سکونت‌گاه 15 هزار ساله انسان‌های اولیه در لالی آتش گرفت

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: غار پبده به‌عنوان سکونت‌گاه 15 هزار ساله آدم‌های اولیه در شهرستان لالی در آتش سوخت و تاکنون صدها خفاش ساکن در آن طعمه حریق شده‌اند. 

این غار در منتهی الیه شهرستان لالی در منطقه ای عشایری در مسیر آبشار آرپناه و در کوهی به ارتفاع هزار واقع شده و یکی از امتیازات آن دسترسی تقریبا آسان است.

این غار در دهه 40 توسط پرفسور گریشمن، باستان شناس فرانسوی شناسایی و مورد تحقیق قرار گرفته و وی در این غار ابزارآلات و آثار سکونت انسان‌های اولیه در حدود 15 هزار سال پیش را کشف کرد ولی پس از آن هیچ‌کس به‌طور دقیق این محل را مورد ارزیابی و مطالعه باستان‌شناسی قرار نداده است.

غار پبده دهانه کوچکی دارد ولی داخل آن بسیار گسترده است در عین حال بسیار تاریک، نمناک و پر از خفاش و حشرات مختلف است که دسترسی به آن را مشکل کرده است حتی پرفسور گریشمن به همین دلیل تنها 200 متر ابتدایی این غار را پیموده است در حالی که معلوم نیست این غار چند متر دارد و چه آثاری در آن نهفته است.

این احتمال نیز می‌رود که به علت دسترسی تقریبا راحت به آن، این غار در مقطعی محل سکونت عشایر کوچ رو نیز بوده است.

این غار قرار است در فهرست آثار ملی به ثبت برسد و در صورتی‌که میراث فرهنگی امکانات لازم را در راه دسترسی و داخل این مکان تامین کند این مکان می‌تواند یکی از گردشگاه‌های طبیعی و با ارزش خوزستان شود.

سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان اظهار داشت: این غار که حفاظتی از آن نمی‌شود همواره در طول سال‌های اخیر مورد تعرض و حفاری غیر مجاز افراد سودجو قرار گرفته و به‌نظر می‌رسد آتشی که به جان این غاز بی‌نظیر افتاده ناشی از ورود حفاران غیر مجازان و بی‌احتیاطی آنها باشد.

مجتبی گهستونی تاکید کرد: تا شامگاه گذشته دود غلیظی از این غار تاریخی به هوا متساعد می‌شود و به علت صعب العبور بودن منطقه امکان مهار آن وجود ندارد به‌همین دلیل تاکنون سدها خفاش ساکن در این غار به‌ کام مرگ رفته‌اند و این احتمال وجود دارد که برخی نقوش صخره‌ای این غار هم تخریب شوند.

گهستونی تصریح کرد: متاسفانه تاکنون این غار که آثار فراوانی در آن نهتفه است به صورت رسمی مورد گمانه‌زنی و کاوش قرار نگرفته به همین دلیل کماکان ناشناخته مانده است.

وی با تاکید بر اینکه تاکنون اقدامی از سوی میراث فرهنگی برای شناسایی این مکان تاریخی صورت نگرفته است، گفت: با اطلاعاتی که انجمن دوستداران خوزستان در مورد این غار به دست آورده، ارزشمند بودن این غار برای ما تبدیل به یقین شده به همین دلیل سال قبل با کمک برخی افراد اقدام به شناسایی زوایی پنهان آن کردیم.

گهستونی تصریح کرد: از همان ابتدا به‌طور دقیق بررسی خود را شروع کردیم. بنابراین پس از بررسی 4 ساعته متوجه شدیم که غار 114 متر طول دارد و در انتهای غار تونلی کم عرض وجود دارد که یک حفره آبی محسوب می‌شود.

سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان گفت: درون غار سه حفره وجود دارد که امکان حرکت انسان به صورت ایستاده در آن وجود ندارد. این دالان‌های هوایی مثل سفره‌های زیر زمینی آبراه محسوب می شوند. از سویی تونلهای وسط غار به حفره‌های کف غار راه دارند. یک تونل در انتها وجود دارد که دو رگه دارد که یکی بعد از دو راهرو بسته می‌شود و دیگری راه مار پیچ است که بعد از عبور از حفره ای به عرض 70 سانتی متر به علت ریزش سقف و جمع آوری املاح نیمه بسته مانده است.

وی اظهار داشت: سنگ‌چینی‌های درون غار، باستانی بودن سکونت‌گاه عشایر در این منطقه را مشخص می‌کند. در وسط غار حفره ای بزرگ در کف وجود دارد که تشکیل حوزچه‌ای داده که احتمالا برای آب انبار استفاده می‌شد.

این فعال حوزه میراث فرهنگی با اشاره به اندازه گیریهای انجام شده که ارتفاع دهانه غار تا بستر رودخانه فصلی که از کنار کوه انبار سفید می‌گذرد را بالغ بر 70 متر نشان می‌دهد، ‌تاکید کرد: یکی از ویژگی‌های غار پبده این است که به دلیل برخورداری از ورودی و خروجی امکان تجمع گازهای متساعد در آن وجود ندارد، طول دهانه ورودی اول غار5.40 متر و ارتفاع آن 3 متر است و همچنین دهانه اول تا دهانه دوم 6 متر فاصله دارد.

گهستونی همچنین ارتفاع دهانه دوم را یک مترو 10 و عرض از سقف آن را 3 مترو 10 سانتیمتر عنوان کرد و افزود: از دهانه غار به طول 90 متر که وارد غار می شوی حفره ای هوایی وجود دارد که در سمت چپ از سقف غار بیشترین ارتفاع را به طول تقریبی 28 متر به خود اختصاص داده است.

دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان اظهار داشت: کمترین عرض غار پبده 6 متر و بیشترین عرض غار 70 متر و 19 سانتی متر اندازه‌گیری شد. همچنین کمترین ارتفاع تالار اصلی غاز دو متر و بیشترین ارتفاع آن 28 متر است.

بنا به گفته این فعال میراث فرهنگی خوزستان از دیگر نشانه‌های موجود در غار پبده وجود یک استراحتگاه حجاری شده به فاصله 6 متری از دهانه ورودی سمت راست غار و در ارتفاع دو متری با ابعاد سه متر در یک متر است.

وی بیان کرد: علاوه بر این در طول غار لایه‌ای نرم وجود داشت که پس از بررسی و اندازه‌گیری متوجه انباشته شدن و فشردگی 40 سانتی متر کود حیوانی در کف این غار شدیم.

گهستونی با اشاره به اهمیت بالای این غار گفت: این غار علاوه بر جنبه های تاریخی، طبیعی و فرهنگی برای غارنوردان، گردشگران، جانورشناسان، سنگ شناسان و... ارزشمند خواهد بود.

سخنگوی انجمن دوست‌داران میراث فرهنگی خوزستان افزود: وجود تالاری بزرگ و قرار گرفتن در مسیر کوچ عشایر از دیگر ویژگی‌های این غار محسوب می‌شود.

گهستونی تصریح کرد: در 60 متری غار از طاق و بدنه غار به پائین به دلیل ریزش آب سفره‌های زیر‌زمینی وجود جلبک‌ها نشان از تداوم حرکت آب در این مسیر را دارد.

وی با تاکید بر اینکه تاکنون اقدامی از سوی میراث فرهنگی برای شناسایی این مکان تاریخی صورت نگرفته است، گفت: با اطلاعاتی که در مورد این غار به‌دست آورده‌ایم، ارزشمند بودن این غار برای ما تبدیل به یقین شده و نمی‌توان از شناسایی آن به‌طور کامل چشم‌پوشی کرد.

سخنگوی انجمن دوست‌داران میراث فرهنگی خوزستان بیان کرد: در انتهای غار یک سقف گنبدی زیبا به صورت سنگ یک پارچه سفید از جنس خارا با روکش سفید گچی وجود داشت که تشکیل خال‌های منظم بی شباهت به نشیمن گاه خفاش‌ها و یا پوست پلنگ نبود.

وی تاکید کرد: علاوه‌ بر این در عمق غار تاریخی و ناشناخته پبده به جز خفاش، جانورانی و حشرات منحصر به‌فردی دیگری زندگی می‌کنند که مشابه آنها کمتر در فضای باز مشاهده شده است.