خروج ۴ میلیارد دلار همراه گردشگران ایرانی در نوروز از کشور

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: خبرگزاری میراث فرهنگی در گزارشی کوتاه، آمار خروج گردشگران ایرانی در نوروز ۹۰ را اعلام کرده، طبق این آمار، گردشگران ایرانی که قصد کردند نوروز خود را در خارج از مرزها بگذرانند، بیش از ۴ میلیون نفر بوده‌اند.

این خبرگزاری وابسته به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرده ”اگر از تبعات اقتصادی متفاوت سفرهای داخلی و خارجی در حد کلان صرف‌نظر شود،‌ باز هم کشش و سمت و سوی بیشتر مردم به هر یک از آنها از جنبه‌های گوناگون برای پژوهشگران و برنامه‌ریزان گردشگری با اهمیت است.”

برآوردهای سرسام آور اولیه

با نگاهی به لیست تورهای ارزان قیمت کشورهای همجوار از ۳۰۰ هزار تومان گرفته تا گردشگری در آن سوی جنگل‌های آمازون که قیمتی بالاتر از ۴ میلیون تومان دارند، می‌توان با ساده‌ترین برآوردها، کمترین میزان خروج هر یک از این گردشگران از کشور را یک هزاردلار (یک میلیون تومان) محاسبه کرد. هر چند اگر قیمت برآوری بر مبنای دو میلیون تومان (دو هزار دلار) با هزینه رفت و برگشت و سوغات و … نیز لحاظ شود، خیلی بیراه نرفته. با این حال، با احتساب قیمت یک میلیون تومان برای هر گردشگر، میزان خروج سرمایه گردشگران از کشور برای تعطیلات نوروز امسال، ۴ هزار میلیارد تومان یعنی ۴ میلیارد دلار قابل شمارش است.

شاید با نگاهی به عدد برآوردهای اولیه این خروج عظیم اینطور برآورد شود مردمی که برای گذراندن تعطیلات خود در خارج از کشور، این هزینه را متحمل شده‌اند، قیمتی بیش از حد معمول را پرداخته‌اند، ولی بررسی‌های کارشناسان نشان می‌دهد این مبلغ، چندان هم به ضرر و زیان گردشگران نبوده است.

در حالی که تور هوایی کیش با ۳ شب اقامت، حدود ۶۰۰هزار تومان قیمت دارد و یا تور هوایی شیراز بیش از ۴۵۰هزار تومان تمام می‌شود با همان شرایط یعنی سفر هوایی و ۳ شب اقامت، تور دبی ۴۵۰ هزار تومان و تور ارمنستان ۶۰۰هزار تومان قیمت دارد و این در حالی است که تور زمینی همین کشور کمی بیش از ۳۰۰هزار تومان می‌شود و این یعنی مسافر بسته به بودجه خود امکان انتخاب در سفر خارجی را هم دارد.

محدودیت‌ها و نیاز سنجی

کارشناسان صنعت گردشگری می‌گویند کشورهای اطراف ایران، با استفاده از شناسایی نیازهای گردشگران ایرانی و برداشتن برخی از محدودیت‌ها، توانسته‌اند بیش از ۶ درصد جمعیت کشور را در ایام نوروز به سمت خود جذب کنند.

یکی از عوامل بحث قیمت تورهای داخلی و خارجی است. در حالی که تور هوایی کیش با ۳ شب اقامت، حدود ۶۰۰هزار تومان قیمت دارد و یا تور هوایی شیراز بیش از ۴۵۰هزار تومان تمام می‌شود با همان شرایط یعنی سفر هوایی و ۳ شب اقامت، تور دبی ۴۵۰ هزار تومان و تور ارمنستان ۶۰۰هزار تومان قیمت دارد و این در حالی است که تور زمینی همین کشور کمی بیش از ۳۰۰هزار تومان می‌شود و این یعنی مسافر بسته به بودجه خود امکان انتخاب در سفر خارجی را هم دارد.

یک استاد دانشگاه در این باره می‌گوید: «قیمت قطعاً یکی از عوامل است اما در کنار آن باید سایر متغیرها از جمله کیفیت خدمات را نیز در نظر گرفت. مقاصدی مثل ترکیه، ‌ارمنستان، مالزی یا امارات روی بازار ایران کار می‌کنند. نیازهای مسافر ایرانی را می‌شناسند و در جهت رفع نیازها سرمایه‌گذاری می‌کنند.»

به گفته اسماعیل قادری توریستی که به خارج از کشور می‌رود،‌ برخی محدودیت‌ها را دیگر احساس نمی‌کند. کشورهای همسایه نیز بر این نقطه ضعف‌ها کار می‌کنند. به نظر می‌رسد که این عامل قوی‌تر و مهم‌تر از قیمت باشد. شما تور مالزی را مقایسه کنید. قیمت تورهای نوروزی مالزی خیلی بیشتر از سایر مواقع بود و از طرف دیگر سطح خدمات پایین آمده بود. وعده هتل ۴ ستاره داده و مسافر را به هتل ۳ ستاره برده بودند اما باز هم ایرانیان زیادی به مالزی رفته‌اند.

کارشناسان حوزه گردشگری بارها هشدار داده‌اند کشورهایی مانند ارمنستان و یا کردستان عراق نیازهای مسافران ایرانی را می‌شناسند، از طریق اینترنت و ‌نشریات و در سطح بین‌المللی به معرفی جذابیت‌هایی مانند کنسرت‌های موسیقی می‌پردازند. به این ترتیب برای تعطیلات نوروز و تابستان ایرانیان سرمایه‌گذاری می‌کنند.

خروج ناآگاهانه گردشگران ایران

جدای از موضوع جذابیت‌های گردشگری و برنامه‌ریزی کشورهای همسایه برای جذب گردشگر ایرانی،‌ آیا تفاوت خدمات نیز نقشی در این زمینه ایفا می‌کند، اسماعیل قادری معتقد است: «اگر نگوییم همه ولی بخشی از آنها که می‌روند سفر، فرق هتل ۴ ستاره و ۵ ستاره و تفاوت خدمات‌شان را نمی‌دانند. در این که سطح خدمات گردشگری در ایران پایین است شکی نیست اما این تفاوت نقش بسزایی در انتخاب مقصد ندارد و به نظر می‌رسد خیلی از مسافران آگاهانه و براساس کیفیت خدمات،‌ مقصد را انتخاب نمی‌کنند.»

به بیان دیگر، مسافران ترجیح می‌دهند تنها به هوای تبلیغاتی که درباره برخی موارد خاص به آنها داده می‌شود در مکان‌هایی اقامت کنند که مطابق وعده داده شده نباشد، ولی به آنچه می‌‌خواهند، دسترسی داشته باشند.

از سوی دیگر، ضرر فاحش صنعت گردشگری ایران در نوروز ۹۰ به اندازه ای عظیم به نظر می‌رسد که تنها دست بر پشت دست کوبیدن به دیدن آمار نجومی خروج ۴ میلیون نفر گردشگری ایرانی، کافی نیست.

این حجم عظیم از گردشگران در بازه زمانی ۱۴ روزه تعطیلات، به اندازه‌ای پتانسیل تغییر در زیرساختار گردشگری ایران را دارند که محاسبه آن، کار سختی نیست. با وجود این، گران بودن مسافرت در داخل، برخی محدودیتها که بارها به آن اشاره شده و تبلیغات پررنگ تورگردانان خارجی، کار خود را می کند و سونامی خروج سرمایه های ملی از کشور به دلیل گردشگری ضعیف مالی، همچنان ادامه خواهد یافت.

بد نیست برای درک فرصتی که از دست رفته و فرصتهای عظیم‌تر آینده به این مسأله اشاره شود که فعالان حوزه گرشگری ۱۴ روز تعطیلات نوروز و ۳ ماه تابستان را به عنوان اصلی ترین فصول گردشگری ایرانی می‌دانند و هنوز ۳ ماه پر مسافرت آینده در راه است و سرمایه‌های گردشگری ایرانی مترصد فرار به سوی مقصدهای خارجی.