احمد مسجد جامعی : تفاوت‌ها در شورای شهررا باید فرصت دانست نه تهدید

آفتاب: پیش‌بینی می‌شود اصلاح‌طلبان که در رقابت بر سر صندلی ریاست شورای با اختلاف یک رأی پیروز میدان شدند بتوانند راحت‌تر گزینه مورد نظر خود را نیز به شهرداری بفرستند و به این ترتیب در اجرای برنامه‌های خود با دست‌انداز کمتری مواجه شوند. در مورد برنامه‌های شورای شهر تهران در دور جدید با احمد مسجد‌جامعی گفت‌وگویی داشتیم که در پی می‌خوانید:

آقای مسجد‌جامعی نظر شما در مورد ترکیب شورای شهر چهارم چیست؟
شورای شهر تنوع زیادی دارد؛ هم به لحاظ گرایش فکری، هم به لحاظ تفکر‌ها و سلیقه‌ها و هم به لحاظ تخصص‌ها و حوزه تحصیلات. در واقع شورای شهر همچون یک شهر، تنوع در آن زیاد است. به نظر من این تفاوت‌ها را باید یک فرصت دانست نه یک تهدید.

ما با تفاوت‌هایی که داریم پیرامون یک شهر‌آباد، پیرامون یک شهر فرهنگ‌مدار و پیرامون یک شهر انسان‌گرا تلاش مشترک انجام می‌دهیم و از تمام توان خود برای اداره بهتر شهر بهره می‌گیرم. در چنین شرایطی می‌توانیم این تفاوت‌ها را عنوان نقطه قوت در نظر بگیریم.

شما دیدید در تجربه ایران زمانی که مجموعه واحد و یک‌دستی حاکمیت پیدا می‌کند نقطه افول آغاز می‌شود در تجربه مدیریت شهری نیز همین است، از زمانی که یک دست شده شاهد کندی امور و کاهش نظارت‌ها هستیم. شورای شهر تهران عین شهر تهران است که گنجینه‌ای از تنوع‌ها از زبان‌ها، ادیان، فرهنگ‌ها، گویش‌ها، آداب و رسوم مختلف را در خود جای داده است و همه اینها کنار هم قرار گرفته‌اند و شهر زیبا و دوست‌داشتنی تهران را شکل داده‌اند. به هر حال شورای شهر تهران نیز نماد چنین شهری خواهد بود.

به عنوان رئیس شورای شهر برنامه خاصی را برای شورای چهارم پیش‌رو دارید تا این دوره پویاتر و کامل‌تر از دوره‌های پیشین باشد؟
تصور من بر این است که این دوره باید از امکانات تشکل‌های مردم نهاد و شورا‌یاری‌ها قاعده‌مند‌تر و بیشتر استفاده کنیم. مدیریت شهری نمی‌تواند به تنهایی به حل همه مشکلات بپردازد.

 اصلاً چنین وظیفه‌ای ندارد و در اصل وظیفه مدیریت شهری جلب مشارکت حداکثری مردم در اداره شهر است. اگر شورا نتواند مشارکت را تأمین بکند از اصل و اساس جایگاهی نخواهد داشت. هدف از شورا این است که بتواند مشارکت را تأمین کند. مشارکت سطوح مختلف دارد.

نازل‌ترین و ابتدایی‌ترین سطح مشارکت رأی دادن است و اینکه مردم رأی بدهند و همه چیز تمام بشود تا رأی دادن بعد‌ی اما در شکل‌هایی که صورت پذیرفته‌تری دارد این است که رأی دادن یک شروع است و مدیران شهری باید بتوانند مشارکت مردم را جلب کنند. طبعاً مشارکت در قالب تشکل‌ها معنا دارد. شهر نماد فرزانگی و نخبگی هم است و این زمانی معنا پیدا می‌کند که فرزانگان و نخبگان در مدیریت شهر حضور داشته باشند. بدون نقد و بررسی و اظهار‌نظر دیگران نمی‌توانیم شهر دوست‌داشتنی داشته باشیم. شهر زمانی دوست‌داشتنی است که همه در آبادانی آن مشارکت داشته باشند.

چطور می‌شود تشکل‌ها را در اداره امور شهر‌ها دخالت داد؟ آنچه که پیش از این در شورای شهر رسم بوده اینگونه بود که شورا بیشتر به مصوباتی پیرامون مسائل عمرانی و مالی شهر می‌پرداخت. از این پس چگونه تشکل‌ها وارد عرصه مدیریت شهری خواهند شد؟

این یک صورت اجرایی دارد که همین فعالیت‌های مربوط به شورایاری است. در واقع محور توسعه شهر همیشه در حریم‌ها و لبه‌ها دیده می‌شده که از این پس می‌توان با محوریت محله‌ها به توسعه درون‌گرا توجه کرد. تهران 374 محله دارد. به‌هرحال ممکن است شما برای کاهش ترافیک شهر به کاهش رفت و آمد‌های درونی فکر کنید به جای اینکه مداوم به افزایش راه‌ها فکر کنید. این نیازمند تفسیری جدید از شهر است و اینکه به نیاز‌های شهری در درون محله‌ها پاسخ دهیم. این به هر حال تدبیری است که عالمانه هم هست. در یکی از برنامه‌هایی که یکی از کارشناسان در مورد شهر تهران ارائه داده است بر این نکته تأکید شده است.

 ما الان تشکل‌هیی به نام شورایاری‌ها داریم که این از دستاورد‌های شورای شهر سوم است، اینها نشریه دارند و توان اجرایی دارند. بنابراین تقویت و قانومند کردن شورایاری‌ها یک بخش از وظایف شورای شهر چهارم است. در بخش دوم، ما مصوبه‌ای در شورای شهر داریم در مورد همکاری با سازمان‌های مردم نهاد، یعنی همکاری با تشکل‌ها قانومند است و اعتباری نیز برای آن پیش‌بینی شده است. تشکل‌ها خیلی بیش از آنچه که اکنون به آنها توجه می‌شود می‌توانند مبنای برنامه‌ریزی برای شهر مطلوب باشند. برخی از این تشکل‌ها در زمینه حمایت از سالمندان است، برخی در مورد بیماری‌های خاص و...

پس منظور شما همان سازمان‌های مردم نهادی (NGO) است که در حال حاضر نیز فعالند. قرار است این تشکل‌ها بازوی مشورتی شورا شوند.

بله، تشکل‌ها حتی می‌توانند فعالیت‌های نظارتی را برعهده بگیرند. یکی از وظایف شورایاری‌ها نظارت است. برخی تشکل‌ها نیز می‌توانند کار‌های اجرایی را انجام دهند. در حال حاضر برخی تشکل‌ها در زمینه آسیب‌های اجرایی کار می‌کنند و خیلی موفق‌تر از نهاد‌های مشابه دولتی هستند. این تشکل‌ها اغلب متشکل از افراد متخصص یا افرادی که پیش‌تر خود یا بستگانشان با مشکلی مشابه مواجه بودند، هستند و حالا با دیگران از باب نوع دوستی کار می‌کنند. نظیر اینها در تهران زیاد است و چون توجه لازم به آنها نشده به خوبی رشد نکرده‌اند یا حتی در حوزه علمی‌تر اکنون تشکل‌هایی داریم که در مورد شهر تهران مطالعه و تحقیق می‌کنند، افراد صاحب‌نظری در اینها عضو هستند و نشست‌های مرتبی دارند ولی به همین بسنده می‌شود یعنی در سیاست‌های اجرایی می‌شود بیشتر از اینها استفاده کرد. مساله عدالت در شهر تهران بسیار مهم است؛ دسترسی به فضا‌های شهری، هوای پاک و شهر پاک باید برای همه باشد.

تشکل‌هایی در حال حاضر در این زمینه‌ها فعالیت می‌کنند که اینها در شکوفایی امید، در شکو‌فایی علمی، در شکو‌فایی فرهنگی و در شکو‌فایی علمی، در شکو‌فایی فرهنگی و در شکو‌فایی اجتماعی شهر می‌توانند مؤثر باشند که لازم است از آنها استفاده شود.