جلسه امروز شورای امنیت درباره ایران چه معنایی دارد؟
عصر امروز به وقت تهران، شورای امنیت سازمان ملل جلسهای با دستور کار عدم اشاعه (Non-Proliferation) برای بررسی وضعیت ایران برگزار خواهد کرد.
در این جلسه که ساعت ۱۰:۰۵ صبح به وقت نیویورک برگزار میشود، بیستمین گزارش دبیرکل سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ قرائت خواهد شد. این جلسه با درخواست دانمارک، فرانسه، یونان، کره جنوبی، اسلوونی (رئیس دورهای شورا)، بریتانیا و آمریکا و با حمایت پاناما برگزار میشود. رزماری دیکارلو، معاون دبیرکل در امور سیاسی و تثبیت صلح، آخرین گزارش آنتونیو گوترش را در شورای امنیت ارائه میکند. روسیه و چین با برگزاری این جلسه مخالفت کرده بودند، چرا که آنها به همراه ایران معتقدند قطعنامه ۲۲۳۱ به پایان رسیده و موضوع هستهای ایران از دستور کار شورای امنیت خارج شده است.
با وجود تاکید مسکو، پکن و ایران بر پایان قطعنامه ۲۲۳۱، کشورهای غربی در تلاش هستند که موضوع ایران را در دستور کار شورای امنیت نگه دارند و برگزاری این جلسه نیز نشان میدهد که آنها موفق به انجام این کار شدهاند. کشورهای غربی با استفاده از ابزار اسنپبک، تحریمهای بینالمللی ایران را نیز بازگردانده و ۶ قطعنامه صادرشده بین سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ را بار دیگر به جریان انداختهاند. قطعنامه ۲۲۳۱، قطعنامه تأییدکننده برجام است و گزارش دبیرکل نیز در بازههای زمانی مشخص ارائه میشود. گزارش قبلی مربوط به ۱۹ ژوئن ۲۰۲۵ (روز ششم جنگ) است.
گزارش دبیرکل آژانس در ۴ صفحه و ۱۷ بند تنظیم شده است
گزارش بیستم مربوط به بازه زمانی ژوئن تا اکتبر ۲۰۲۵ است که بر اساس مقدمه آن، بهصورت رسمی «مروری بر نامههای دریافتی از کشورهای عضو درباره اجرای این قطعنامه، خلاصهای از آخرین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره فعالیتهای راستیآزمایی و نظارتی آن در جمهوری اسلامی ایران، و همچنین گزارشی از آخرین وضعیت اقدامات محدودکننده مربوط به انتقالها و فعالیتهای هستهای مندرج در بند ۲ پیوست B قطعنامه است.» محتوای گزارش گوترش با توجه به اینکه آخرین گزارش گروسی، مدیرکل آژانس (بهعنوان تنها نهاد مورد تأیید سازمان ملل در امور اتمی)، را محور قرار داده، در کنار ادعاهای تروئیکا علیه تهران، محتوایی به نفع ایران ندارد. در گزارش دبیرکل اینگونه منعکس شده است:
«آژانس بینالمللی انرژی اتمی در جدیدترین گزارش خود به تاریخ ۱۲ نوامبر ۲۰۲۵ اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران از فوریه ۲۰۲۱ اجرای تعهدات هستهای خود را متوقف کرده است. آژانس گزارش داد که ایران سطح غنیسازی اورانیوم را به ۶۰ درصد رسانده، ذخایر اورانیوم غنیشده را تقریباً ۵۰ برابر سقف تعیینشده در برجام افزایش داده و تعداد و نوع سانتریفیوژها را بهطور قابل توجهی فراتر از برجام توسعه داده است. آژانس همچنین اعلام کرد که برای اطمینان از صلحآمیز بودن برنامه هستهای ایران، دستیابی به یک چارچوب مورد توافق با حمایت کشورهای ذیربط ضروری است.» گروسی در این گزارش به نامهنگاریهای تروئیکا به عنوان طرف مدعی بازگرداندن تحریمها و عدم پایبندی ایران به توافق هستهای، و همچنین مواضع رسمی و نامههای ایران، روسیه و چین درباره عدم وجود صلاحیت حقوقی استفاده از مکانیسم حل اختلاف (اسنپبک) و پایان قطعنامه ۲۲۳۱ اشاره کرده است.
این گزارش و جلسه چه معنایی دارد؟
چندی پیش ساموئل ژبوگار، سفیر و نماینده دائم اسلوونی در سازمان ملل، به خبرنگاران گفته بود: «در این خصوص گفتوگوهایی را با سفرا داشتیم؛ تعدادی معتقدند که قطعنامه ۲۲۳۱ دیگر وجود ندارد و برخی دیگر معتقدند که گزارشی در حال تهیه است و بنابراین نشستی درباره آن گزارش باید برگزار شود؛ بنابراین احتمالاً درخواستی برای بررسی این قطعنامه در ماه دسامبر ارائه خواهد شد که پس از ارائه درخواست، درباره نشست تصمیمگیری خواهد شد.»
ناظران و رسانهها بر این باورند که جلسه عصر امروز بار دیگر به محل اختلاف و تقابل سه کشور غربی عضو دائم شورای امنیت با روسیه و چین تبدیل میشود. پاکستان و الجزایر نیز مواضعی میانه و با تأکید بر پیگیری راهحل دیپلماتیک اتخاذ خواهند کرد.
پرونده ایران در آژانس و روابط این نهاد با تهران در تیرهترین شرایط سالهای اخیر است
با توجه به اینکه پیشنویس قطعنامه جدیدی علیه ایران ارائه نشده و احتمال وتوی آن وجود دارد، طرفهای غربی همان ۶ قطعنامه پیشین را مدنظر قرار میدهند. خروجی این جلسه نیز از لحاظ سیاسی علیه ایران ارزیابی میشود که در فضاسازی رسانهای و فشار بر تهران تأثیرگذار است. در اسفند ماه نیز جلسه فصلی شورای حکام آژانس در وین برگزار میشود و خروجی این جلسات و روندهای سیاسی بهصورت متقابل از سوی این نهادها مورد استفاده قرار میگیرد. برخی تحلیلها بر این اساس ارائه میشود که شورای حکام با توجه به وضعیت فعلی، بار دیگر به دنبال ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت است. در حال حاضر، بهجز پنج عضو دائم، الجزایر، دانمارک، یونان، گویان، پاکستان، پاناما، کره جنوبی، سیرالئون، اسلوونی و سومالی نیز اعضای غیردائم این شورا هستند.
