وزیران پر سوال مجلس چه کسانی اند/از دغدغه های نمایندگان تا سوال های بی ارتباط

چند ماهی از آغاز به کار دولت یازدهم ومجلس نهم سپری نشده بود که کاظم جلالی رئیس فراکسیون اکثریت مجلس از یک نباید ضروری در رابطه دو قوه گفت.

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: محمود عزیزی:اینکه «نباید رابطه دولت و مجلس شکرآب شود.» اخطار رئیس فراکسیون رهروان ولایت به تجربه مجلس نهم با دولت دهم باز می گشت. دورانی که دو قوه روششان بیشتر به تحمل یکدیگر شبیه بود تا رابطه منطقی دو قوه اصلی اجرایی .رخدادهایی زیادی از معرفی نکردن یک وزیر- وزیر ورزش و جوانان- در موعد مقرر، حضور نیافتن در جلسه استیضاح بهبهانی وزیر راه دولت دهم،دورزدن قانون در خصوص سعید مرتضوی رئیس وقت سازمان تامین اجتماعی و... نمونه هایی بود که در دوران خود جنجال های زیادی در فضای سیاسی کشوربه وجود آورد.

از احمدی نژاد تا روحانی

دولت یازدهم که آمد روحانی از اینکه فرزند مجلس است گفت. اینکه به گزاره مجلس درراس امور است باور دارد. واکنش مجلس به این گونه سخنان قاعدتا استقبال بود. ان هم در شرایطی که رئیس جمهور پیشین چهره ای بود که معتقد بود در شرایط کنونی کشور،دولت راس امور است و جمله حضرت امام خمینی(ره) درباره یک مقطع زمانی خاص کشور بوده است. تفسیری که مجلس و بسیاری از اصولگرایان آن را نپذیرفتند.

با این همه روزهای ماه عسل رابطه دولت روحانی با مجلس نهم کم دوام بود. 5 ماه از آغاز به کار دولت نگذشته بود که طیب نیا مردم اقتصادی و ضد تورم دولت نخستین کارت زرد را گرفت.دو روز بعد هم که وزیر نیرو برای پاسخ به سوالی درباره دلیل 4 برابر شدن قیمت برق به مجلس رفته بود نزدیک بود دولت دومین کارت زرد را از مجلس دریافت کند.

سوال از وزرای دولت یازدهم به روایت آمار

سوال از وزرای دولت یازدهم را حامیانش زیاد می خوانند. این مقایسه را هم در قبال رفتاری که مجلس هشتم با دولت نهم داشته است ارزیابی می کنند.
اگر بخواهیم به عدد و رقم رجوع کنیم،آخرین گزارش رسمی مجلس، میزان سوال از وزرا به نسبت دولت نهم را افزایشی نشان می دهد.
در گزارش معاونت نظارت مجلس که 20خرداد ماه امسال منتشر شد،در خصوص شیوه نظارت مجلس بر دولت، آمده بود:638 سوال از وزیران دولت یازدهم در ظرف 9 ماه آغاز به کار دولت طرح شده بود. از این رقم پرونده 191 سوال قبل از رسیدن به صحن مجلس مختومه شده (130 انصراف، 24 مورد اقناع، و 37 مورد در هنگام تعویض دولت دهم با یازدهم با تصمیم هیئت رئیسه لغو شد.همچنین 14 سوال با درخواست نماینده سوال کننده به حالت تعویق درآمده است. مابقی سوالات در مراحل رسیدگی در کمیسیون‌های تخصصی است.
گزارش اذعان می کند که پس از حضور وزرا در کمیسیون‌های تخصصی و بررسی سوالات نمایندگان سوال کننده، از پاسخ وزرا به 31 سوال قانع نشده‌‌اند؛ از این تعداد قلمرو 26 سوال، ملی و 5 سوال منطقه‌ای بوده است. از 26 سوال ملی، تاکنون 7 سوال در صحن علنی مورد بررسی قرار گرفته و مجلس در 3 مورد از پاسخ وزیر قانع نشده است.

اشاره گزارش به کارت زرد هایی است که تا آن تاریخ به وزیراقتصاد، علوم و فرهنگ و ارشاد داده شد. بعد از آن تاریخ هم وزرای کشور، آموزش و پرورش و صنعت و معدن و تجارت این کارت ها را گرفتند.

کارت زرد تمهیدی بود که ازاواخر مجلس هشتم در آیین نامه مجلس قرار گرفت تا سوال های نمایندگان از وزرای دولت صرفا یک سوال نباشد و سه کارت زرد وزیر مربوطه را به پرتگاه استیضاح بکشاند.همین تذکرات و سوال ها است که موحب نهایی شدن استیضاح وزیز علوم شده است. فرجی دانا اگر چه سه کارت زرد نگرفته است، امایکی از وزرایی است که در مجلس اصولگرای نهم منتقدان جدی دارد.

اگر استیضاح وزیر علوم را جدی ترین گزینه پیش روی منتقدان دولت بدانیم،به نظرمی رسد طیف منتقدان دولت یازدهم را باید همانند طیف اقلیت مجلس ششم دانست که بر روی تصمیم های اکثریت اصلاح طلب تاثیر می گذاشتند.با این تفاوت که اکثریت مجلس نهم از اصولگرا است، اما در میان همین بخش هم نمایندگان به مخالف، میانه وحامی دولت تقسیم بندی می شوند.

الف:نمودار سوال های ملی از وزرای دولت تا پایان تیر 93

اگر چه وزیر اقتصاد و صنعت و معدن و تجارت بیشترین سوال ها را در میان نمایندگان دارند، اما وزرای اطلاعات و امور خارجه هم منتقدان کمی ندارد. تفاوت انها با دیگر وزرا در ان است که سوال از آنها را یک جمع 42-43 نفره از تند ترین منتقدان دولت امضا کرده اند.جدول ب را ملاحظه فرمائید.

سوال ها در حوزه وظایف وزرا است ؟

نکته جالب توجه در مورد سوال از ظریف و علوی به عنوان وزرای خارجه و اطلاعات آن است که برخی از مفاد سوال های آنها مشترک است.اگر ظریف باید درباره اهانت‌ها و رفتارهای غیر دیپلماتیک مقامات غربی پاسخ دهد، وزیر اطلاعات باید درباره اظهارات وزیر امورخارجه درباره توان دفاعی کشور و تمهیدات فراتر از قانون توافق ژنو نیزپاسخ دهد.

به دلیل همین عبارت در طرح سوال از وزیر اطلاعات است که حامیان دولت می گویند سوالها از وزرای دولت سیاسی است. چرا که طبق آیین نامه مجلس هر وزیر بایددر حوزه «اختیارات و وظایف اش» پاسخگوی مجلس باشد. دو مقوله ای که تجربه مجالس مختلف نشان می دهد از آن تفسیر یک دستی وجود ندارد.

منتقدان این روزهای دولت چهره هایی اند که بیشتر از حامیان یا اعضای جبهه پایداری هستند و در سوال ها و استیضاح های این چند ماهه اسامی شان دیده می شود.گروهی که در موضوعاتی مثل استیضاح وزیر علوم می تواند روی کمک و امضا حدود 50 نماینده دیگر هم حساب کنند.استیضاح احتمالی وزیر علوم می تواند آرامش موجود در رابطه دولت و مجلس را خراب کند و شکاف ها در درون فراکسیون اکثریت مجلس را افزایش دهد. شاید همین امور بود که موجب نگرانی رئیس فراکسیون اکثریت مجلس در ماههای گذشته شد.

ب: جدول سوال از وزرا در سال 93

تاریخ	وزیر	تعداد نماینده های سوال کننده	موضوع
1 مرداد	صنعت، معدن و تجارت	17 نفر	بی‌تدبیری در ساماندهی و توزیع سبد کالا
	وزیر فرهنگ و ارشاد	7 نفر	علت ایجاد محدودیت در آزادی بیان
	وزیر راه و شهرسازی	4 نفر	علت بی‌توجهی و عدم پیشرفت طرح‌های مسکن مهر
	وزیر امور خارجه	43 نفر	لزوم پاسخگویی به اهانت‌ها و رفتارهای غیردیپلماتیک مقامات غربی
24 تیر	وزیر اقتصاد	2 نفر	دلیل عدم تعیین راهبرد مشخص در زمینه نرخ سود و تسهیلات بانکی
24 تیر	وزیر کشور	4 نفر	خصوص علت عدم محافظت از دانشمندان هسته ای علت حضور اتباع بیگانه و غیرمجاز در کشور *علل افزایش ناامنی در استان های مرزی و عدم بهره گیری از نیروهای ارزشی در حوزه سیاسی وزارت کشور
22 تیر	وزیر امور اقتصاد	2 نفر	دلیل بی انضباطی های مالی اخیر دلیل عدم اهتمام وزارت اقتصاد در تفهیم لایحه اصلاح نظام مالیات به مجلس
22 تیر	وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات	2 نفر	دلایل توسعه شبکه و پهنای باند اینترنت بدون پیوست فرهنگ.
18 تیر	وزیر نفت	1نفر	*علت خودداری از اعلام نتایج آزمون استخدامی شرکت ملی نفت.
15 تیر	وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی	1 نفر	* چگونگی انتخاب و انتصاب مدیران صندوق های زیرمجموعه وزارت تعاون
15 تیر	وزیر صنعت، معدن و تجارت	1 نفر	*علت صدور مجوز واردات بی رویه برنج و خودروهای لوکس
4 تیر	وزیر اقتصاد	1 نفر	* دلیل بخش نوسانات در بخش‌های بانکداری و بورس
3 تیر	وزیر کشور	2 نفر	علت عدم توجه وزارت کشور به اجرای قانون گسترش فرهنگ عفاف و حجاب
28 خرداد	وزیر آموزش و پرورش	2 نفر	علت عدم استخدام معلمان پیش‌دبستانی و شرکتی و عدم پرداخت مطالبات معلمان علت عدم اصلاح روند صدور مجوز مجتمع‌های غیرانتفاعی
28 خرداد	علوم	2 نفر	دلیل تبعیض در اختصاص اعتبارات عمرانی، آموزشی و خدماتی در دانشگاه پیام نور علت ممانعت از حضور عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد
27 خرداد	صنعت، معدن و تجارت	1 نفر	*علت صدور مجوز واردات کالاهای غیر ضروری
	اطلاعات	1 نفر	علت عدم محافظت از دانشمندان هسته ای
	اقتصاد	1 نفر	*علت افزایش بی رویه مالیات های دریافتی از اصناف و عملکرد وزارت اقتصاد در مورد توسعه شبکه بانکی
	نیرو	1 نفر	*علت عدم اجرای قانون و تعیین تکلیف چاه های کشاورزی فاقد پروانه
18 خرداد	اطلاعات	42 نفر	*اقدامات این وزارتخانه در زمینه برخورد با مصادیق تهدیدات امنیت ملی
21 اردیبهشت	وزیر کشاورزی	2 نفر	علت کوتاهی این وزارتخانه در تامین و تولید محصولات کشاورزی علت افزایش بی‌رویه قیمت نهاده‌های کشاورزی
16 اردیبهشت	وزیر راه	2 نفر	*علت عدم انجام ماده 44 قانون برنامه 5 ساله پنجم توسعه در مورد تامین مسکن ایثارگران و علت توقف اجرای طرح مسکن مهر
26 فروردین	وزیر نفت	3 نفر	*دلیل برخی نقل قول ها از وزیر نفت و تکذیب نشدن انها

ج: جدول سوال از وزرا در سال 92

تاریخ	وزیر	تعداد نماینده سوال کننده	موضوع
17 دی	ارشاد	1نفر	*علت تساهل و تسامح وزیر در برابر توهین به مقدسات
8 دی	علوم	23 نفر	* علت عدم پایبندی وزیر به تعهدات در انتصاب مدیران
19 آذر	نیرو	2نفر	*دلیل 4 برابر شدن حق انشعاب برق
17 آذر	اقتصاد	1نفر	*دلیل اظهارات ریاست بانک مرکزی در تضعیف ارزش و توان پول ملی