گزارش 100 روزه وزارت بهداشت منتشر شد

بدیهی است که صد روز برای ارزیابی عملکرد یک دولت زمان کافی بحساب نمی‌آید، ولی با لحاظ جهت گیری ها و رویکرد‌ها می‌توان افق‌ها را ، بهتر پیش بینی کرد. همانطور که رئیس جمهور تاکید کردند: با وجود همه مشکلات و پیچیدگی ها، دولت به آینده کاملاً امیدوار و به حل مشکلات مصمم است. عملکرد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در 100 روز اخیر نشان‌دهنده اهتمام در رفع مشکلات  مردم در راستای سیاستهای عمومی دولت تدبیر و امید بوده است.

نظام سلامت در این صد روز تلاش کرده است با اعتدال، ایجاد همدلی و همگرایی نسبی نهادهای متعدد تأثیر گذار بر سلامت مردم، فضای مثبت و آرامش نسبی در حوزه های گوناگون  به وجود آورد تا از یکسو روند رو به افزایش فشارهای اقتصاد دارو و درمان که مهمترین دغدغه مردم هرکشوری است را متوقف نماید، و از سوی دیگر برنامه ریزی میان مدت و بلند مدت برای ارتقاء کیفیت خدمات سلامت، پوشش بیشتر مردم و کاهش هزینه های کمرشکن سلامت انجام دهد.

تسکین بازار دارویی

باز گرداندن آرامش به عرصه بهداشت و درمان در یکصد روزی که از فعالیت دولت تدبیر و امید گذشته است مهمترین اتفاق در این عرصه بود.

کمبود وگرانی دارو نخستین چالش نظام سلامت درآغاز دولت یازدهم بود ومدیران فعلی که وارثان مشکلات حل نشده مدیران سابق هستند را وادار کرد حل این معضل را درراس برنامه های خود قرار دهندواقدامی انقلابی را دراین حوزه شاهد بودیم .نظارت ذره بینی برعملکرد بانک مرکزی ، گمرک ورصد کردن پروسه این روند وحذف بوروکراسی های دست وپاگیر درشرایط بحرانی همچنین جایگزینی سیاستهای کارآمد وبه کارگیری تدابیرموثر به جای نقد مداوم سیاست های گذشته توانست این چالش بزرگ را درخود ذوب نماید وبیماران خاص ونیازمند به دارو را جانی دوباره ببخشد.

اما این تنهاترین اتفاق نبود،  مروری بر گزارش یکصد روزه وزارت بهداشت درمان آموزش یزشکی بعنوان یکی از پر مخاطب ترین وزارت خانه های کشور نشان میدهد با تدوین راهبرد ها و سیاست ها، نظام سلامت به سمت برداشتن گامهای بلند پیش می رود.. فعال سازی دبیرخانه شورای عالی سلامت ، برنامه ریزی برای کاهش هزینه های درمان، تعامل با بیمه ها برای تکمیل و افزایش اقلام دارویی تحت پوشش ،‌کاهش قیمت دارو‌های ضروری،‌نوسازی شبکه بهداشتی ودرمانی، کاهش قیمت تجهیزات پزشکی پر مصرف وتدوین دستور العمل های جدید برای بالا بردن امنیت غذایی تنها بخشی از این فعالیت‌هاست.علاوه بر این در حوزه های سیاستگذاری،همکاری های بین بخشی، پیشگیری، درمان، تامین دارو وارتقای ایمنی وکیفی مواد غذایی ،تقویت وتوسعه آموزش پزشکی واموردانشجویی ، طب سنتی، پرستاری و همکاری های بین المللی اقدامات ملموس ومثبتی صورت گرفته است که در زیر  خلاصه ای از آن از نظرتان میگذرد.

اقتصادسلامت

رشد اقتصادی همواره به عنوان یکی از آرمان های اساسی دولت ها و شاخصی برای ارزیابی عملکرد آن ها مطرح بوده است. دستیابی به رشد اقتصادی، بیش از هر چیز در گرو شناخت صحیح مسیرهای بالقوه و عوامل تأثیرگذار بر آن است. اقتصاددانان مصارف بخش سلامت را نه به عنوان هزینه بلکه به عنوان سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی می دانند چرا که هر نوع هزینه در سلامت و درمان باعث ارتقای سطح ذخیره سلامتی افراد و برگشت دوباره انها به چرخه کار و تولید و در نهایت سبب رشد اقتصادی و رفاه بیشتری برای جامعه می‌شود و ارتباط مستقیمی بین سرمایه‌گذاری فزاینده دولت‌ها در نظام بهداشتی و افزایش امید به زندگی و کاهش مرگ و میر کودکان وجود دارد.

بازار سلامت معادلات بسيار پيچيده‌اي دارد نکاتی چون ایجاد تعادل درمنابع ومصارف حوزه سلامت،کاهش پرداختی های مردم، اصلاح نظام پرداخت و تعرفه گذاری خدمات بهداشتی وایجاد بازار رقابتی و تغييرات در هر يک از مولفه‌هاي موثر بر آن مي‌تواند ساير بخش‌ها را به انحاي مختلف و بعضا غيرقابل پيش‌بيني متاثر کند نگاهی ساده انگارانه به آن جان مردم را به خطرمی اندازد.

ورود دکترداوود دانش جعفری، استاد اقتصاد برای ارایه راهکارهای تخصصی کنترل مصارف و خلق منابع جدید درحوزه سلامت را باید به فال نیک گرفت چرا که با کاهش سهم منابع دولتي و تضعيف بيشتر بيمه‌ها ، در صورتي که متوليان امر، توان مديريت بخش سلامت را نداشته باشند بازار سلامت دچار تلاطم و بي‌نظمي مي‌شود و مخارج مردم بيش از گذشته افزايش خواهد یافت و وظايف حاکميتي در بخش سلامت برزمین خواهند ماند.

 فعالسازي دبيرخانه شوراي عالي سلامت براي تحقق اهداف برنامه و حمايت طلبي براي تكاليف بين بخشي تامين كننده سلامت همچنین بازبيني كاركرد شبكه بهداشتي- درماني و بازنگري برنامه پزشك خانواده براي ارتقاي خدمات بهداشتي با رويكرد تقويت مراقبتهاي بهداشتي اوليه از مهمترین اقدامات در این بخش بوده است.

کاهش هزینه های درمانی

مهمترین دغدغه مردم در امر درمان بالا بودن هزینه ها است. در حالی که در برنامه پنجم توسعه تاکید شده سهم مردم از پرداخت هزینه درمان باید به 30 درصد برسد متاسفانه این سهم هم اکنون حدود 70 درصد است از این رو مطالعه اجرای طرح بیمه همگانی واقتصاد سلامت با اهداف کاهش دغدغه ی مردم یکی از اقدامات زیربنایی دراین مدت بوده است. همچنین دربخش درمان نیز، برنامه ریز ی مدونی برای آموزش مدیریتی 555 بیمارستان کشور صورت گرفته است. به منظور نظارت وکنترل تعرفه های غیرمتعارف پزشکی ،دبیرخانه ای تاسیس شد وبرای تامین پزشک متخصص درمناطق محروم نیز اقدامات موثری صورت گرفته است.

تعامل سازنده

از آنجا که معضلات حوزه سلامت یک مسئله چند وجهی است حل آنها مشارکت همه دستگاههای مرتبط را می طلبد.لذا تعامل سازنده وجلب مشارکت با مجلس،شهرداری،نظام پزشکی ، تامین اجتماعی ،صداوسیما وسایر سازمانها وانجام سفرهای استانی بخشی از فعالیتهای مهم صورت گرفته دراین صد روز به شمار می رود.

نوسازی شبکه بهداشتی ودرمانی

در این مدت برنامه  نوسازی نظام شبکه بهداشتی ودرمانی با رویکرد تقویت مراقبتهای بهداشتی اولیه تدوین شدوهمچنین ایجاد زیرساخت هایی برای حمایت از طرح پزشک خانواده در دواستان مجری مورد آسیب شناسی قرار گرفت.

طرح پزشک خانواده، به‌عنوان یک پروژه ملی بهداشت و سلامت، طرحی کامل و راهبردی جهانی است که برای برطرف‌کردن مشکلات حوزه سلامت تعریف شده تا تبدیل سیستم درمان‌نگر فعلی کشور به یک نظام سلامت‌محور، به عدالت در سلامت منجر شود.

اصرار به اجرای الزامات قانونی مندرج در برنامه پنجم توسعه  بدون کار کارشناسی وتامین زیرساخت های لازم تنها دور باطلی خواهد بود که بودجه های سلامت را خواهد بلعید لذا اولویت بندی دراجرای وظایف قانونی با توجه به واقعیات موجود وپرهیز ازشتابزدگی می تواند نظام سلامت را به اهداف متعالی خود نزدیک کند.

باید توجه کرد که وقتی بحث سلامت مردم مطرح است و پای سلامت جامعه به میان کشیده می‌شود، شرایط ریسک‌پذیری باید به حداقل برسد و نمی‌توان سلامت جامعه را بازیچه طرح‌های ناپخته همراه با مشکل قرار داد و ابتدا باید بستر مناسب را فراهم کرد و بعد سعی در اجرای آن داشت تا نتایج مورد نظر حاصل شود.

برنامه پزشک خانواده نیاز به بازنگری مفاهیم پایه داردوضروری است با یک نگاه علمی مورد واکاوی وتحلیل آسیب شناسانه قراربگیردوابتدا زیرساخت های متناسب با این طرح تامین شوند وبا اطلاع رسانی وآگاه سازی مردم ،اجرای آن کلید بخورد.

کنترل اپیدمی وبا، افزایش دسترسی به خدمات فوریت های مامایی وزایمان واطلاع رسانی رویدادهای ملی بهداشتی چون هفته دیابت نیز طی یکصد روز گذشته به نحو مقتضی انجام شد.

ارتقای کیفی و ایمنی مواد غذایی

به  منظور کاهش موازی کاری درنظارت برمواد بهداشتی وخوراکی تفاهم نامه هایی با موسسه استاندارد،سازمان دامپزشکی وانجمن صنایع فرآورده های لبنی منعقد شد ودرستورالعمل جدیدی نیز درخصوص فرآورده های گوشتی به سازمان دامپزشکی ابلاغ شد.

کاهش قیمت برخی تجهیزات پزشکی پرمصرف

با صدور مجوز واردات با قیمت پایه پایین تر به وارد کنندگان استنت های قلبی شاهد کاهش 50 درصدی قیمت این محصول که درطیف وسیعی از جامعه مورد استفاده دارد را شاهد بودیم.

گام هایی برای دانشجویان علوم پزشکی

درحوزه آموزشی ،در راستای نظام مند کردن فعالیتهای ارزشیابی آموزش پزشکی ، راه اندازی سامانه جامع معاونت آموزشی  همچنین تدوین سیاست های کلی آموزش پزشکی کشور اقدامات عملی مناسبی صورت گرفته است.دربخش تحقیقات وفن آوری نیز با پرداخت بدهی این وزارتخانه ،امکان برقرار مجدد دسترسی به منابع الکترونیک پزشکی برای دانشگاه ها مهیا شد واز نخبگان ومراکز تحقیقاتی برتر نیز حمایت مالی به عمل آمد.دربخش دانشجویی نیز آیین نامه تغذیه وخوابگاه های دانشجویان نهایی وابلاغ شد و27 ونیم درصد از متقاضیان وام دانشجویی دراین صد روز، تسهیلات  پرداخت گردید.

نقشه راه تدوین شد

به منظور ساماندهی  تامین نیروی انسانی حوزه بهداشت ودرمان ، نقشه راهی تعریف وتعیین شد ومستندات لازم نیز برای طرح تحول درنحوه ارائه خدمات سلامت دردولت یازدهم نیز تهیه گردید.همچنین بودجه پیشنهادی سال 93 نیز براساس روش بودجه ریزی افزایشی وبرمبنای صفر وپیگیری اقدامات درخصوص اصلاحیه بودجه 92 وبرآورد کسری اعتبارات وتخصیص وتوزیع  به موقع آن تدوین شد.

سلامت در آیینه مجلس

تمام طرح ها ولوایح مرتبط با حوزه سلامت بررسی ، نظرسنجی و  کارشناسی شد ودرتصویب طرح ها ولوایح مرتبط، به کمیسیون های ذیربط انعکاس داده شد همچنین درخصوص پیش نویس بخش نامه ها وآیین نامه های اجرایی نیز اظهارنظر ومشارکت فعال صورت گرفت .

بازنگری طب سنتی

سند توسعه طب سنتی ایرانی – اسلامی بازنگری شد وکمیته های تخصصی طب مکمل برای تدوین آیین نامه ها تشکیل شد ودارونامه های گیاهی  برای بیماری های شایع جهت جایگزینی داروهای پرمصرف درطب رایج ،تدوین گردید.

امور پرستاری

اقدامات کوتاه مدتی درخصوص برطرف نمودن کمبود پرستار صورت گرفت وآیین نامه هایی نیز برای کار نیمه وقت پرستاران تدوین شد.همچنین آیین نامه صدور پروانه صلاحیت حرفه ای پرستاران با همکاری سازمان نظام پرستاری ومعاونت درمان تدوین وهماهنگی لازم جهت فراهم کردن شرایط صدور پروانه نیز صورت پذیرفت.

تمرکز دراطلاع رسانی

درحوزه اطلاع رسانی وارتقای فرهنگ سلامت نیز جهت ساماندهی وب سایت های سازمانی وتجمیع آنها،سایت اختصاصی وجامعی طراحی شد .بهره گیری از ظرفیت رسانه ملی وتقویت ارتباط با رسانه های مکتوب نیز از دیگر اقدامات انجام شده  دراین حوزه است.

فعالیت های بین المللی

انجام مقدمات میزبانی مدیر منطقه مدیترانه شرقی وتقویت مناسبات وهمکاری ها با کشورهای عضوگروه پنج وشرکت دراجلاس وزرای بهداشت کشورهای عضو منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت در عمان، تشكيل شوراي همكاري­هاي بين­المللي و نظارت بر سفرهاي خارجي كاركنان وزارت متبوع، بازنگري در دستورالعمل ماموريت­هاي خارج از كشور كاركنان وزارت متبوع به منظور اصلاح روند ماموريت­هاي خارج از كشور و برنامه­ريزي براي تقويت همكاري با سازمان­هاي منطقه­اي و بين­المللي در زمينه تامين مالي نظام سلامت.

فن آوری نظام سلامت

مرکز ملی داده های سلامت با پردازش ظرفیت بالای اطلاعات سلامت راه اندازی و1200 مرکز بهداشتی درمانی جدید به  شبکه ملی سلامت متصل شد.همچنین بیش از 200 هزار پرونده  الکترونیک درحوزه بستری تشکیل وپورتال دارویی برای پوشش فرآیندهای زنجیره ای تامین ،توزیع ورهگیری دارو  درکشور طراحی شد.درهمین راستا به منظور واگذاری خدمات الکترونیکی به دفاتر پیش خوان دولت تفاهم نامه ای منعقد شد.

انتقال خون

سازمان انتقال خون با چالشهاي متعددي از جمله بحران مالي، پشتيباني، پرسنلي، كاهش اهداي خون، كاهش ذخيره خون و فقدان برنامه راهبردي در همه سطوح مواجه بود

 كه در خصوص مشكلات مالي جداول قراردادهاي پشتيباني تدوين و پس از پايدارسازي قراردادهاي معوق نسبت به ابتياع آنها اقدام شد. اين در شرايطي بود كه تعدادي از قراردادها كه طي سنوات گذشته منعقد شده بود، بدون تأمين اعتبار لازم انجام پذيرفته و به سبب عدم توانايي پرداخت آنها از يك سو و افزايش قيمتهاي حاصله از بابت نرخ كالا و مابه التفاوت نرخ ارز و عدم تخصيص كامل بودجه از سوي ديگر، بلاتكليف مانده و سبب اتمام موجودي كالاهاي استراتژيك ا شده بود كه در اقدام اصلاحي، قراردادها تفكيك و اولويتبندي شده و بنا به نيازها، ابتياع کيت آزمایشگاهی، كيسه و ملزومات مرتبط طي جداولي تنظيم و در حال اجرا مي باشند.

کلام آخر

 هرچند تا اجرای کامل برنامه ها و رساندن کشور به توسعه مورد نظر مردم شریف ایران راه درازی در پیش است، اما شناخت راه درست و ایجاد همگرایی دستگاهها و نهادهای مختلف و نیز تعهد و پشتوانه وسیع سیاستگذران برای حفظ و ارتقاء سلامت مردم عزیز، مهمترین دستاوردی است که در این مدت کوتاه در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به دست آمده است.