بیماری‌های دستگاه گوارش را بیشتر بشناسید

به گزارش ایسنا، مواد غذایی پس از ورود به معده با آنزیم‌های درون معده مخلوط می‌شود تا به اجزای ساده‌تری تجزیه شود سپس این مخلوط از معده خارج شده و به روده‌ها می‌رود تا از آنجا مواد غذایی تجزیه شده جذب جریان خون شود مواد غذایی تجزیه شده از طریق جریان خون در اختیار یاخته‌های بدن قرار می‌گیرد و مواد غذایی که جذب نمی‌شود بطور طبیعی دفع می‌شود.

دستگاه گوارش بعنوان یکی از مهم‌ترین دستگاه‌های بدن بیماری‌های مربوط به خود را دارد که گریبانگیر بسیاری از افراد است درباره‌ی دستگاه گوارش و بیماری‌های مرتبط با آن با دکتر «هادی دلکش» متخصص داخلی و گوارش به گفت‌وگو نشستیم.

دکتر «هادی دلکش»متخصص داخلی، در توضیح چگونگی کار دستگاه گوارش به خبرنگار ایسنا می‌گوید: دستگاه گوارش شامل دهان، مری، معده، روده باریک و روده بزرگ است البته ملحقاتی هم دارد که شامل کبد، کیسه صفرا، مجاری صفراوی و پانکراس است، که این اعضا هر کدام جزئی از دستگاه گوارش هستند که ترشحات آنها به پروسه‌ی هضم و جذب کمک می‌کند.

شایع‌ترین بیماری دستگاه گوارش ترش کردن است

وی افزود: دستگاه گوارش از دهان آغاز می‌شود و تا انتهای روده‌ی بزرگ که محل خروج مواد دفعی است ادامه می‌یابد این دستگاه، در یک مسیر طولانی که شامل لوله‌ی مری است به معده که کار آن خرد و آسیاب کردن غذاست منتهی می‌شود سپس به روده‌ی باریک می‌رود که محل اصلی جذب غذاست.

دلکش تصریح کرد: 2 عضوی که در جذب به روده بزرگ کمک می‌کند یکی کبد است که با ترشح آنزیم و صفرا باعث هضم غذا می‌شود و دیگری لوزالمعده که وظیفه‌اش نرم کردن مواد غذایی است تا مواد غذایی در معرض سلول‌های روده‌ی باریک قرار بگیرد و جذب شود و مازادی که غیر قابل استفاده است به روده‌ی بزرگ که کولون نام دارد رفته و دفع می‌شوند.

این متخصص داخلی گفت: شایع‌ترین بیماری‌های دستگاه گوارش رفلاکس یا همان ترش کردن بعد از غذاست که ناشی از برگشت ترشحات اسیدی و مواد غذایی از داخل معده به لوله مری است که با احساس داغی و سوزش پشت جناغ سینه همراه است و این ترش کردن در حالت طبیعی اتفاق نمی‌افتد، بلکه به علت نوع غذا، حجم غذا و فرم خوردن غذا، مثلاً پرخوری یا خوردن غذاهای پرچرب، ادویه‌دار، غذاهای اسیدی، خوردن قهوه و الکل و کشیدن سیگار و یا دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا و افرادی که با معده پر فعالیت فیزیکی انجام می‌دهند دچار رفلاکس می‌شوند، به این علت که مخاط مری مانند مخاط معده، حفاظت و ایمنی کافی را در مقابل اسید ندارند باعث التهاب و تورم، قرمزی و حتی زخم در ناحیه‌ی مری می‌شود که به آن بارت می‌گویند، که بارت پیش زمینه‌ای برای سرطان مری است.

10 تا 20 درصد افراد جامعه سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر دارند

دلکش یکی دیگر از بیماری‌های شایع دستگاه گوارش را سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر یا IBS برشمرد و افزود: حدود 10 تا 20 درصد افراد جامعه با این بیماری درگیر هستند و علل آن اختلال عملکردی در حرکات روده‌ای است که این حرکات روده می‌تواند افزایش یافته، به شکل اسهال‌هایی گاه گاهی و یا کاهش یافته به شکل یبوست به همراه دردهای شکمی خود را نشان می‌دهد که این اختلال خطری به همراه ندارد و بیشتر باعث آزار و کاهش کیفیت زندگی می‌شود که علت اصلی آن هم استرس است.

وی در خصوص زخم‌های گوارشی گفت: زخم معده و اثنی‌عشر یا دوازدهه از دیگر بیماری‌های شایع دستگاه گوارش است که علل گوناگونی دارد. بر روی مخاط و زیر مخاط مری، معده و بخش‌های فوقانی روده‌ی کوچک در نتیجه‌ی فرسایش این بافت‌ها، توسط اسید معده رخ می‌دهند، یعنی زمانی که تعادل میان اسید معده و سد دفاعی مخاط معده به هم می‌خورد باعث ایجاد این زخم‌ها می‌شود. که بعلت ورود میکروبی به نام اچ پیلوری و یا مصرف برخی داروهای مسکن آغازکننده‌ی التهاب، خراشیدگی و گاهی اوقات زخم می‌شود استرس هم به تنهایی از عوامل ایجادکننده‌ی زخم مطرح نمی‌شود، بلکه باعث تشدید زخم‌های گوارشی می‌شود چون در حالت استرس، معده اسید بیشتری تولید می‌کند که این خود باعث تشدید زخم‌ها می‌شود.

این متخصص ادامه داد: بیماری شایع دیگر، بیماری التهابی روده و به IBD معروف است، که به دو گروه بیماری‌های کولیت زخمی و کرون تقسیم می‌شود که این هم یک التهاب، تورم، زخم و خونریزی در طول روده به خصوص روده‌ی بزرگ می‌تواند ایجاد کند. معمولاً یک بیماری خودایمنی است که بیمار مجبور است تا آخر عمر دارو مصرف کند که در صورت عدم درمان فرد مبتلا به سرطان روده بزرگ می‌شود.

شیوع سرطان معده در ایران

دلکش افزود: از بیماری‌های خطرناک دستگاه گوارش، سرطان‌ها محسوب می‌شوند. در ایران سرطان معده شیوع بیشتری دارد سپس سرطان کولون یا روده‌ی بزرگ و مری محل‌های شایع سرطان‌های دستگاه گوارش هستند. در کشورهای غربی مثل آمریکا، شایع‌ترین سرطان‌ها، سرطان کولون بعلت مصرف زیاد گوشت قرمز و غذاهای پرچرب است.

وی خاطرنشان کرد: برای پیشگیری از این سرطان‌ها، آنچه که خیلی اهمیت دارد و ما می‌توانیم مداخله داشته باشیم جدای از اختلالات ژنتیکی و شکست‌های کروموزومی، تغذیه است.

این متخصص داخلی تصریح کرد: در بحث تغذیه نکاتی که اهمیت دارد خوردن غذای سالم است مفهوم غذای سالم یعنی غذایی که تازه باشد مواد اولیه غذا هم تازه و با کیفیت باشد. مصرف غذاهای فیبردار، سبزیجات و میوه‌ها، طبخ غذا و استرس نیز دخیل است. طی تحقیقات انجام شده بیماران مبتلا به سرطان دستگاه گوارش از الگوی تغذیه‌ای مشابهی نسبت به یکدیگر برخوردار بودند.

علت اصلی شیوع سرطان معده در ایران عادت‌های غذایی نادرست است

وی خاطرنشان کرد: علت اصلی شیوع سرطان معده در ایران عادت‌های غذایی نادرست مثل استفاده از غذاهای مانده، غذاهای پرنمک، غذاهای دودی، غذاهای سرخ شده‌ای که در روغن مقاوم به حرارت سرخ نشده باشد غذاهایی که در آنها مواد نگهدارنده با ماندگاری طولانی باشد و مصرف غذاهای آماده بعلت داشتن نیتریت که در بدن تبدیل به ماده‌ای می‌شود که سلول‌ها را برای ایجاد سرطان تحریک می‌کند غذاهای کنسروشده، استفاده از سوسیس‌ها و کالباس‌ها مصرف ترشی‌ها و چاشنی‌های آماده است که ریسک سرطان را افزایش می‌دهد.

دلکش یادآور شد: نکته قابل توجه دیگر نگهداری مواد غذایی به طور صحیح است مواد غذایی خارج از یخچال دچار فعل و انفعالات شیمیایی می‌شود که مصرف آنها احتمال ابتلا به سرطان معده را در مصرف‌کننده افزایش می‌دهد بنابراین استفاده از یخچال حداکثر برای مصرف وعده‌ ای و فریز کردن برای روز بعد توصیه می‌شود که یک اصل مهم است که باید عموم جامعه را نسبت به آن آگاه کرد.

وی خاطرنشان کرد: آنچه که نیاز است آموزش صحیح و اطلاع‌رسانی به افراد جامعه است که متأسفانه این مسأله زیاد جدی گرفته نشده است. بطور کلی در خصوص بیماری‌های گوارشی نیز همانند دیگر بیماری‌ها، پیشگیری مقدم بر درمان است.

این متخصص داخلی خاطر نشان کرد: به والدین توصیه می‌کنم که با مصرف غذاهای خانگی و عادت دادن ذائقه‌ی فرزندانشان را با غذای سالم و پرهیز از غذاهای مداوم آماده، ریسک ابتلا به این بیماری‌ها به خصوص سرطان‌ها را کاهش دهند.