حق غنی سازی پیروزی دیپلماتیک قابل توجهی برای ایران است

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: سینگ در مقاله منتشر شده در پایگاه اطلاع رسانی این اندیشکده آمریکایی نوشت: در بحث بر سر تحریم های ایران - نقش آنها در نشاندن ایران به پای میز مذاکره و جایگاه مناسب تر آنها در استراتژی دیپلماتیک آمریکا در آینده – توجه کمی به تغییر اساسی در موضع مذکراتی گروه پنج بعلاوه یک در برابر ایران شده است. این گروه دیگر خواستار توقف غنی سازی اورانیوم در ایران نیست. درواقع، پنج بعلاوه یک در برنامه اقدام مشترک تصدیق کرد که ایران تا ابد مجاز به غنی سازی خواهد بود.

سینگ افزود: تغییر موضع آمریکا از ˈغنی سازی صفرˈ به غنی سازی محدود، پیروزی دیپلماتیک قابل توجهی برای ایران بود. تروئیکای اروپایی (فرانسه، آلمان و انگلیس) و سپس گروه پنج بعلاوه یک از یک دهه پیش بر ضرورت توقف همه فعالیت های مرتبط با غنی سازی و بازفرآوری، از جمله تحقیق و توسعه، در ایران تاکید می کردند و ایران نیز بر ˈحق غنی سازیˈ پافشاری و از توقف غنی سازی پس از از سرگیری آن در پی شکست مذاکرات هسته ای با تروئیکای اروپایی در سال 2005 خودداری می کرد.

نویسنده با اشاره به تحریم هایی که آمریکا، اتحادیه اروپا و دیگر کشورها از سال 2005 علیه ایران اعمال کردند، خاطر نشان کرد: با این وجود، این گروه پنج بعلاوه یک و نه ایران بود که اول عقب نشینی کرد. این گروه در اکتبر 2009، طرح مبادله سوخت را ارایه کرد که طبق آن، ایران در ازای دریافت میله های سوختی مورد نیاز راکتور تحقیقاتی تهران باید ذخایر اورانیوم با غنای پایین خود را به کشوری دیگر منتقل می کرد. این پیشنهاد به صراحت حق غنی سازی ادعایی ایران را به رسمیت نشناخت اما، به طور ضمنی موافقت کرد که ایران به غنی سازی اورانیوم تا سطح 5 درصد یا کمتر ادامه دهد.

سینگ با بیان این نکته که برنامه اقدام مشترک امضا شده در 24 نوامبر 2013، نقطه اوج تغییر در موضع پنج بعلاوه یک در قبال غنی سازی اورانیوم از سوی ایران بود، افزود: متن این برنامه حاکی از آن است که ˈایران مجاز به داشتن برنامه غنی سازی است که از سوی طرفین تعریف شده باشد و دارای مولفه های مرضی الطرفین منطبق با نیازهای عملی باشد.ˈ اما، در این نکته که ایران نیاز عملی به غنی سازی دارد، جای تردید وجود دارد. ایران سرشار از منابع نفت و گاز است و تا قبل از اعمال تحریم های اخیر، یکی از صادرکنندگان بزرگ نفت در جهان بود. با این حال، صرفنظر از این مساله و به فرض قبول استدلال ایران مبنی بر تلاش برای متنوع کردن منابع تامین انرژی بنا به دلایل زیست محیطی و دیگر دلایل، غنی سازی اورانیوم چندان منطقی و معقول به نظر نمی رسد زیرا وارد کردن سوخت به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست و شمار بسیار کمی از کشورهای غیر هسته ای، خود اورانیوم را غنی سازی می کنند. ممکن است ایران بگوید که به دنبال وارد کردن سوخت راکتور نیست و خودش می تواند آن را تامین کند اما، باید گفت، این کشور ذخایر اورانیوم کمی دارد و به هر شکل، به واردات اورانیوم طبیعی نیاز دارد. درواقع، دو معدن اورانیوم ایران در مجموع، سالانه آن اندازه تولید ندارند که حتی کفاف تامین سوخت یک راکتور یکهزار مگاواتی را بدهد.

مدیر موسسه واشنگتن با اشاره به نتایج نظرسنجی اخیر و موافقت 96 درصدی ایرانی ها با حفظ حق پیشبرد برنامه هسته ای حتی با وجود تحریم های اقتصادی و انزوای بین المللی و موافقت 6 درصدی با ادامه برنامه غنی سازی هسته ای گفت که این نشان می دهد که مردم ایران حاضر به مصالحه ای هستند که ضمن آوردن رفاه اقتصادی، برنامه انرژی هسته ای غیرنظامی ایران را محفوظ دارد.

به گفته سینگ، عده ای ممکن است بگویند که حتی اگر ایران نیاز عملی به غنی سازی نداشت، تغییر موضع پنج بعلاوه یک از ˈصفرˈ به غنی سازی ˈمحدودˈ قابل پیش بینی بود زیرا این کار راه را برای توافقنامه دیپلماتیکی هموار می کند که هزینه ای اندک برای پنج بعلاوه یک دارد.

مجاز شمردن غنی سازی در ایران، روند راست آزمایی فعالیت های ایران را دشوار می سازد. اگر به ایران اجازه غنی سازی داده شود، به تبع آن، اجازه استخراج معدن، تبدیل و ذخیره اورانیوم و نیز ساخت سانتریفیوژ و وارد کردن قطعات و مواد مرتبط به این کشور داده خواهد شد. طبق برنامه مشترک، به ایران حتی اجازه داده می شود که به تحقیق درباره سانتریفیوژهای پیشرفته و آزمایش آنها ادامه داده شود. در صورت نقض توافقنامه هسته ای از سوی ایران یا انقضای آن، این کار(ادامه تحقیق و آزمایش) می تواند زمان مرحله جهش ایران را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

به اعتقاد نویسنده، اجازه غنی سازی به ایران به سوالات و تردیدهایی درباره سیاست آمریکا در قبال غنی سازی دامن می زند. با توجه به ماهیت قابلیت استفاده دو گانه غنی سازی، واشنگتن درصدد کنترل و تحدید گسترش این فن آوری بود. عقب نشینی آمریکا از تلاش برای ملزم کردن ایران به توقف غنی سازی به منزله مشوقی برای رقابت و هماوردی همسایگان و رقبای ایران با توانمندی های تهران و عامل تضعیف تلاش ها برای متقاعد کردن کشورها به صرفنظر کردن از غنی سازی و بازفرآوری است که احتمالا موجب گسترش فن آوری غنی سازی خواهد شد.

سینگ در بخش پایانی این مقاله نوشت؛ اجازه غنی سازی به ایران، شکستی برای واشنگتن محسوب می شود. در زمانی که نفوذ آمریکا در خاورمیانه به کمترین میزان رسیده است، ارسال این پیام به متحدان و دشمنان به معنی از بین رفتن اراده آمریکاست.

غنی سازی صفر یک موضع چندان حداکثری نیست بلکه در ازای آنچه که ایران به آن نیاز ندارد(غنی سازی)، چیزی را به ایران می دهد که به شدت به آن نیاز دارد(کاهش تحریم ها). ضرورتی نداشت که پنج بعلاوه یک از غنی سازی صفر عقب نشینی کنند. در زمانی که تحریم ها تاثیری قابل ملاحظه بر اقتصاد ایران دارند، پنج بعلاوه یک باید امکان تاثیرگذاری کامل این تحریم ها را فراهم کنند. دادن حق غنی سازی شاید موجب تسریع روند حصول توافقنامه شود اما با منافع حیاتی آمریکا، مغایرت دارد.