعدم راه‌یابی مواد غذایی غیرمجاز در بوفه‌های مدارس از طریق کارشناسان بهداشت محیط در سراسر کشور پیگیری می‌شود. در مواردی که مطابق با دستورالعمل وزارت بهداشت نباشد، برخوردهای لازم انجام خواهد شد. بنابراین محیط مدرسه از نظر تغذیه باید محیط سالم باشد که یکی از مهم‌ترین اجزای آن، بوفه‌های مدارس است.
او اضافه کرد: از جمله اقدامات دیگر این که کارشناسان تغذیه ما در مراکز بهداشت کشور و مراکز جامع خدمات سلامت موظف هستند به آموزش‌های تغذیه در مدارس بپردازند، به‌طوری که هر کارشناس تغذیه بسته به منطقه، جمعیت تحت پوشش و تعداد مدارس آن منطقه، با اولویت مدارس ابتدایی و متوسطه اول، آموزش‌های تغذیه را انجام دهد و این جزو وظایف اجباری کارشناسان تغذیه است.
اسماعیل زاده تصریح کرد: از هر کارشناس تغذیه انتظار می‌رود که هر ماه حداقل یک مدرسه را آموزش دهد. اگر تعداد مراجعه‌کنندگان کارشناس تغذیه در مرکز جامع خدمات سلامت زیاد نباشد، تعداد مدارسی که باید آموزش دهد، می‌تواند به هر هفته یک مدرسه ارتقا یابد. این آموزش‌ها هم برای دانش‌آموزان و هم برای والدین، معلمان و مربیان بهداشت مدارس توسط کارشناسان تغذیه انجام می‌شود. سال‌های قبل نیز این آموزش‌ها صورت می‌گرفت، اما امسال تمرکز ما بر این است که به نحو احسن انجام شود.
اجرای برنامه مکمل‌یار با آهن در مدارس دخترانه متوسطه اول
وی با اشاره به اقدام دیگر افزود: یکی دیگر از برنامه‌های ما در مدارس، بحث مکمل‌یار با آهن و ویتامین D است؛ مکمل‌یار با آهن برای دختران متوسطه اول در مدارس ارائه می‌شود و هر هفته یک قرص آهن به صورت رایگان از طریق معاونت‌های بهداشت دانشگاه‌ها در اختیار مدیران مدارس قرار می‌گیرد و این برنامه به مدت ۱۶ هفته ادامه دارد تا در پیشگیری از کم‌خونی در این دانش‌آموزان مؤثر باشد.
در زمینه مکمل ویتامین D نیز، هم مدارس دخترانه و هم مدارس پسرانه هر ماه یک مکمل ۵۰ هزار واحدی ویتامین D از طریق معاونت‌های بهداشتی در اختیار مدیران مدارس قرار می‌گیرد و مدیران مدارس موظف به توزیع آن در مدرسه خود هستند. اعتبارات لازم برای این برنامه دیده شده و دانشگاه‌ها معمولاً برنامه مکمل آهن و اسیدفولیک را به نحو احسن اجرا می‌کنند.
او ادامه داد: یکی از مشکلات موجود در بحث مکمل‌یار با آهن، ایجاد مشکلات گوارشی در دختران است؛ طبق گزارش‌ها و بازدیدهایی که ما داشته ایم، برخی از دانش‌آموزان این مکمل‌ها را با اینکه در اختیارشان قرار می‌گیرد، مصرف نمی‌کنند و گاهاً دور می‌ریزند. آن‌ها عنوان می‌کنند که این قرص‌ها برای برخی از آن‌ها عوارض گوارشی دارد یا باعث ایجاد دل درد و سیاه شدن دندان‌ها می‌شود.
اسماعیل زاده اضافه کرد: برای بررسی این موضوع، امسال یک پروژه با همکاری بخش خصوصی و اساتید دانشگاه علوم پزشکی تهران در هشت استان کم‌برخوردار کشور از جمله خراسان جنوبی، کرمان، ایلام، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر و حاشیه شهر تهران انجام خواهد شد.
وی افزود: مدارسی که مکمل‌های روتین ارائه می‌شود، مقایسه خواهد شد با مدارس این هشت استان که یک مکمل جدید، به صورت رایگان توسط بخش خصوصی و یکی از شرکت‌های دارویی، در اختیار دختران قرار می‌گیرد. هدف بررسی میزان پذیرش و مصرف مکمل‌های جدید، عوارض احتمالی و اثربخشی آن در مقایسه با مکمل‌های قبلی است.
اجرای پایلوت طرح مکمل‌یار با روی در دو استان کم‌برخوردار
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت بیان کرد: از جمله اقدامات دیگر، اجرای پایلوت طرح مکمل‌یار با روی در دو استان کم‌برخوردار است تا بررسی شود که آیا افزودن مکمل روی به برنامه مکمل‌های کشوری می‌تواند به رشد قدی کودکان، کاهش سرماخوردگی و تقویت سیستم ایمنی آنان کمک کند یا خیر.
وی افزود: این پروژه در مرحله تأمین اعتبار است و توسط اساتید دانشگاه علوم پزشکی تهران اجرا خواهد شد و بر اساس نتایج آن تصمیم‌گیری خواهد شد که آیا مکمل روی به برنامه کشوری اضافه شود یا خیر. این طرح به احتمال زیاد در استان سیستان و بلوچستان و با همکاری دانشگاه علوم پزشکی زاهدان و زابل انجام خواهد شد.
اجرای برنامه شیر رایگان در مدارس از ابتدای مهرماه
وی با اشاره به اجرای برنامه شیر رایگان مدراس، عنوان کرد: یکی دیگر از برنامه‌های ما در مدارس، اجرای برنامه شیر رایگان است که سال گذشته اجرا نشده بود، ولی دو سال قبل اجرا شد و گزارش‌ها و ارزیابی وزارت بهداشت حاکی از موفقیت این برنامه بود. امسال با تأکید ریاست محترم جمهور، اعتبار لازم برای اجرای برنامه شیر مدارس از اول مهر، تأمین شده و در اختیار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته است.
او ادامه داد: وظیفه وزارت بهداشت در این برنامه تدوین دستورالعمل اجرای برنامه و ارزیابی آن است. فرم‌های مربوط به ارزیابی برنامه اکنون در اختیار دانشگاه‌های علوم پزشکی قرار دارد و با شروع برنامه، دانش‌آموزان مدارس ابتدایی مناطق کم‌برخوردار از آن بهره‌مند خواهند شد و پس از آن به سایر مدارس ابتدایی دولتی در سراسر کشور گسترش خواهد یافت.
دانشگاه‌ها پیش از شروع برنامه و پس از اجرای آن، اطلاعات لازم را جمع‌آوری و تحلیل خواهند کرد تا مشخص شود برنامه شیر مدارس رضایت والدین و دانش‌آموزان را جلب کرده و اثرگذاری لازم را بر رشد و تأمین مواد مغذی کودکان داشته است یا خیر و بر اساس آن برای سال‌های آینده برنامه‌ریزی و تأمین اعتبار خواهد شد.
انجام غربالگری کوتاه‌قدی و اضافه‌وزن در مدارس ۳ استان کشور
اسماعیل زاده خاطرنشان کرد: یکی دیگر از برنامه‌های جدید، انجام غربالگری کوتاه‌قدی، اضافه‌وزن، چاقی و لاغری در پایه‌های اول، چهارم، هفتم و دهم است که با همکاری آموزش و پرورش انجام می‌شود. مربیان بهداشت مدارس، مربیان پرورشی و کارشناسان تغذیه مدارس، قد و وزن دانش‌آموزان را بررسی می‌کنند و در صورت مشاهده اختلال، دانش‌آموزان به کارشناسان تغذیه مراکز جامع خدمات سلامت ارجاع می‌شوند و بر اساس دستورالعمل، پیگیری و کنترل می‌شوند تا اختلالات تن‌سنجی به حداقل برسد. این غربالگری در استان اصفهان، یکی از استان‌های شمالی که احتمالا استان گیلان باشد و منطقه‌ای از استان تهران انجام می‌شود.
