سرخی زعفران ایران در بازارهای جهانی رنگ می‌بازد

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب- ناهید خدادادی: ایران ۹۵ درصد زعفران جهان را تولید می کند؛ اما به دلیل عدم بازاریابی، روش‌های تبلیغاتی مناسب و وجود رقبای بزرگی چون اسپانیا با تبلیغات گسترده‌اش در بازارهای جهانی، نتوانسته به صورت بسته‌بندی و با ارزش افزوده زیاد زعفران صادر کند. 

ایران به دلیل اقلیم مناسب قدمت هزار‌ساله‌ای در تولید برخی محصولات کشاورزی از جمله زعفران دارد که از جمله بزرگترین و با کیفیت‌ترین تولید‌کننده این محصول در جهان به شمار می‌رود؛ اما به دلیل بروز مشکلات عدیده و بازاریابی این محصول و با توجه به قابلیت بالای ارزآوری به داخل کشور، تاکنون درآمد ارزی قابل پیش‌بینی‌شده‌ای از صادرات آن بدست نیامده است. 

یکی از اساسی‌ترین مشکل پیش‌روی زعفران ایران با توجه به رقیب‌های بزرگی چون اسپانیا، تبلیغات محدودی است که باعث شده نتوانیم زعفران ایران را با بسته‌بندی و با ارزش افزوده بیشتری صادر کنیم. 

عدم بازاریابی زعفران ایرانی با برند ایران باعث شد که کشورهای اروپایی به دنبال راه‌حلی برای افزایش سهم خود در بازارهای جهانی زعفران باشند به طوریکه صادرات فله‌ای زعفران ایران به کشورهایی چون امارات و اسپانیا باعث شده پس از بسته‌بندی و برند این کشورها، در بازارهای اروپایی با قیمت‌های بالا عرضه شوند و چه بسا همین زعفران ایران با برند کشورهای دیگر وارد کشور خودمان شود. 

کشورهایی چون اسپانیا با ظرفیت تولید ۲ تن زعفران، ایتالیا ۱ تن، یونان ۳ تن، برای جلوگیری از توزیع زعفران ایران در بازارهای جهانی در ساردینای ایتالیا قراردادی به منظور محدود کردن بازار زعفران ایران به امضا رساندند که برای مقابله با زعفران ایران در سطح جهان با شیوه های جدید بازاریابی زعفران ایرانی به مقابله بپردازند. 

با توجه به مشکلات بسیار زعفران ایران در بازارهای جهانی، ایران با ۹۵ درصد تولید زعفران، هنوز بزرگترین تولید‌کننده و مصرف‌کننده زعفران در جهان است و به بیش از ۴۴ کشور زعفران صادر می‌کند. 

بنابراین گزارش بسته‌بندی مناسب زعفران یکی از عوامل موثر بازاریابی زعفران ایران در بازارهای جهانی است. با توجه به اینکه کشورهای هدف بسته‌بندی کوچک را می پسندند جلوگیری از صادرات فله‌ای زعفران و ارائه بسته‌بندی مناسب تاثیر زیادی در بازاریابی زعفران ایران در بازارهای جهانی است. 

صادرات ۷۰ درصد زعفران فله‌ای 

بنابراین گزارش؛ یکی از نقص‌های صادرات زعفران کشور، صادرات فله‌ای زعفران است. بسیاری از سودجویان و دلالان زعفران، میل به صادرات فله‌ای زعفران دارند؛ اگر چه دولت با هدف جلوگیری از صادرات فله‌ای ابتدای سال ۸۸ برای هر بسته بیش از ۳۰ گرم عوارض می‌گیرد ولی هنوز ۷۰ درصد زعفران صادراتی ایران به صورت فله‌ای صادر می‌شود. 

با توجه به مشکلات مطرح شده می‌توانیم با اجرای سیاست‌های حمایتی زعفران از جمله تشکیل شورای ملی زعفران، ارائه هزینه‌های تبلیغاتی زعفران ایران در شبکه‌های جهانی، سایت‌های تخصصی و همچنین روش‌های جدید بازاریابی از کمرنگ شدن زعفران ایران در بازارهای جهانی بکاهیم. 

افغانستان رقیب جدی زعفران ایران 

براساس این گزارش یکی از رقبای آینده ایران در تولید زعفران افغانستان است که با توجه به شرایط آب و هوایی از حمایت‌های بسیار زیادی از سوی کشورهای اروپایی و آمریکایی برخوردار است. 

با توجه به مشکلات اساسی زعفران در جهان این سوال مطرح می‌شود که آیا دولت برای حمایت از زعفران ایران در بازارهای جهانی اقدامی کرده و بسته حمایتی برای صادرات و بهبود کیفیت زعفران در نظر گرفته است؟ 

خلیلیان وزیر جهاد کشاورزی از تصویب طرح بهبود ساماندهی تولید و کیفیت زعفران در وزارت کشاورزی و کمیسیون‌های تخصصی خبر داد و گفت: مراقبت از تولید زعفران ایران بسیار ضروری است و با انجام کشت مکانیزه و جلوگیری از کشت سنتی و افزایش عملکرد طلای سرخ در واحد سطح می توان از محصول تولید شده زعفران کشور در بازارهای جهانی مراقبت کرد.
وی ادامه داد: با تصویب طرح بهبود و ساماندهی تولید و کیفیت زعفران در هیئت دولت، مشکلات کنونی در زمینه زعفران حل خواهد شد. 

خلیلیان افزود: استفاده از روش های نوین آبیاری در مزارع زعفران امری ضروری است. 

وی تصریح کرد: روند تولید زعفران در کشور مناسب است و باید برای فرآوری و بسته‌بندی صنایع مرتبط با این محصول تلاش جدی صورت گیرد. 

بنابراین گزارش؛ برای افزایش صادرات زعفران باید تولید را به سمت اصولی‌تر هدایت کنیم و شناسنامه دار کردن کل مزارع زعفران و با آموزش‌های لازم برای فرآوری بهداشتی باعث بهبود کیفیت زعفران و کسب ارزش افزوده بالا شویم. 

در سال جاری وزارت جهاد کشاورزی در برخی مناطق اقدام به آموزش برای بهبود کیفیت زعفران کرده که اگر این برنامه به صورت فراگیر در کل مناطق زعفران خیز صورت گیرد باعث افزایش کیفیت و صادرات بیشتر زعفران می‌شود. 

صادرات سالیانه ۱۵۰ تن زعفران 

فرهاد سحرخیز عضو هیئت مدیره صندوق توسعه صادرات زعفران درخصوص افزایش تولید زعفران نسبت به ۲ سال قبل گفت: صادرات زعفران نسبت به ۲ سال قبل ۵ برابر افزایش یافته است و سالیانه ۱۵۰ تن زعفران صادر می‌شود. 

وی ادامه داد: برای افزایش راندمان تولید باید کشاورزی را به سمتی هدایت کنیم که تولید زعفران در هر هکتار از ۳ کیلو به ۶ کیلو برسد تا موجب کاهش هزینه و افزایش درآمد کشاورزان و تولید کنندگان شود. 

سحرخیز افزود: هر ساله در کشور ۷۵ درصد زعفران تولیدی صادر و ۲۵ درصد در داخل کشور مصرف می‌شود. 

وی درخصوص بسته‌بندی زعفران در کشور نیز گفت: با توجه به افزایش ۲ برابری بسته‌بندی زعفران در کشور، کیفیت بسته‌بندی زعفران ایران قابل رقابت با کشورهای دیگر است که ۵۰ واحد بسته بندی زعفران در خراسان دارای مهر استاندارد و همچنین ۱۰ واحد صنعتی در شهرک‌های صنعتی دارای استاندارد بین‌المللی هستند. 

سحرخیز تصریح کرد: زعفران قابلیت اشتغال‌زایی زیادی دارد و می‌توان گفت ظرفیت اشتغال‌زایی زعفران در ایران معادل ایجاد ۲۰۰ کارخانه قند در خراسان است. 

بازار داغ زعفران تقلبی در کشور 

برطبق این گزارش؛ صادرات زعفران و ایجاد بازارهای جهانی نه تنها موضوع مورد بحث زعفران در کشور نیست، بلکه با توجه به اینکه قیمت رایج زعفران درجه یک هر مثقال حدود ۱۳ هزار تومان است بنابراین بازار داغ زعفران تقلبی در کشور، افزایش یافته و در هر مغازه و نانوایی شاهد فروخته شدن زعفران هستیم. با توجه به این موضوع و فروش زعفران تقلبی آیا این زعفران فرقی با زعفران درجه یک دارد؟ 

سحرخیز هیئت مدیره صندوق توسعه صادرات زعفران درخصوص زعفران تقلبی و فرق آن با زعفران درجه یک گفت: در زعفران‌های تقلبی از نوعی رنگ به نام تاتار استفاده می‌شود که در رنگ کردن قالی استفاده می‌شود و دارای رطوبت بسیاری هستند. 

وی ادامه داد: در آزمایشگاه‌ها ۱۹ آیتم را مورد آزمایش قرار می‌دهند و رطوبت از عوامل مهمی است که اگر در زعفران زیاد باشد محیط برای رشد میکروبی مهیا می‌شود. 

سحرخیز تصریح کرد: تنها ۱۰ درصد زعفران‌های مصرفی داخل کشور دارای مهر و بسته‌بندی استاندارد، تاریخ تولید و انقضا هستند بنابراین فرهنگ سازی مردم برای استفاده از زعفران اصل و با کیفیت وجود ندارد. 

وی ادامه داد: کد‌دار‌شدن گامی مهم در کاهش تقلب زعفران و تنها راه تضمین خاطر مصرف کننده است. 

با توجه به صحبت‌های عضو هیئت مدیره صندوق توسعه صادرات زعفران و وجود زعفران سالم در کشور چرا با خرید زعفران تقلبی راه را برای افزایش توزیع زعفران‌های ناسالم هموار کنیم. چرا که زعفران تنها محصولی است که بدون نیاز به سم و کود تولید می‌شود. 

فرهاد سحرخیز درخصوص تولید زعفران ارگانیک در کشور نیز گفت: کشورهای رقیب دارای برند ارگانیک هستند و از آنجا که زعفران گیاهی است که بدون نیاز به سم و کود تولید می‌شود ارگانیک محسوب می‌شود و در ایران بدلیل خرده مالک بودن مزارع، کشاورزان برای گرفتن مجوز اقدام نمی‌کنند. 

براساس این گزارش؛ دولت با هدف جلوگیری از ضرر کشاورزان با اعمال حمایت‌هایی چون خرید توافقی زعفران و ایجاد تشکل‌ها سعی کند بخشی از قیمت زعفران را که به جیب دلالان و واسطه ها می‌رود در اختیار کشاورز قرار دهد. 

دولت باید عزم خود را برای بهبود بازار و صادرات زعفران، با ارائه بسته حمایتی و ارائه تسهیلات برای راه‌اندازی به کارخانجات فرآوری جزم کند تا زعفران ایران با برند جمهوری ایران در بازارهای جهانی توزیع شود.