ظریف: چیزی برای مخفی کردن نداریم/غربی ها فرصت مذاکره را از دست ندهند

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: دراین مقاله که در شماره روز سه شنبه این روزنامه فرانسوی منتشر شد، آمده است: دور جدید مذاکرات هسته ای میان ایران گروه 3+3 شامل سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) و روسیه، چین و آمریکا دوم ژوئیه (11تیر) در وین آغاز می شود. حتی اگر این مذاکرات طولانی هم شود، آخرین دور مذاکرات تا 20 ژوئیه (29 تیر) به عنوان نخستین مهلت تعیین شده در توافق موقت 24 نوامبر(3 آذر ماه) در ژنو، محسوب می شود.

ایران به ˈدستیابی به راه حل جامع بلند مدت مورد توافق طرفینˈ اراده سیاسی کرده است. اما گفتگوها تنها به شرط مصمم بودن طرف ها به یافتن راه حلی مورد قبول شرکت کنندگان و در چارچوب اهداف مندرج در توافق موقت شامل ˈتضمین ماهیت صرفا صلح آمیز برنامه هسته ای ایرانˈ و ˈبرداشته شدن کامل تحریم های شورای امنیت سازمان ملل و تحریم های چند جانبه و ملی مرتبط به برنامه هسته ای ایرانˈ، به نتیجه مثبت خواهد رسید.

اگر ژرف اندیشی و تحلیل متفکرانه می تواند موفقیت را تضمین کند، درعوض توهم و محاسبات نادرست نیز می تواند به از دست رفتن فرصت های جدید منجر شود.

ˈبرنامه اقدام مشترکˈ طی یکصد روز پس از قبول مسئولیت ما برای گفت وگو با شش قدرت بزرگ جهانی، منعقد شد. این توافق تاریخی- نخستین مورد پس از 10 سال- بر دو پایه اساسی استوار است. نخست آن که غرب مشروعیت ما را در دفاع از حقوق، عزت و احترامی که سزاوار آن هستیم به رسمیت بشناسد. دوم نیز اراده ما برای اثبات این که فعالیت های هسته ای ما منحصرا صلح آمیز است.

آژانس بین المللی انرژی اتمی توانسته پایبندی ما را به تعهداتمان بیازماید. همکاری که ما در حال حاضر با آژانس داریم طی سال های اخیر بهترین نوع همکاری شناخته می شود. حرکت در این مسیر را تا تحقق اولویت های امنیت ملی خود ادامه می دهیم و مطابق تعهدات خود آشکارا نشان خواهیم داد در پی دستیابی به تسلیحات هسته ای نیستیم.

ما چیزی برای پنهان کردن نداریم. برنامه و فعالیت های هسته ای ایران منحصرا صلح آمیز و برای پاسخ به نیاز غیرنظامی کشور در زمینه بهداشت و درمان، انرژی و سایر حوزه های مشابه است. در بسیاری از موارد، ایران در پی شکست تلاش هایش برای دستیابی به بازارهای عادی و بویژه محروم شدن از حقوق بهره مندی از سهام خود در ˈاورودیفˈ فرانسه، به توسعه زیر ساخت ملی مجبور شد.

با نادیده گرفتن این واقعیات و ارائه نادرست مسائل، گروه های فشار معدود اما قدرتمند در اروپا و آمریکا کارزاری به راه انداختند مبنی بر اینکه برنامه ایران هدف ساخت تسلیحات هسته ای را دنبال می کند و می تواند طی چند ماه مواد شکاف پذیر کافی برای ساخت یک بمب را تولید کند. همچنین اعلام کردند که به منظور ممانعت از توسعه سلاح هسته ای، برنامه هسته ای ما باید به میزان زیادی مهار شود. این رویکرد مبتنی بر ارائه نادرست مراحل، زمان و خطرات حرکت شتاب زده به سمت تولید بمب، آشکارا اولویت ها و تعهدات ثابت شده ایران را نادیده می گیرد.

مطالعات علمی جدی و محاسبات فنی دقیق به روشنی نشان می دهد که بر خلاف کاریکاتور هشدار دهنده ای که دو سال پیش در مجمع عمومی سازمان ملل نمایش داده شد، که اگر ایران روزی به ساخت بمب اراده می کرد این امر چندین سال به طول می انجامید و نه چند ماه. همچنین ایران باید همه بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را اخراج می کرد. برنامه صلح آمیز تحت نظارت بین المللی ما می باید به سمت مواد شکاف پذیر با قابلیت نظامی تغییر جهت می داد. برنامه ما می بایست به سمت برنامه فلزات مورد نیاز یک بمب و انجام بسیاری دیگر از فرایندهای تسلیحاتی پیچیده تبدیل می شد. ایران هیچ یک از این مراحل را انجام نداده است.

ما حتی زمانی که فرصت داشتیم در پی ساخت بمب نبودیم. در فاصله سال های 2005 تا 2013 میلادی زمانی که روابط ایران با غرب و همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی در سطح پائینی قرار و اما زمان کافی وجود داشت، محدودیت های بین المللی کمتر بود و نظارت نسبتا سبک تری صورت می گرفت، سانتریفیوژ کافی برای رفتن به سمت ساخت بمب را داشتیم. ما حتی هزینه نظام تحریم های وسیع و ناعادلانه ای را پرداخت کردیم که حتی برای آنها که به سمت اشاعه سلاح های هسته ای حرکت کرده بودند مورد استفاده قرار نگرفت. اما همانگونه که دو گزارش ارزیابی اطلاعات ملی آمریکا در سال های 2007 و 2012 اذعان می کنند، ایران حتی گامی در این مسیر بر نداشته است.

در حقیقت، باورهای اخلاقی و مذهبی ایران و نیز محاسبات راهبردی عقلانی و نه تعداد سانتریفیوژها و یا واحد شکافت هسته ای (UTS)، این کشور را از تسلیحات هسته ای دور کرده است. در اقدامی متناقض، برخی در غرب داده های علمی و عملکرد تاریخی ایران را نادیده گرفته و این افسانه خطرناک را ترجیح می دهند که اینکه ایران به منظور حفاظت از خویش نیازمند بمب بوده و تا دستیابی به یکی از آنها چند گام بیشتر فاصله ندارد.

امروز در مذاکرات مان با 3+3 فرصت منحصر به فردی را برای اجرای تدابیری جهت اعتمادسازی در بلند مدت و اجرای اقدامات نظارتی و راستی آزمایی فزاینده در جهت اعطای تضمین های بیشتر مبنی بر اینکه برنامه هسته ای ایران برای همیشه انحصارا صلح آمیز باقی خواهد ماند، در اختیار داریم. به منظور فائق آمدن بر موانع در این مرحله تاریخی باید به آینده نگریست. البته که نمی توان و نباید اطلاعات تاریخی را نادیده بگیریم. درک اینکه چگونه مجموعه ای از فرصت ها با خیالبافی از دست رفت، اساسی است.

من از 2003 تا 2005میلادی در مذاکرات مربوط به برنامه هسته ای که در آن زمان تحت هدایت رییس جمهوری کنونی ایران قرار داشت، درگیر بودم. بسیاری از توهمات و مواضع مخرب که امروز من شاهد آن هستم به طور نگران کننده ای مشاهدات آن روزهای من را یادآوری می کند. در تاریخ 23مارس 2005، من در پاریس یک بسته پیشنهادی را به همتایان اروپایی خود ارائه کردم. آن بسته مجموعه اقدامات طراحی شده توسط دانشمندان مستقل غیرایرانی را برای تضمین این که برنامه هسته ای ما همواره صلح آمیز باقی خواهد ماند، شامل می شد.

پاسخی که دریافت کردیم، رد قاطع آن بسته بود. با تحریک دولت بوش، همتایان اروپایی از ما خواستند که دستکم تا سال 2015 میلادی از غنی سازی خودداری کنیم. اصرار واشنگتن بر غنی سازی صفر در ایران نتیجه عکس داشت اما در بر هم زدن گفت وگوها موفق بود.

در حالی که به سال 2015 میلادی نزدیک می شویم، نتیجه زیاده خواهی و وسوسه های بسیار آشکار است. ایران تعداد سانتریفیوژهای خود را از 200 به حدود 20 هزار رسانده است. توان غنی سازی ما از 5/3 درصد به 20 درصد افزایش یافته و راکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک نیز یک سال تا راه اندازی فاصله دارد.

بیشتر ناظران غربی آشکارا در مورد فرصت های از دست رفته مربوط به پیشنهاد سال 2005 من، اظهار تاسف کرده اند. در واقع، اشتباه محاسباتی غرب در آن زمان تا حدود زیادی مسئول آن چیزی است که ما امروز با آن رو به رو هستیم. امروز، رییس جمهوری روحانی و من دوباره به میز مذاکرات بازگشته ایم و رویکرد ما تغییر نکرده است. متاسفانه، هنوز خیال بافی در برخی از طرف های مقابل وجود دارد. ما برای تضمین ماهیت برنامه هسته ای انحصارا صلح آمیز خود آمادگی داریم؛ اما از پیشرفت های فنی دانشمندان خود نخواهیم گذشت. البته چنین انتظاری از ما نه عاقلانه است و نه به نفع نظام عدم تکثیر.

هیچ کس نمی تواند به عقب بازگردد. جانفشانی ها صورت گرفته است. توانمندی ها به طور وسیعی متفاوت است. دانش و تخصصی به دست آمده است که نمی شود ناگهانی آن را نابود کرد. فشار و تحریم ها نیز ناکارآمد بوده اند.

اکنون که به مقطعی رسیده ایم که می توان توافق موقت هسته ای را به راه حلی جامع تبدیل کند، از همتایان خود می خواهم که در مقابل اراده ما به کاستن از نگرانی های مربوط به توانمندی هایمان، تقاضای ما را برای رعایت حیثیت و احترام ما در نظر بگیرند. بویژه از آنها می خواهم نگذارند که خیالبافی ها روند پایان دادن به یک بحران غیر ضروری و گشودن افق های جدید را از مسیر خود خارج کند. چنین رویکردی نه تنها به راه حل جامع در زمینه برنامه هسته ای منجر خواهد شد، بلکه زمینه ارتقاء همکاری ها جهت برقراری مجدد ثبات منطقه ای و تقویت صلح و امنیت بین المللی را فراهم خواهد کرد.