برنامه های فرجی دانا برای وزارت علوم
رویکرد برنامه:
رویکرد برنامه های وزیر پیشنهادی وزارت علوم منعطف و براساس اسناد بالادستی زیر تهیه و تدوین شده است که در جدول زیر آورده شده است:
| نام برنامه | شرح برنامه |
| دیدگاه‌ها و ابلاغیه‌های مقام معظم رهبری | - بیانات و رهنمودهای مقام معظم رهبری - سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 - سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران |
| قوانین مجلس شورای اسلامی |
- قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران - قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات |
| مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی |
- سند نقشه جامع علمی کشور - سند دانشگاه اسلامی |
وضعیت وزارت علوم
بررسی وضعیت موجود حوزه علوم، تحقیقات و فناوری کشور نشان می‌دهد که این
حوزه دارای دستاوردها و نقاط قوت متعددی است اما در عین حال چالش ها و
نقاط ضعف مهمی نیز قابل شناسایی است.
در ادامه، مهمترین نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای کشور در این حوزه در جدول زیر تشریح شده است:
| وضعیت وزارت علوم | برنامه ها |
| مهمترین فرصت ها | - توجه و اعتقاد ویژه مقام معظم رهبری به پیرشفت علمی کشور - دیدگاه‌های ریاست محترم جمهور - مرجعیت علمی و اجتماعی جامعه دانشگاهی در نگاه مردم - شکل‌گیری همکاری‌های حوزه و دانشگاه - پررنگ بودن فرهنگ علم‌آموزی در کشور - وجود دانش آموختگان توانمند و با انگیزه |
| مهمترین نقاط قوت |
- وجود قوانین و مقررات و اسناد بالادستی خاص در حوزه علم و فناوری - سرعت بالای رشد علمی کشور (از نظر شاخص تعداد مقالات نمایه شده در پایگاه‌های ملی و بین‌المللی) - توسعه کمی قابل قبول آموزش عالی در کشور - گستردگی جغرافیایی اموزش عالی در استان‌ها و شهرهای مختلف کشور - توسعه تحصیلات تکمیلی و کاهش اعزام دانشجویان به خارج - تنوع بخشی در نظام‌های عرضه آموزش عالی - ورود بخش خصوصی به آموزش عالی - استقرار نسبی زیرساخت‌های پژوهشی در کشور - شکل‌گیری و توسعه پارکهای علم و فناوری و مراکز رشد - ایجاد شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان متعدد - شکل‌گیری نسبی ارتباط دانشگاه با صنعت - توسعه نسبی فناوری‌های نوین (نانو، بیو، هوافضا و...) |
| تهدیدها |
- بالابودن میزان بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها -افزایش بی‌رویه مهاجرت دانش‌آموختگان دانشگاه ها -عدم انسجام در نظام سیاستگذاری و اجرا در آموزش، پژوهش و فناوری |
| نقاط ضعف |
- فقدان رویکرد درست نسبت به موضوع اسلامی شدن دانشگاه‌ها - عدم تحقق اهداف اجرایی کرسی‌های آزاداندیشی و نظریه‌پردازی در دانشگاه‌ها - عدم تناسب توانمندی‌های دانش‌آموختگان با نیازهای کشور - عدم همگرایی و هدفمندی پژوهش‌ها در کشور - عدم تناسب بین رشد کمی و کیفی آموزش عالی، پژوهش و فناوری - تمرکزگرایی در مدیریت آموزش عالی - سهم ناچیز دانش و فناوری کشور در جهان - ضعف زنجیره تبدیل دانش به فناوری و محصول - وجود محدودیت‌های تنش‌زا و فقدان نشاط سیاسی در دانشگاه‌ها - ضعف ارتباط علمی با مراکز پیشرفته علمی جهان - عدم تحقق سهم اعتبارات بخش آموزش عالی از تولید ناخالص ملی - سهم ناچیز بخش غیردولتی در آموزش، پژوهش و فناوری - نبود نهادهای مستقل ارزیابی و اعتبارسنجی آموزش و پژوهش - کمبود و استهلاک منابع و زیرساخت‌های آموزش عالی |
| ارزش های بنیادین | - فضایل اخلاقی و ارزشهای والای اسلامی و انسانی - آرمانها و ارزشهای اصیل انقلاب اسلامی ملهم از فرمایشات و آموزه‌های امام راحل و مقام معظم رهبری - عدالت و حاکمیت همه‌جانبه آن بر تمامی شوون و ابعاد اندیشه و عمل - قانون و التزام به فصل‌الخطاب بودن آن |
اصول و باورها
اصول و باورهای نظام علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران، مبتنی بر ارزشهای بنیادین فوق‌الذکر و به شرح ذیل تعریف و تقویم می‌شوند:
*
اعتقاد به سازگاری جهان بینی توحیدی و علم و آگاهی بشری (مقام معظم رهبری:
در جهان‌بینی ما علم از دل دین می‌جوشد و بهترین مشوق علم دین است. دینی
که ما می‌شناسیم جهان‌بینی دینی‌ای که ما از قرآن می‌گیریم تصویری که ما از
آفرینش و از انسان و از توحید و از مشیت الهی و از تقدیر و قضا داریم با
علم سازگار است)
* اعتقاد و التزام به توسعه و پیشرفت متعال و متوازن علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و اقتصادی
* حرکت در مسیر رسیدن به دانشگاهی برخوردار از تعهد اجتماعی، مسوولیت‌پذیر و پاسخگو و سرشار از حساسیت و دغدغه به ارزشهای بنیادین
* اعتقاد به دانشگاه به مثابه محلی امن و آرام و بدون از تنش برای نقد و
بحث و روشنگری‌های عالمانه و منصفانه در حوزه‌های متنوع و مرتبط با وظایف و
کارکردهای دانشگاه در جهان جدید.
حرمت نهادن به مالکیت فکری و رعایت اکید حقوق مرتبط با آن
تاکید به عاملیت بی‌بدیل دانشگاه در توسعه پایدار و متوازن
اعتقاد به آموزش و پژوهش به مثابه سرمایه‌گذاری
