آلفرد هیچكاک، جمعه 111 ساله می‌شود

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: سر آلفرد جوزف هیچكاک، فیلم‌ساز صاحب‌نام و تاثیر‌گذار انگلیسی و پیشگام تكنیک‌های بدیع در ژانرهای تریلر روانی و تعلیق، 111 سال قبل در سیزدهم اوت 1899 در لندن متولد شد.

هیچكاک پس از یک دوره‌ موفق فیلم‌سازی در زادگاهش انگلستان كه هم فیلم‌های صامت و هم فیلم‌های صدادار را شامل می‌شد، به هالیوود پیوست و در سال 1956 با حفظ ملیت انگلیسی، شهروندی آمریكا را پذیرفت.

او طی 6 دهه فعالیت سینمایی، كه از عصر فیلم‌های صامت تا فیلم‌های همراه با دیالوگ‌ و فیلم‌های رنگی را شامل می‌شد، بیش از 50 فیلم بلند را كارگردانی كرد. از او هنوز به‌عنوان یكی از برترین كارگردانان تاریخ سینما یاد می‌شود.

هیچكاک شهرت خود را به‌واسطه‌ تبحر مثال‌زدنی‌اش در به‌كارگیری عناصر دلهر، ترس و تعلیق به‌دست آورد، چنان‌كه از او به‌عنوان «استاد تعلیق» نام برده می‌شود. 

این كارگردان برجسته، اولین فیلم خود را در سال 1922 در انگلیس با نام «شماره 13» آغاز كرد كه البته نیمه‌تمام ماند.

وی از سال 1939 عمدتا در آمریكا آثار خود را تولید و عرضه می‌كرد. در سال 1925 «مایكل بالكون» از شركت فیلم‌سازی «گینزبورو پیكچرز» این فرصت را به «هیچكاک‌» جوان داد تا اولین فیلم بلند خود را باعنوان «باغ تفرجگاه» در آلمان بسازد.

عدم موفقیت این فیلم در گیشه به‌نظر تهدیدی برای آینده‌ی كاری او بود.

هیچكاک اولین تجربه‌ ساخت فیلم‌های دلهره‌آور را با فیلم «مستاجر» به‌دست آورد. اكران این فیلم در انگلستان در سال 1927 با موفقیت چشمگیر و استقبال بی‌نظیری از سوی مردم و منتقدین همراه شد. همچون دیگر فیلم‌های نخستین «هیچكاک»، این فیلم نیز از تكنیك‌های اكسپرسیونیست تاثیر پذیرفته بود كه او آنها را مستقیما در آلمان فراگرفته بود.

در سال 1929 «هیچكاک» تصمیم گرفت دهمین فیلم خود را با نام «حق‌السكوت» بسازد و درحالی كه هنوز در مرحله تولید بود، استودیوی سازنده آن تصمیم گرفت تا آن را به اولین فیلم همراه با دیالوگ سینمای انگلیس بدل سازد.

پس از ساخت فیلم‌هایی چون «مردی كه زیاد می‌دانست» (1934) و «39 پله» (1935)، هیچكاك روند موفقیت‌های خود را با ساخت فیلم «خانم ناپدید می‌شود» ادامه داد. «عقاب كوهستان»(1926)، «حلقه»(1927)، «همسر دهقان» (1928)، «قتل»(1930)، «ماری» (1931)، «غریب و غنی» (1931) و «مامور مخفی» (1936) دیگر ساخته‌های هیچكاك در این سال‌ها بودند.

وی در اوج موفقیت و شهرت به هالیوود پیوست و اولین فیلم آمریكایی‌اش را در سال 1940 با نام «ربكا» ساخت؛ هرچند داستان این فیلم در انگلیس و اقتباس از رمانی نوشته‌ نویسنده‌ انگلیسی «دافنه دو موریر» اتفاق می‌افتد.

«خبرنگار خارجی» دومین فیلم آمریكایی «هیچكاک» بود كه در قالب ژانر تریلر، داستان آن در اروپا اتفاق می‌افتاد كه البته توانست در سال 1940 نامزد جایزه اسكار بهترین فیلم شود. این فیلم در اولین سال وقوع جنگ اول جهانی ساخته شد و الهام گرفته از رویدادهای در حال تغییر در اروپا بود.

فیلم‌های هیچكاک در دهه‌ 40 بسیار متنوع بودند؛ از اثر كمدی رمانتیک «آقا و خانم اسمیت»(1941) تا درام دادگاهی «پرونده‌ بهشت» (1947) و اثر تاریك «سایه یک شک» (1943). در سال 1941 «هیچكاک» برای اولین‌بار در سمت تهیه‌كننده و كارگردان فیلم، «سوءظن» را ساخت. این فیلم جایزه‌ اسكار بهترین بازیگر زن و جایزه‌ انجمن منتقدان فیلم نیویورک را برای «خوان فونتاین»، بازیگر آن به‌همراه آورد.

«هیچكاک» یک سال بعد فیلم «خرابكار» را برای كمپانی «یونیورسال» ساخت و در سال 1944 فیلم «قایق نجات» را براساس رمانی از «جان اشتاین‌بک» برای كمپانی «روباه قرن بیستم» ساخت. این فیلم از آنجایی‌كه سكانس‌هایش تنها در یک قایق گرفته شده‌اند، محدودترین فیلم این كارگردان محسوب می‌شود.

این كارگردان انگلیسی پس از آن برای دیدار از زادگاهش به انگلستان بازگشت و در این حین دو فیلم كوتاه فرانسوی‌زبان برای وزارت اطلاعات انگلیس ساخت. پس از بازگشت به آمریكا، وی دو فیلم «طلسم‌شده» (1945) و «بدنام»(1946) را ساخت كه در این فیلم «اینگمار برگمن»، فیلم‌ساز افسانه‌ای سینمای جهان نقش‌آفرینی داشت. «بدنام» به فروش چشم‌گیری دست یافت و یكی از موفق‌ترین آثار سینمایی «هیچكاک» نام گرفت.

اولین فیلم رنگی «هیچكاک» در سال 1948 بانام «طناب» به‌روی پرده سینماها رفت كه با نقش‌آفرینی «جیمز استوارت» همراه بود.

در سال 1950، هیچكاک فیلم «وحشت در صحنه» را برای كمپانی «برادران وارنر» ساخت. پس از آن بود كه فیلم پرفروش «غریبه‌ها در قطار» (1951) را با استفاده از تركیبی از المان‌های فیلم‌هایش در آمریكا و انگلیس ساخت. سپس در فیلم «ام را نشانه قتل بگیر» (1954) از تكنیك فیلم‌برداری سه‌بعدی برای اولین‌بار استفاده كرد.

فیلم‌های «پنجره‌ عقبی» (1954) و «برای گرفتن دزد» (1955) از دیگر فیلم‌های موفق «هیچكاک» در دهه‌ 50 بودند. «مرد عوضی» (1957) آخرین فیلم «هیچكاک» برای كمپانی «برادران وارنر» بود. این فیلم سیاه و سفید، تنها نقش‌آفرینی «هنری فوندا» را به‌همراه داشت.

فیلم «سرگیجه» محصول سال 1958 با نقش‌آفرینی دوباره‌ «جیمز استوارت» اگرچه در گیشه چندان موفقیتی به‌دست نیاورد، اما بسیاری آن را یكی از شاهكارهای «هیچكاک» می‌دانند كه در جشنواره‌ فیلم سن‌سباستین اسپانیا، جایزه‌ صدف نقره‌ای را به‌دست آورد.

پس از «سرگیجه»، هیچكاک سه فیلم موفق دیگر ساخت كه هریك اعتباری كلان به كارنامه‌ سینمایی این كارگردان صاحب‌سبک افزودند. «شمال از شمال‌غربی» (1959)، «روانی» (1960) و «پرندگان» (1963) سه اثر ماندگار سال‌های پایانی فیلم‌سازی او بودند.

با آغاز دوران پیری و نشانه‌های بیماری در «هیچكاك»، جدیت او در ساخت فیلم كمرنگ شد و در دو دهه‌ پایانی عمر، او تنها چندفیلم تریلر جاسوسی از جمله «پرده‌ پاره» (1966) با نقش‌آفرینی «پل نیومن» و فیلم «توپاز» (1969) را ساخت.

پس از بازگشت به انگلیس، او آخرین فیلم موفق خود با نام «جنون» را در سال (1972) به نمایش درآورد.

«توطئه خانوادگی» نیز آخرین فیلم ساخته‌ «هیچكاک» بود كه در سال (1976) ساخته شد.

«آلفرد هیچكاک» در سال 1980 از سوی ملكه الیزابت دوم به دریافت لقب "سر" نائل آمد؛ هرچند مرگ فرصت آن را به او نداد تا رسما آن را دریافت كند و چهارماه پس از اعلام آن، در روز 29 آوریل 1980 در سن 80 سالگی براثر نارسایی كلیوی در لس‌آنجلس درگذشت.

«هیچكاک» طی 60 سال فعالیت سینمایی، به‌واسطه‌ ساخت آثار برجسته موفق به كسب جوایز متعددی شد كه شاید مهم‌ترین آنها جایزه‌ی یادبود آكادمی اسكار در سال 1967 باشد. او پنج‌بار در سال‌های 1960 برای فیلم «روانی»، سال 1940 برای «ربكا»، سال 1944 برای «قایق نجات»، سال 1945 برای «طلسم‌شده» و سال 1954 برای «پنجره عقبی» نامزد جایزه‌ اسكار بهترین كارگردانی شد.

وی همچنین نامزد اسكار بهترین تهیه‌كننده برای فیلم «سوء‌ظن» در سال 1941 شده بود. فیلم‌های «ربكا»، «خبرنگار خارجی» و «طلسم‌شده» نامزد اسكار بهترین فیلم نیز بودند. شانزده فیلم ساخته‌ او نامزدی اسكار را به‌دست آوردند كه او خودش برای شش فیلم نامزد اسكار شد.

در سال 2008، چهار فیلم «سرگیجه»، «پنجره‌ عقبی»، «شمال از شمال‌غربی» و «ام را نشانه قتل بگیر» از سوی انجمن فیلم آمریكا در فهرست 10 اثر برتر سینمای جنایی جهان قرار گرفتند.