کارشناسان چه می گویند
قوانین بورس حامی سرمایه گذاران نیست
آفتاب‌‌نیوز : 
دكتر حسين كدخدايي، كارشناس بازار سرمايه مي‌گويد: مقررات حاكم بر بورس، پشتيبان سرمايه‌گذاران نيست اشكالات ساختاري بورس با مقررات، تشكيلات و عمليات موجود ارتباط پيدا مي‌كند.
مقررات موجود هنوز به طور كامل پشتيبان سرمايه‌گذار نيست، البته مسوولان بازار به اين مساله واقفند، به همين دليل قانون جديد بازار اوراق بهادار در دستور كار مجلس قرار گرفته است. البته اين قانون مي‌تواند براي يك دوره كوتاه پاسخگو باشد.
وي افزود: نارسايي مقررات، بيشتر در مقررات نظارتي و حمايتي است كه به مسوولان بورس اجازه مي‌دهد جلو اختلافات را بگيرند. به عنوان مثال معاملات چرخشي كه باعث مي‌شود بازار از حالت حراج كه ماهيت اصلي بازار سرمايه است خارج شود، به عنوان معاملات روشن و شفاف اعلام مي‌شود.
در اين مواقع بازار بايد سخنگو داشته باشد اما به جاي آن كارگزار اعلام مي‌كند كه معاملات روشن است. سوال اينجا است كه كارگزاران تا چه حد در اين معاملات دخيل و سهيم‌اند كه اين معاملات را طبيعي اعلام مي‌كنند.
نظارت ضعيف بر بازار
وي اضافه كرد: اين گونه معاملات با نفس عملياتي مجاز در بورس مغايرت دارد، تالار شيشه‌اي يعني دو نفر براي دادوستد هماهنگ نكنند و معامله هم به قيمت روز انجام شود. وي خاطرنشان كرد: نظارت بر بازار، ضعيف است و بنابراين تخلفات و اشكالات به طور مشخص وجود دارد اما مجازاتي براي آنها مشاهده نمي‌كنيم.
كدخدايي درباره مديران بازار سرمايه گفت: كشور ما هنوز از يك مجموعه اداره كننده بازار كه به مفهوم واقعي مدافع بخش خصوصي و خارج از چتر حمايت دولت باشد، برخوردار نيست، مجموعه‌هاي هدايت كننده بورس، مجموعه‌هايي هستند كه به علت ارتباط با دولت و دستگاه‌هاي دولتي، رنگ و بوي بازار سرمايه خصوصي را ندارند.وي افزود: در حقيقت حاكميت دولتي در بورس به وضوح ديده مي‌شود و به همين دليل سهامداران جزء با تكيه بر ماهيت بازار اطمينان دارند كه با مشكل چنداني مواجه نخواهند شد.
بازار قائم به فرد
استاد دانشگاه صنعت نفت درباره ضعف تشكيلات بازار سرمايه گفت: تشكيلات فعلي نياز فوري به تغيير اساسي دارد و اين در حالي است كه تغيير در شوراي بورس فعلي، بسيار جزئي است و با يك حركت مي‌تواند به شرايط فعلي تبديل شود.
بايد دانست يكي از مشكلات اساسي بورس اين است كه بازار به تصميم‌هاي يك نفر متكي است. به عبارت ديگر بازاري كه ميليون‌ها نفر در آن سرمايه‌گذاري كرده‌اند فقط يك دبير كل براي آن تصميم مي‌گيرد، چرا؟
وي افزود: در حوزه بانك‌ها يك شوراي قدرتمند به نام شوراي پول و اعتبار وجود دارد كه تصميم‌هاي كلان را مي‌گيرد و رييس بانك مركزي در آنها دخيل نيست اما در بورس اينگونه نيست زيرا اختيارات دبير كل و نحوه اجرا و ارزيابي آن به روشني مشخص نيست. ما نمي‌توانيم بازار سرمايه را كه منافع آن به اقتصاد گره خورده است، متاثر از يك فرد بدانيم.
وجود يك هيات براي حفاظت منافع بخش خصوصي
كدخدايي پيشنهاد كرد: به منظور رشد بازار سرمايه بايد هيات عالي بازار سرمايه تشكيل شود كه بخش عمده آن را نمايندگاني از اقتصاد و صنعت كه حافظ منافع بخش خصوصي هستند، تشكيل بدهد. ما بايد در عمل به تشكيلات كشورهاي ديگر نزديك شويم.
وي سپس به بيان مشكلات و نارسايي‌هاي معاملاتي پرداخت و گفت: در حال حاضر ما با مجموعه‌اي از كارگزاران روبه‌رو هستيم كه با ظرفيت‌هاي متفاوت عمل مي‌كنند و اين باعث ايجاد عدم تعادل در بازار شده است.
عدم تعادل
ورود كارگزاران جديد كه بيشتر وابسته به شركت‌هاي سرمايه‌گذاري و نهادهاي دولتي هستند، تعادل بازار را به هم زده است، زيرا آنها هم از سرمايه بالاتري برخوردارند و هم از نيروي انساني قوي‌تر و تشكيلات گسترده‌تر كه قدرت مانور دارند و مي‌توانند با استفاده از دوره‌هاي آموزشي و بهره‌گيري از مشاورين زبردست و در اختيار داشتن تالارهاي اختصاصي، فرصت عرض اندام را از كارگزاران قديمي بگيرند.
كارگزاران، ادغام شويد
كدخدايي افزود: گردانندگان بازار معتقدند كه اين وضعيت موقتي است، بازار تعديل خواهد شد و اين فرصت مناسبي است كه كارگزاران كوچك در هم ادغام شوند. البته برخي معتقدند كه كارگزاران قديمي به دليل برخورداري از رانت اطلاعاتي به فعاليت ادامه مي‌دهند به اين ترتيب شكل‌دهندگان فعاليت‌هاي معاملاتي به نوعي دچار تناقض و عدم تعادل شده‌اند.
شايعه محوري
اين استاد دانشگاه درباره اطلاع‌رساني در بازار سرمايه گفت: به دليل عدم وجود اطلاعات دقيق و اطلاع‌رساني مناسب، شايعات در بازار پا مي‌گيرد و موجب نوسان مي‌شود كه اين نهايت ضعف يك بازار را نشان مي‌دهد كه بر اساس شايعه حركت مي‌كند. بورس اوراق بهادار قدرت و امكانات لازم را دارد و مي‌تواند به سادگي جلوي شايعات را بگيرد و آنها را خلع سلاح كند.
بازار سخنگو مي‌خواهد
وي افزود: نفس بازار اگر بر اساس اطمينان استوار باشد جلو نوسانات كاذب را مي‌گيرد اما به نظر مي‌رسد اطلاعات كامل و روشنگرانه براي معامله‌گران وجود ندارد و هنگامي‌كه صف خريد تشكيل مي‌شود بازار حرفي براي گفتن ندارد و شايد اين شايعات يك دستاويز و گريز از واقعيت باشد. بازار نياز به يك سخنگو و يك تيم تحليلگر دارد. روزنامه، سايت اينترنتي و بستن قيمت‌ها، نوسانات بازار را كنترل مي‌كند اما روش علمي براي جلوگيري از شايعات، شفافيت اطلاعات كاملي است كه هنوز چنين تريبوني در بازار سرمايه به وجود نيامده است.
كدخدايي سپس به ضعف بورس در مقابل بازار اوليه اشاره كرد و گفت: بازار اوليه سرمايه‌ها را مي‌بلعد و به بورس فرصت نمي‌دهد اما از سوي ديگر اين نشان از ضعف بورس دارد. به عنوان مثال سرمايه‌گذاري كه به سمت سهام بانك پاسارگاد مي‌رود به خاطر رشد گرا بودن اين موسسه است در صورتي كه اگر در بورس سود بيشتري كسب كند به سمت پاسارگاد نمي‌رود.
تعيين كف در بازار اوليه
البته پذيره‌نويسي اشكالاتي هم دارد، از قبيل: تمام شدن سريع. وقتي يك بانك 80درصد به خودش اختصاص مي‌دهد بايد دانست براي 20درصد باقيمانده نيز با تعدادي از سرمايه‌گذاران كلان لابي به عمل آمده است.
ما به موسسات تامين سرمايه نياز داريم كه سهام را از بانك‌ها و شركت‌ها بخرند و به مرور به مردم واگذار كنند. وي ادامه داد: در بازار اوليه براي هيچ‌كس كف سرمايه‌گذاري تعيين نمي‌كنند اما ما شاهديم كه دبير كل بورس همواره اعلام مي‌كند كه كمتر از 3ميليون تومان در بورس سرمايه‌گذاري نكنيد. اين گونه محدوديت‌ها در معاملات تاثير مي‌گذارد.
دكتر تقوي: قانون خوب اجرا نمي‌شود
دكتر مهدي تقوي، استاد دانشگاه علامه درباره وضعيت بازار سرمايه در ايران هم معتقد است: قوانين و مقررات موجود در بازار سرمايه، ترجمه‌هايي است كه از قوانين كشورهاي پيشرفته گرفته شده است اما در كشور ما اجرا نمي‌شود يا درست اجرا نمي‌شود بنابراين بورس همواره با يك ركود نسبي مواجه است.
تصميمات عجيب و غريب
وي افزود: در بازار سرمايه ايران برخي اوقات با كارهاي عجيب و غريبي روبه‌رو مي‌شويم، به عنوان مثال دبير كل بورس به كارگزاران اجازه بازارسازي نيز داده است. در صورتي كه در همه جاي دنيا كارگزار فقط نماينده ديگران است و نمي‌تواند براي خود خريد انجام دهد يا بسياري از فعالان بازار از اطلاعات نهاني برخوردارند، در صورتي كه طبق قانون هيچ‌كس نبايد به اين اطلاعات دسترسي داشته باشد. تقوي درباره نوسانات منفي موجود در بورس گفت: نوسانات در همه بازارهاي دنيا وجود دارد و طبيعي است.
بايد دانست كه بازده بورس تهران نسبت به بورس‌هاي ديگر بالاتر است، بنابراين از ريسك بالاتري نيز برخوردار است.
بورس ما بسيار جوان است و حجم معاملات آن در مقايسه با بورس‌هاي جهان بسيار اندك است.
وي سپس گفت: بازار سرمايه ما ناقص است، زيرا در همه دنيا بازارهاي سرمايه از نهادهاي مختلفي تشكيل مي‌شود اما در كشور ما اين گونه نيست. بازار اوليه در بورس وجود ندارد و بسياري ديگر. در بورس‌هاي دنيا شركت‌هايي مانند جابر، بروكر و ... وجود دارد اما در ايران ما فقط كارگزار داريم.
فرهنگ سرمايه‌گذاري در بورس رواج نيافته و ساختارها توسعه نيافته است.
ناظران بورس به خوبي انجام وظيفه نمي‌كنند
تقوي درباره نظارت حاكم بر بورس گفت: در بورس شوراي نظارت وجود دارد اما به درستي انجام وظيفه نمي‌كند چرا كه فرهنگ اطاعت از قانون در ايران وجود ندارد و با اين روند بورس ما شايد در 50 سال آينده توسعه پيدا كند.
بازار مالي كشور ما توسعه نيافته است، زيرا متكي به وام‌هاي بانكي است در صورتي كه براي توسعه يافتن بايد به بورس متكي شود. وي در پايان گفت: به منظور اصلاح ساختارها و اشكالات موجود بايد تجربه‌هاي قبلي را بررسي كرده و اشتباهات موجود را برطرف كرد. برخي از اين اشكالات مربوط به نحوه انجام معاملات است كه بيشتر كارگزاران مي‌توانند نسبت به برطرف كردن آن اقدام كنند.
دكتر حسين كدخدايي، كارشناس بازار سرمايه مي‌گويد: مقررات حاكم بر بورس، پشتيبان سرمايه‌گذاران نيست اشكالات ساختاري بورس با مقررات، تشكيلات و عمليات موجود ارتباط پيدا مي‌كند. مقررات موجود هنوز به طور كامل پشتيبان سرمايه‌گذار نيست، البته مسوولان بازار به اين مساله واقفند، به همين دليل قانون جديد بازار اوراق بهادار در دستور كار مجلس قرار گرفته است. البته اين قانون مي‌تواند براي يك دوره كوتاه پاسخگو باشد.
وي افزود: نارسايي مقررات، بيشتر در مقررات نظارتي و حمايتي است كه به مسوولان بورس اجازه مي‌دهد جلو اختلافات را بگيرند. به عنوان مثال معاملات چرخشي كه باعث مي‌شود بازار از حالت حراج كه ماهيت اصلي بازار سرمايه است خارج شود، به عنوان معاملات روشن و شفاف اعلام مي‌شود.
در اين مواقع بازار بايد سخنگو داشته باشد اما به جاي آن كارگزار اعلام مي‌كند كه معاملات روشن است. سوال اينجا است كه كارگزاران تا چه حد در اين معاملات دخيل و سهيم‌اند كه اين معاملات را طبيعي اعلام مي‌كنند.
نظارت ضعيف بر بازار
وي اضافه كرد: اين گونه معاملات با نفس عملياتي مجاز در بورس مغايرت دارد، تالار شيشه‌اي يعني دو نفر براي دادوستد هماهنگ نكنند و معامله هم به قيمت روز انجام شود. وي خاطرنشان كرد: نظارت بر بازار، ضعيف است و بنابراين تخلفات و اشكالات به طور مشخص وجود دارد اما مجازاتي براي آنها مشاهده نمي‌كنيم.
كدخدايي درباره مديران بازار سرمايه گفت: كشور ما هنوز از يك مجموعه اداره كننده بازار كه به مفهوم واقعي مدافع بخش خصوصي و خارج از چتر حمايت دولت باشد، برخوردار نيست، مجموعه‌هاي هدايت كننده بورس، مجموعه‌هايي هستند كه به علت ارتباط با دولت و دستگاه‌هاي دولتي، رنگ و بوي بازار سرمايه خصوصي را ندارند.وي افزود: در حقيقت حاكميت دولتي در بورس به وضوح ديده مي‌شود و به همين دليل سهامداران جزء با تكيه بر ماهيت بازار اطمينان دارند كه با مشكل چنداني مواجه نخواهند شد.
بازار قائم به فرد
استاد دانشگاه صنعت نفت درباره ضعف تشكيلات بازار سرمايه گفت: تشكيلات فعلي نياز فوري به تغيير اساسي دارد و اين در حالي است كه تغيير در شوراي بورس فعلي، بسيار جزئي است و با يك حركت مي‌تواند به شرايط فعلي تبديل شود.
بايد دانست يكي از مشكلات اساسي بورس اين است كه بازار به تصميم‌هاي يك نفر متكي است. به عبارت ديگر بازاري كه ميليون‌ها نفر در آن سرمايه‌گذاري كرده‌اند فقط يك دبير كل براي آن تصميم مي‌گيرد، چرا؟
وي افزود: در حوزه بانك‌ها يك شوراي قدرتمند به نام شوراي پول و اعتبار وجود دارد كه تصميم‌هاي كلان را مي‌گيرد و رييس بانك مركزي در آنها دخيل نيست اما در بورس اينگونه نيست زيرا اختيارات دبير كل و نحوه اجرا و ارزيابي آن به روشني مشخص نيست. ما نمي‌توانيم بازار سرمايه را كه منافع آن به اقتصاد گره خورده است، متاثر از يك فرد بدانيم.
وجود يك هيات براي حفاظت منافع بخش خصوصي
كدخدايي پيشنهاد كرد: به منظور رشد بازار سرمايه بايد هيات عالي بازار سرمايه تشكيل شود كه بخش عمده آن را نمايندگاني از اقتصاد و صنعت كه حافظ منافع بخش خصوصي هستند، تشكيل بدهد. ما بايد در عمل به تشكيلات كشورهاي ديگر نزديك شويم.
وي سپس به بيان مشكلات و نارسايي‌هاي معاملاتي پرداخت و گفت: در حال حاضر ما با مجموعه‌اي از كارگزاران روبه‌رو هستيم كه با ظرفيت‌هاي متفاوت عمل مي‌كنند و اين باعث ايجاد عدم تعادل در بازار شده است.
عدم تعادل
ورود كارگزاران جديد كه بيشتر وابسته به شركت‌هاي سرمايه‌گذاري و نهادهاي دولتي هستند، تعادل بازار را به هم زده است، زيرا آنها هم از سرمايه بالاتري برخوردارند و هم از نيروي انساني قوي‌تر و تشكيلات گسترده‌تر كه قدرت مانور دارند و مي‌توانند با استفاده از دوره‌هاي آموزشي و بهره‌گيري از مشاورين زبردست و در اختيار داشتن تالارهاي اختصاصي، فرصت عرض اندام را از كارگزاران قديمي بگيرند.
كارگزاران، ادغام شويد
كدخدايي افزود: گردانندگان بازار معتقدند كه اين وضعيت موقتي است، بازار تعديل خواهد شد و اين فرصت مناسبي است كه كارگزاران كوچك در هم ادغام شوند. البته برخي معتقدند كه كارگزاران قديمي به دليل برخورداري از رانت اطلاعاتي به فعاليت ادامه مي‌دهند به اين ترتيب شكل‌دهندگان فعاليت‌هاي معاملاتي به نوعي دچار تناقض و عدم تعادل شده‌اند.
شايعه محوري
اين استاد دانشگاه درباره اطلاع‌رساني در بازار سرمايه گفت: به دليل عدم وجود اطلاعات دقيق و اطلاع‌رساني مناسب، شايعات در بازار پا مي‌گيرد و موجب نوسان مي‌شود كه اين نهايت ضعف يك بازار را نشان مي‌دهد كه بر اساس شايعه حركت مي‌كند. بورس اوراق بهادار قدرت و امكانات لازم را دارد و مي‌تواند به سادگي جلوي شايعات را بگيرد و آنها را خلع سلاح كند.
بازار سخنگو مي‌خواهد
وي افزود: نفس بازار اگر بر اساس اطمينان استوار باشد جلو نوسانات كاذب را مي‌گيرد اما به نظر مي‌رسد اطلاعات كامل و روشنگرانه براي معامله‌گران وجود ندارد و هنگامي‌كه صف خريد تشكيل مي‌شود بازار حرفي براي گفتن ندارد و شايد اين شايعات يك دستاويز و گريز از واقعيت باشد. بازار نياز به يك سخنگو و يك تيم تحليلگر دارد. روزنامه، سايت اينترنتي و بستن قيمت‌ها، نوسانات بازار را كنترل مي‌كند اما روش علمي براي جلوگيري از شايعات، شفافيت اطلاعات كاملي است كه هنوز چنين تريبوني در بازار سرمايه به وجود نيامده است.
كدخدايي سپس به ضعف بورس در مقابل بازار اوليه اشاره كرد و گفت: بازار اوليه سرمايه‌ها را مي‌بلعد و به بورس فرصت نمي‌دهد اما از سوي ديگر اين نشان از ضعف بورس دارد. به عنوان مثال سرمايه‌گذاري كه به سمت سهام بانك پاسارگاد مي‌رود به خاطر رشد گرا بودن اين موسسه است در صورتي كه اگر در بورس سود بيشتري كسب كند به سمت پاسارگاد نمي‌رود.
تعيين كف در بازار اوليه
البته پذيره‌نويسي اشكالاتي هم دارد، از قبيل: تمام شدن سريع. وقتي يك بانك 80درصد به خودش اختصاص مي‌دهد بايد دانست براي 20درصد باقيمانده نيز با تعدادي از سرمايه‌گذاران كلان لابي به عمل آمده است.
ما به موسسات تامين سرمايه نياز داريم كه سهام را از بانك‌ها و شركت‌ها بخرند و به مرور به مردم واگذار كنند. وي ادامه داد: در بازار اوليه براي هيچ‌كس كف سرمايه‌گذاري تعيين نمي‌كنند اما ما شاهديم كه دبير كل بورس همواره اعلام مي‌كند كه كمتر از 3ميليون تومان در بورس سرمايه‌گذاري نكنيد. اين گونه محدوديت‌ها در معاملات تاثير مي‌گذارد.
دكتر تقوي: قانون خوب اجرا نمي‌شود
دكتر مهدي تقوي، استاد دانشگاه علامه درباره وضعيت بازار سرمايه در ايران هم معتقد است: قوانين و مقررات موجود در بازار سرمايه، ترجمه‌هايي است كه از قوانين كشورهاي پيشرفته گرفته شده است اما در كشور ما اجرا نمي‌شود يا درست اجرا نمي‌شود بنابراين بورس همواره با يك ركود نسبي مواجه است.
تصميمات عجيب و غريب
وي افزود: در بازار سرمايه ايران برخي اوقات با كارهاي عجيب و غريبي روبه‌رو مي‌شويم، به عنوان مثال دبير كل بورس به كارگزاران اجازه بازارسازي نيز داده است. در صورتي كه در همه جاي دنيا كارگزار فقط نماينده ديگران است و نمي‌تواند براي خود خريد انجام دهد يا بسياري از فعالان بازار از اطلاعات نهاني برخوردارند، در صورتي كه طبق قانون هيچ‌كس نبايد به اين اطلاعات دسترسي داشته باشد. تقوي درباره نوسانات منفي موجود در بورس گفت: نوسانات در همه بازارهاي دنيا وجود دارد و طبيعي است.
بايد دانست كه بازده بورس تهران نسبت به بورس‌هاي ديگر بالاتر است، بنابراين از ريسك بالاتري نيز برخوردار است.
بورس ما بسيار جوان است و حجم معاملات آن در مقايسه با بورس‌هاي جهان بسيار اندك است.
وي سپس گفت: بازار سرمايه ما ناقص است، زيرا در همه دنيا بازارهاي سرمايه از نهادهاي مختلفي تشكيل مي‌شود اما در كشور ما اين گونه نيست. بازار اوليه در بورس وجود ندارد و بسياري ديگر. در بورس‌هاي دنيا شركت‌هايي مانند جابر، بروكر و ... وجود دارد اما در ايران ما فقط كارگزار داريم.
فرهنگ سرمايه‌گذاري در بورس رواج نيافته و ساختارها توسعه نيافته است.
ناظران بورس به خوبي انجام وظيفه نمي‌كنند
تقوي درباره نظارت حاكم بر بورس گفت: در بورس شوراي نظارت وجود دارد اما به درستي انجام وظيفه نمي‌كند چرا كه فرهنگ اطاعت از قانون در ايران وجود ندارد و با اين روند بورس ما شايد در 50 سال آينده توسعه پيدا كند.
بازار مالي كشور ما توسعه نيافته است، زيرا متكي به وام‌هاي بانكي است در صورتي كه براي توسعه يافتن بايد به بورس متكي شود. وي در پايان گفت: به منظور اصلاح ساختارها و اشكالات موجود بايد تجربه‌هاي قبلي را بررسي كرده و اشتباهات موجود را برطرف كرد. برخي از اين اشكالات مربوط به نحوه انجام معاملات است كه بيشتر كارگزاران مي‌توانند نسبت به برطرف كردن آن اقدام كنند.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید