لاریجانی: از افراط‌گرایی در تحول علوم انسانی بپرهیزیم

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: رئیس قوه قضائیه با تاکید بر پرهیز از افراط‌گرایی در تحول علوم انسانی افزود: در یادگیری و مطالعه علوم انسانی تعصبی به غربی یا شرقی بودن آن نداریم و قصدمان هم سیاسی کردن این علوم نیست.

آیت‌الله صادق آملی لاریجانی صبح شنبه در همایش هم‌اندیشی تحول علوم انسانی با رویکرد اسلامی که توسط دانشگاه امام حسین(ع) در تالار طلائیه تهران برگزار شد بحث تحول علوم انسانی را کاری بسیار بزرگ و دشوار عنوان کرد و افزود: در مغرب زمین قرن‌ها است که علوم انسانی پیشتاز بوده تا حدی که امروز دیگر مقوله تعامل علوم ریاضیات و علوم طبیعی از بین رفته و هر کدام حرفی برای گفتن دارند.

وی افزود: مطالعه و پیشرفت علوم انسانی در غرب با نگاه لیبرالیسم رشد کرده است که لیبرالیسم تابع مدرنیته بوده در حالی که خود مدرنیته هم نیاز به کالبد‌شکافی اساسی دارد.

رئیس دستگاه قضا اظهار داشت: درحالی که متفکران غربی کالبد‌شکافی مدرنیته و علوم انسانی را آغاز کرده‌اند در کشور ما طرفداران علوم اجتماعی از غرب الگوبرداری می‌کنند و توجه خاصی به مبانی علوم ندارند. در واقع می‌توان گفت که اسلام یکی از قربانیان توسعه علوم انسانی در غرب است.

آیت‌الله آملی لاریجانی با بیان اینکه در یادگیری و مطالعه علوم انسانی تعصبی به غربی یا شرقی بودن آن نداریم، گفت: مهم بصیرت است تا در حین آموزش از دین خارج نشویم که بارها مقام معظم رهبری در این مورد توصیه و هشدار داده‌اند.

رئیس قوه قضائیه خطاب به کارشناسان، اساتید و جامعه شناسان اظهار داشت: بحث تحول در علوم انسانی آنقدر مهم است که باید برای آن نیرو و توان زیادی گذاشت و توقع هم نداشته باشید ظرف مدت امروز و فردا این تحول انجام شود زیرا نیاز به کار فنی و استفاده از کارشناسان زبده و روحانیون دارد.

آملی لاریجانی با انتقاد از برخی روشنفکران مبنی بر سیاسی کردن طرح تحول علوم انسانی در کشور، گفت: برخی روشنفکران ادعا کرده‌اند هدف ما در بحث تحول علوم انسانی حفظ نظام و ولایت فقیه است و اگر ما همین علوم انسانی برپایه سکولار را ادامه دهیم دیگر جایی برای ولایت فقیه باقی نمی‌ماند.

رئیس قوه قضائیه خطاب به منتقدان گفت: اول اینکه ما قصد سیاسی کردن علوم انسانی را نداریم و دوم آنکه به دنبال این هستیم که چگونه می‌توان اسلام را وارد علوم انسانی که قرن‌هاست پایه‌گذاری شده وارد کنیم.

آیت الله آملی لاریجانی افزود: اینکه ما بخواهیم در مورد رفتار انسانی نظریاتی را بیان کنیم در ابتدا باید انسان را به درستی بشناسیم و شناخت انسان از راه دین و آموزه ها و تعالیم دینی و ارتباط انسان با جهان بهتر و شفاف‌تر است.

رئیس قوه قضائیه با بیان اینکه قبل از پرداختن به علوم انسانی باید ابتدا علم را تعریف کرد گفت: اینکه غربی‌ها و بسیاری از کارشناسان می‌گویند ما در علم باید بی‌طرف باشیم آیا صحیح است؟ به عنوان مثال من بمب اتم را می‌سازم و به من هم ربطی ندارد برای چه استفاده می‌شود و یا اینکه هدف ناسا برای من اهمیتی ندارد در حالی که یک عالم نمی‌تواند بی‌طرف باشد و یک مسلمان در تعریف هدف علم از دین کمک می‌گیرد.

آملی لاریجانی به کارشناسان حاضر در مراسم گفت: نباید در تحول علوم انسانی افراط کنیم زیرا در علوم قبلی تلاش‌های زیادی انجام شده است و باید از بسیاری از مبانی و تجربیات قبلی استفاده کرد.

وی افزود: برگزاری سمینارها و استفاده از نظرات روان‌شناسان و جامعه‌شناسان در تحول علوم انسانی لازم و ضروری است و بیشتر بر روی پیش‌فرض‌ها کار کنید.

رئیس قوه قضائیه اظهار داشت: یک تلقی نادرست از ورود دین و اسلام به علوم انسانی این است که می‌‌گویند که باید ریاضیات یا فیزیک را از درون قرآن درآوریم در حالی که اشتباه است زیرا استفاده از تعالیم دینی در تحول علوم انسانی راه‌کارها و شیوه‌های خاصی دارد. مثلا یک روان‌شناس مسلمان نماز می‌خواند، روزه می‌گیرد و خدا را هم قبول دارد و روان‌شناس موفقی هم است.

لاریجانی افزود: باید تلاش کنیم بفهمیم مقصود ما از اسلامی کردن علوم انسانی چیست و چه چیزی را می‌توانیم در آن تصرف کنیم. ما نمی‌خواهیم نقل را به جای عقل بگذاریم. نگاه ما به بازسازی علوم انسانی توجیه معقولی دارد و آن این است که ما ایمان به دینی داریم که دارای آموزه‌های متنوع در زمینه‌های مختلف مانند حقیقت انسان، جهان و رابطه بین این دو دارد طبیعی است که ما بیندیشیم که چنین دینی نسبت به علوم انسانی صاحب نظر باشد.

رئیس‌ قوه ‌قضائیه اظهار داشت: یکی از این بحثها که بسیار مهم است بحث پیش‌فرض‌هاست؛ چیزی که در کلام مورخین و فیلسوفان وجود دارد یعنی تفکرات ما در یک علم پیش‌فرض دارد و مهم این است که آنان را برجسته کنیم.

وی گفت: به گفته ناظران بر این علوم، بسیاری وقتها این پیش‌فرضها برجسته نیستند؛ مثلا جامعه‌شناس و روانشناس در این زمینه کار می‌کنند ولی نمی‌دانند پیش‌فرضها چیست و خیلی وقتها پیش‌فرض وارد علم نمی‌شود. بسیاری از علوم ما دارای پیش‌فرض‌هایی هستند که مرتبط با آن علم نیستند.

لاریجانی افزود: مسیر دیگر بحث هدف در علوم است؛ چه بسیار افرادی که می‌گویند ما کاری به این نداریم که هدف از علم و دستاوردها چیست و مدعی هستند علم بی‌طرف است. حال آنکه این تز سال‌ها بر جهان سیطره داشت. یکی از مسائل مهم برای ما که به دین اسلام اعتقاد داریم اعمال و رفتاری است که انجام می‌دهیم. معلوم شده است که تز بی‌طرفی حرف نامعقولی است و نمی‌شود که عالم وارد حیطه‌ای شود و اعلام کند که بی‌طرف است.