وبا در راه است

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: آغاز فصل تابستان و گرمتر شدن هوا باعث می شود که عطش افراد بیشتر شده و در نتیجه میل به خوردن انواع نوشیدنیها نیز افزایش یابد. در این بین، نوشیدن آب خنک طرفداران بیشتری دارد به طوری که اغلب مردم آب خنک را به آب میوه و سایر نوشیدنیهای گازدار و... ترجیح می دهند. البته این می تواند نکته مثبتی باشد اما باید توجه داشت که نوشیدن هر آبی بدون اینکه از سلامت و بهداشت آن مطلع باشیم می تواند خطرات زیادی در پی داشته باشد.

به گفته پزشکان، "گرمازدگی" و "فرسودگی ناشی از گرما" عوارض بالقوه مرگباری هستند که از افزایش شدید درجه حرارت بدن ناشی می شوند. در حالی که هر کسی ممکن است به بیماریهای ناشی از گرما دچار شود، برخی افراد در مقابل گرمازدگی آسیب پذیرترند. سالمندان، نوزادان و کودکان کم ‌سن و سال، بیماران قلبی، افراد دچار مشکلات گردش خون یا بیماریهای مزمن دیگر، هر کسی که در فضای بیرون در گرمای میانه روز کار می‌کند، افرادی که به طور مرتب در فضای بیرون ورزش می‌کنند، افرادی که داروهایی می‌خورند که بر تولید عرق اثر می‌گذارد و افرادی که از مواد مخدر استفاده می‌کنند، باید مراقبت بیشتری به عمل بیاورند و در حین گرمای شدید تابستان، بدن خود را سرد و مرطوب نگهدارند.

دکتر ناهید رحیم زاده، فوق تخصص کلیه اطفال با بیان اینکه آفتاب سوختگی، کم آبی در مناطق خشک و گرمسیری و فصول گرم سال یکی از شایعترین علل مراجعه به مراکز درمانی است، گفت: کودکان به دلیل جثه کوچک و قرار گرفتن در معرض عفونتهای مختلف که با تب، اسهال و استفراغ همراه است بیشتر دچار کم آبی می شوند.

این فوق تخصص کلیه اطفال افزود: یک علامت ساده کم آبی، رنگ ادرار است. ادرار زرد تیره یا کهربایی علامت مهم کم آبی است و خشکی دهان، تشنگی، سردرد و سرگیجه، ضعف و خواب آلودگی از دیگر علائم کاهش آب بدن محسوب می شود.

تشنگی در روزهای گرم سال باعث می شود که عطش افراد برای خوردن انواع نوشیدنی ها به خصوص آب خنک بیشتر شود. متاسفانه توجه نکردن به سلامت و بهداشت آبهای آشامیدنی، از نکات مهمی است که مورد غفلت اغلب مردم قرار می گیرد و همین امر سبب شیوع بیماریهای میکروبی و عفونی می شود که از جمله می توان به بیماری خطرناک وبا اشاره کرد.

دکتر محسن زهرایی، کارشناس بیماریهای منتقله از آب و غذای وزارت بهداشت با توصیه به مردم مبنی بر اینکه در فصل گرما برای پیشگیری از ابتلا به بیماریهای روده ای از جمله وبا، سبزیجات و میوه ها را قبل از مصرف تمیز بشویند گفت: بیماریهای روده ای در اثر مصرف میوه ها و سبزیجات آلوده و آب آشامیدنی ناسالم به ویژه در فصل گرما بروز می کند.

اصل و ریشه بیماری وبا مربوط به هندوستان است اما کشور ما طی سالهای گذشته در معرض تهدید این بیماری بوده و از 44 سال پیش در ایران، موارد ابتلا به وبا ثبت شده است.

مهمترین راه انتقال این بیماری رعایت نکردن بهداشت فردی و نشستن دستها قبل از غذا است. از سوی دیگر مردم تصور می‌کنند که آب چاه، برکه، رودخانه‌ها و چشمه‌ها ظاهرا شفاف بوده و برای نوشیدن بسیار گواراست در حالی که این آبها دارای انواع انگل هستند و خوردن آنها باعث بیماریهای روده‌ای از جمله وبا می‌شود.

زهرایی با بیان اینکه هر فرد به طور میانگین روزانه به 20 لیتر آب نیاز دارد افزود: بر اساس برآورد سازمان بهداشت جهانی، تامین حداقل هفت لیتر آب روزانه به صورت گندزدایی شده و کاملا سالم ضروری است.

ویژگی مشخص وبا، آغاز ناگهانی اسهال جهنده بدون فشار و آبکی است که به ‌دنبال آن استفراغ، کم آب شدن سریع، گرفتگی ماهیچه‌ها و کم شدن ادرار فرا می‌رسد. میزان کشندگی بیماری درصورت عدم‌جایگزینی سریع مایعات و الکترولیت بدن 30 تا 40 درصد است. حدود 80 درصد بیماران مبتلا به وبا بدون علامت هستند و فقط 20 درصد افراد مبتلا به وبا دچار اسهال حاد آبکی می‌شوند. از این تعداد 10 تا 20 درصد هم دچار اسهال آبکی شدید همراه با استفراغ می‌شوند.

کارشناسان بهداشت محیط معتقدند که جلوگیری از ورود وبا به یک منطقه غیرممکن است ولی می‌توان با انجام اقدامات مراقبتی به‌ موقع از گسترش آن جلوگیری کرد. بهترین راه پیشگیری از وبا و سایر بیماریهای اسهالی در دراز مدت، بهبود و تامین آب آشامیدنی سالم، بهسازی محیط، سلامت غذا و آمادگی و هوشیاری جامعه است. با این حال در مرحله حاد بیماری، تعداد میکروب وبا در هر میلی لیتر مدفوع بیش از یک میلیون عدد است و هر بیمار مبتلا به وبا ممکن است طی بیماری خود یک تا 60 لیتر و به ‌طور متوسط بیش از 10 تا 20 لیتر مدفوع آبکی دفع کند.

دکتر حسین معصومی اصل، رئیس اداره بیماریهای منتقله از آب و غذا و عفونتهای بیمارستانی وزارت بهداشت با اعلام اینکه در سال گذشته کمترین آمار ابتلا به وبا را طی 45 سال گذشته در کشور داشتیم، گفت: هنگام بروز علائم بیماریهای گوارشی شامل تهوع، دل درد، تب و بدن درد حتما به نزدیکترین مرکز درمانی مراجعه و از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک خودداری کنید.

وی افزود: هنگامی که فرد دچار این علائم می‌شود باید از مصرف نوشابه و یا آب‌ میوه‌های صنعتی اجتناب کرده و از مایعات و نوشیدنیهای طبیعی مانند آب، دوغ، چای و آب میوه طبیعی استفاده کند.

دکتر ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران نیز با بیان اینکه علت بیش از 50 درصد مراجعات به درمانگاهها ناشی از مسمویت غذایی در روزهای گرم تابستان است، به خبرنگار مهر گفت: مسمومیت غذایی ناشی از مصرف غذاهای فاسد و خراب یکی از علل بالا رفتن آمار مراجعات به پزشکان داخلی است.

این پزشک متخصص داخلی از افزایش مصرف سبزیجات و همچنین استفاده از آبهای آلوده به عنوان دو عامل تشدید مسمومیت در روزهای گرم سال نام برد و افزود: خوردن غذاهای مانده، مصرف آبهای آلوده و بستنیهایی که در تهیه آنها از شیرهای غیرپاستوریزه استفاده شده از علل بروز مسمومیت در روزهای گرم سال است.

همان طور که گفته شد راه سرایت وبا، آب و یا غذای آلوده به مدفوع انسانی است چون که ناقل بیماری فقط انسان است. معمولا 12 ساعت تا 6 روز پس از مصرف مواد غذایی یا آب آلوده، بیماری ایجاد می‌شود و در طول این مدت امکان انتقال بیماری به نفر دیگر نیز وجود دارد و این می‌تواند به عنوان یک عامل خطر در شیوع این بیماری تلقی شود. ضمن اینکه هر چیزی که آلوده به باکتری وبا شده باشد، آلوده کننده است. مثلا حمام کردن یا شستشوی وسایل آشپزی در آب آلوده هم می‌تواند موجب انتقال وبا شود.

به اعتقاد کارشناسان بهداشتی، هرگاه تعداد مبتلایان به وبا در دوره ‌متوسط سه سال افزایش پیدا کند، اپیدمی شروع می‌شود. در ایران نخستین همه ‌گیری در سال 1344 اتفاق افتاد و تا به حال 9 بار همه ‌گیری در کشور رخ داده است اما ابتلا به این بیماری به‌ صورت تک گیر همه ساله در بیشتر استانهای کشور گزارش شده است. از سال 1377 تا 1384 در ایران تعداد موارد ابتلا به وبا 12033 مورد و موارد مرگ ناشی از وبا 149 مورد بوده است.

در هر حال به نظر می رسد با گرمتر شدن هوا و آغاز سفرهای تابستانی، مردم می بایست بیش از پیش بهداشت فردی را رعایت کنند. اطمینان از سالم بودن و بهداشتی بودن آبهای آشامیدنی، مهمترین نکته ای است که نباید از نظر دور داشت. ضمن اینکه باید در نگهداری موادغذایی فاسد شدنی، حداکثر دقت را بکار برد و مراقب کودکان و سالمندان بود.