آفتابنیوز : وي دومين مراسم شب قدر در حسينيه ارشاد با عرض تسليت به مناسب شهادت حضرت علي(ع) درباره «هبوط، توبه و ديالكتيك رهايي» با اشاره به اينكه «مباحث اجتماعي و سياسي امري لازم ضروري است» مباحث معنوي و اخلاقيات را از ضروريات پايدار دانست.
وي با اشاره به مفهوم توبه در دين آن را در تمام اديان مشترك دانست و افزود: توبه در مفهوم قرآني و اسلامي معناي بسيار عميقي دارد. توبه در لغت در معناي خاص بازگشت و رجعت از چيزي است، به طور كلي بازگشت مفهوم پيشيني دارد اما در معناي اصطلاحي توبه در فرهنگ مذهبي پيشيماني از گناه و بازگشت به سوي خداست و اين جمله بازگشت همه به سوي خداست كه در اذهان به مفهوم مرگ تلقي ميشود ارتباط خاصي با مساله مرگ ندارد.
یوسفي اشكوري در ادامه با اشاره به دو بعدي بودن انسان در قرآن افزود: انسان موجودي دو بعدي است، يك بعد آن طبيعي و مادي و بعد ديگر معنوي و اخلاقي است. در قرآن از يك سو انسان را موجودي زاده طبيعت ميدانند و از سوي ديگر مساله روح را عنوان ميكنند. روح در فرهنگ قرآني به معناي خصوصيات و ويژگيهاي فراتر از ماده است. در گذشته انديشههايي از تفكر يوناني به طور خاص افلاطوني در رابطه با روح وارد حوزه انديشهي اسلامي شده و قرنها متفكران ما را تحت تاثير قرار داد كه بازتاب آن را همچنان در عرفان خودمان ميتوان مشاهده كرد.
اشكوري همچنين با بيان اينكه «انسان همواره بين حق و باطل و خير و شر در حالت ترديد قرار گرفته است و همواره در حالت انتخاب قرار دارد» خاطر نشان كرد: در اين راه انتخاب يك بار براي هميشه نيست چرا كه ما هر بار هبوط كرديم نيازمند توبه هستيم و چنانچه توبه كرديم مجدد در معرض خطا قرار داريم و با توجه به اينكه انسان داراي معرفت و آگاهي اراده و خلاقيت است ميتواند سرنوشت خود را انتخاب كند، پس يكي از معاني شب قدر انديشيدن به تقدير و آينده خود است.
وي با بيان اينكه «در مقايسه انديشهي اگزيستانسياليست انساني سارتر با قرآن، انسان هيچگونه پس و پيشي را براي خود نميشناسد»، افزود: ما در اسلام، هبوط را داريم اما سرگرداني مطلق را در برهوت جهان نه؛ چرا كه ما موحديم و خدا پرست و جهان را سراسر روح جاودانهي او ميدانيم. اما هبوط سه ويژگي دارد، غرايز و چيرگي، غفلت و از خود بيگانگي، گناه و احساس شرم. انسان احساس شرم ميكند چرا كه موجودي است كه چون اراده دارد گناه ميكند و شرم زاييدهي خودآگاهي انسان است. انساني كه داراي احساس شرم است با خداوند سخن ميگويد و از خداوند توفيق بازگشت ميخواهد.
وي همچنين توبه را داراي سه ويژگي خودآگاهي، انتخاب مجدد و رهايي از چهار زندان انسان عنوان كرد و گفت: وقتي به گناه و نواقصمان پي ميبريم به خودآگاهي و كشف خويشتن ميرسيم و وقتي ميگوييم بازگشت به سوي خداوند به خاطر اين است كه ما همواره هبوط ميكنيم اما مجدد انتخاب ميكنيم و چهار زنداني كه براي انسان وجود دارد چيزي نيست جز طبيعت، جامعه، تاريخ و خويشتن.
اشكوري در خاتمه با بيان اينكه «قرآن علاوه بر توبه فردي به توبه جمعي نيز تاكيد كرده است» تصريح كرد: فقط فرد نيست كه توبه ميكند، جامعه نيز بايد توبه كند چرا كه وقتي توبه كرديم درهاي رحمت باز ميشود و بر قدرت همواره ميافزايد. لذا نه تنها در اخلاق فردي بلكه در اخلاق اجتماعي نيز ممكن است دچار لغزش شويم كه هميشه ميشويم، اما چنانچه دچار اشتباه شديم نبايد خودزني كرده مثلا در رابطه با انتخابات نبايد به جان هم افتاده و خود زني كنيم بلكه همه ميتوانيم بيانديشيم و گذشته خود را بازنگري كرده و توبه كنيم كه اشتباهات گذشته را تكرار نكنيم.