آفتابنیوز : آفتاب: این نشریه آمریکایی نوشت: بیستم ژوییه ضرب الاجل تعیین شده برای گفت وگوها درباره برنامه هسته ای ایران است.
دیپلمات ها مهلتی شش ماهه را برای دستیابی به توافقی تعیین کرده اند که براساس آن، ایران از مفاد پیمان منع اشاعه هسته ای تبعیت خواهد کرد.
اگر معجزه ای در اخرین روزهای باقی مانده تا انقضای ضرب الاجل رخ ندهد، مذاکره کنندگان در وین به توافق نهایی دست نخواهند یافت و ناگزیر از تمدید مذاکرات چه بسا برای یک دوره شش ماهه دیگر خواهند شد.
با نزدیک شدن به این زمان، باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا آماج فریادهای خشم آلود کنگره، اسراییل و لابی هوادار آن و همچنین عربستان که تلاش زیادی برای کشاندن آمریکا به مواجهه با ایران به عمل آورده اند، قرار خواهد گرفت.
او باید - البته با رفتاری از سر نزاکت- به آنها بگوید که بروند گم شوند.
فارین پالیسی ادامه داد: پس از سال ها سکون و مباحثه تند، مذاکرات سال گذشته به طور قابل توجهی حرفه ای بود. یک گزارش ˈاتحادیه کنترل سلاحˈ فهرستی را شامل 31 تعهد ایران به موجب ˈطرح مشترک اقدامˈ منتشر کرد که تمامی آنها به جز دو مورد، به اجرا درامده و یا ایران به طور کامل به آنها پایبند است.
موضوع مهم این که ایران با توقف غنی سازی 20 درصدی اورانیوم، کاهش ذخایر اورانیوم با درجه خلوص بالای خود و اجازه انجام بازرسی های منظم از تاسیسات هسته ای توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی، موافقت کرده است.
غرب هم در مقابل، عملکرد خوبی در زمینه اجرای وعده اش مبنی بر کاهش تحریم ها داشته است.
با این همه، شکاف زیادی هنوز بین دو طرف وجود دارد. ایران همچنان تاکید می کند که برای تولید سوخت کافی برای برنامه هسته ای صلح آمیز خود، به تعداد بسیار بیشتری از 19 هزار سانتریفیوژ فعلی خود نیاز دارد.
غرب هم می گوید که نیاز تهران به سانتریفیوژ بسیار کمتر از تعداد فعلی است.
رهبر عالی ایران اخیرا با بیان این که تهران به 190 هزار دستگاه سانتریفیوژ برای برنامه خود نیاز دارد، موجی از بهت و تعجب را حتی در میان دیپلمات های این کشور برانگیخت.
غرب برچیده شدن تاسیسات اراک که پلوتونیوم قابل استفاده برای بمب را تولید می کند و همچنین تاسیسات زیرزمینی غنی سازی در فوردو را درخواست کرده است. ایران قاطعانه با برچیدن هر آنچه برپا کرده است، مخالفت می کند. همین وضعیت است که عملا جای هیچ چشم اندازی را در زمینه دستیابی به توافق نهایی تا هفته آینده باقی نگذاشته است.
اما با وجود ایرانی ها در برخی مواقع در پی راه حل های مصلحت جویانه برآمده اند.
یکی از اعضای تیم مذاکره کننده غربی که هم اکنون در وین به سر می برد، گفت که خلاقیت به واژه ای پرکاربرد در شرایط کنونی بدل شده است.
برای مثال، یک مقام بلندپایه ایرانی اجرای برخی تغییرات را برای کاهش تولید پلوتونیوم در تاسیسات اراک پیشنهاد داده است. ایرانی ها همچنین از پروسه ای دو مرحله ای سخن گفته اند که براساس آن، آنچه را اعمال محدودیت های شاق برای یک دوره معین طولانی -شاید 10 ساله- و مطلوب غرب تلقی می کنند، می پذیرند تا پس از آن بتوانند همچون دیگر امضاکنندگان ان پی تی آزادی عمل داشته باشند.
فارین پالیسی ادامه داد: اوباما چندی قبل به ناگزیر برای جلوگیری از تصویب تحریم های اضافی در کنگره در صورت تمدید مهلت مذاکرات، شخصا دخالت کرد.
حال با توجه به شرایط موجود و در صورت حاصل نشدن توافق نهایی، مخالفان توافق از جمله رابرت منندز رییس کمیته روابط خارجی سنا با بیان این که «ما به تو گفته بودیم»، می توانند دور دیگری از تدابیر تنبیهی را آماده کنند.
حسن روحانی رییس جمهوری و محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران نیز تحت فشار مشابهی از جانب تندروها در داخل قرار می گیرند تا نشان دهند که فریب غرب را نخورده اند.
مقام غربی مذاکره کننده گفت: هر دو طرف متزلزل بودن موقعیت طرف مقابل را درک می کنند. ما گفت و گوهای بسیار شفافی را درباره فشار سیاسی داخلی داشته ایم.
جان کری وزیر خارجه آمریکا برای ارزیابی میزان پیشرفت های حاصل شده در مذاکرات به منظور توجیه تمدید آن راهی وین می شود. هر یک از طرف ها باید بتواند تندروهای داخلی خود را در مورد امکان پذیر بودن موفقیت مطمئن کند و از این طریق، مانع از مانع تراشی انان در این روند شود.
در این میان، شکست هم گزینه ای است که احتمال آن همسنگ احتمال موفقیت است. نیروهای بسیار قدرتمند در ایران به لحاظ ایدئولوژی متعهد به رابطه خصمانه در برابر غرب هستند، برخی از آنها از انزوای اقتصادی کشور منتفع شده اند و در صورت گشایش فضا متضرر می شوند.
از نظر آمریکا و غرب، رخدادهای واقع شده در طول ماه های اخیر اهمیت یک مذاکره بسیار کلیدی را چند برابر کرده است.
ارکان قدرت در خاورمیانه در حال فروپاشی است: افراطی گرایی سنی در حال زدودن مرزها در عراق و سوریه است، فهرست دولت های شکست خورده و یا مورد تهدید در منطقه کشورهای لیبی، یمن، لبنان و افغانستان را نیز در بر گرفته است.
ایران یک کشور انقلابی است که در عین حال، از نظم منطقه ای هم منتفع می شود و در نتیجه، منافع خود را در گرو همپوشانی با منافع غرب در عراق و افغانستان یافته است.
همپیمان اصلی آمریکا در منطقه جز اسراییل، عربستان است و گرچه مانند ایران یک نظام دینی است، اما یک حکومت برخاسته از انقلاب نیست.
همپیمانان آمریکا در خلیج فارس به یاد دارند که عربستان، دوست بزرگ آمریکا و ایران دشمن سازش ناپذیر آن است. با این وجود، عربستانی ها هم با صدور وهابیت، در منطقه آتش به راه انداخته اند.
عربستان در قیاس با ایران جامعه بسیار انفعالی تر و بسته تری دارد. زنان ایران کار می کنند، اما زنان عربستان حتی امکان رانندگی ندارند. فهرست زنان نویسنده، فیلمساز و یا روشنفکر در عربستان بسیار کوتاه است.
فارین پالیسی نوشته است: افزون بر این، وضعیت عربستان در پرتو رشد سریع جمعیت، کاهش بهای نفت و انعطاف ناپذیری شدید اجتماعی و سیاسی آن، در 10 و یا 20 سال آینده احتمالا فقیرتر، متزلزل تر و چه بسا بسیار خطرناک تر از وضعیت فعلی آن باشد.
دستکم می توان سناریوی جایگزینی را تصور کرد که وجهه بسیار بهتری را از ایران در قیاس با آنچه هم اکنون وجود دارد، به نمایش دراورد و در نتیجه هم پیمان بسیار مناسب تری را در قیاس با عربستان برای آمریکا رقم بزند.
اکنون اوباما می تواند این هفته با ایستادگی در برابر جنگ طلبان، پیشتاز این روند باشد.