خطر بیخ گوشمان است
تا چند سال قبل، اعتیاد را در انسان‌های ژولیده و خمیده‌ای دنبال می‌کردیم که در کوچه پس کوچه‌های شهر، کنار جوی‌های کثیف و در زاویه‌های تاریک جست و جو می‌کردیم، اما امروز رنگ عوض کرده و با نگاه به ظاهر آدم‌ها به سختی می‌توان رد اعتیاد را در آنان یافت، مگر که به انتهای خط رسیده باشند.
آفتاب‌‌نیوز :
آفتاب: مواد مخدر هم تابع تغییراتی که در مسیر توسعه جوامع مختلف شاهد و ناظر آن هستیم، رنگ عوض کرده و مدرن شده است! صنعت و پیشرفت‌های صنعتی، اگرچه انسان را به فناوری‌های مختلف متصل کرد، اما در یک بعد هم او را درگیر دست‌ساخته‌هایی کرده است که اسارت و مرگ برایش به ارمغان خواهد آورد.
به گزارش آفتاب به نقل از ایسنا، شاید همین روزها هم اگر در کوچه پس‌کوچه‌های هر شهری بگردیم، آدم‌هایی را ببینیم که کنار دیوار یا لب یک جوی مملو از آب چرک و سیاه، در حالیکه سیگاری میان انگشت‌های کبره بسته‌شان آرام دود می‌شود، به آخر خط رسیده‌اند، اما دیگر نمی‌توان مدعی بود که تمام آدم‌های تمیزی که با ترحم به آنان نگاه می‌کنند، پاک هستند!
تا چند سال قبل می‌شد معتادان را از روی چهره شناخت، لب‌های دودنشسته و سیاه، چهره‌هایی با گونه‌های برآمده و به زردی گرائیده، شهروندانی با رفتاری مستاصل و نگران که به وضع ظاهرشان چندان اهمیتی نمی‌دهند و... اما امروز دیگر این علائم شمولی کلی ندارد و نمی‌توان آن را برای شناسایی معتادان، علائمی قابل استناد عنوان کرد.
این روزها خیلی از جرم‌های فجیع با اعتیاد گره خورده، سن معتادان پایین آمده و اعتیاد و ماده اعتیادآور بوی و رنگ قابل شناسایی ندارد، معتادان برای مصرف مواد مخدر نیازمند جایی خلوت و گوشه‌ای دنج نیستند، این‌روزها معتاد شدن به‌اندازه مصرف یک قرص به ظاهر زیبا و چند جرعه آب تا پاک بودن فاصله دارد، فاصله‌ای کمتر از یک مو!
متاسفانه اعتیاد را دیگر همه می‌شناسیم آنقدر در مورد آن گفته‌اند و نوشته‌ایم و خوانده‌ایم، آنقدر فراز و نشیب آن را در زندگی روزمره نظاره‌گر بوده‌ایم که حالا خیلی ملموس‌تر از بسیاری جوامع، در ایران، آن را درک می‌کنیم.
حالا آنقدر در مورد اعتیاد می‌دانیم که این جمله ملکه ذهن‌مان شده است و هر بار که این واژه تکرار شود، بلای خانمان‌سوز، در ذهن اکثرمان تداعی می‌شود.
اما اینکه اعتیاد هم مثل همه موضوعات روزمره زندگی ما تغییر چهره می‌دهد، اینکه لباس نو می‌پوشد تا مدرن شود و در چهره جدید بخش دیگری از جامعه را درگیر کند، اینکه با تغییر آدم‌ها و سبک زندگی، نوع مواد مخدر و شیوه مصرف آن هم متفاوت شده، یک باور است.
اینکه اعتیاد به‌معنای وابستگی است را همه می‌دانیم اما پشت سر کلمه اعتیاد همیشه مواد مخدر به ذهن متبادر می‌شود، حتی اگر سازمان بهداشت جهانی هم خیلی پیش از این و در سال ۱۹۶۴ اعلام کرده باشد اعتیاد اصطلاحی علمی و جامع نیست و به جای آن باید از اصطلاح وابستگی به مواد استفاده شود.
موضوع اصلی بحث در این گزارش، مواد مخدر مصنوعی است، موادی که آرام و خزنده خود را در سطوح مختلف جامعه گسترش می‌دهد و پیش می‌رود.
دبیر شورای مبارزه با مواد مخدر استان فارس در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه فارس، در خصوص وضعیت اعتیاد در فارس گفت: شاه بیت کار ما مبارزه با مواد مخدر صنعتی است. مدل کار شورای مبارزه با مواد مخدر و سایر دستگاه‌های ذیربط باید تغییر کند، چرا که ما با رنگین کمانی از مواد مخدر صنعتی روبه رو هستیم که این یک معضل جدی است و باید بیش از پیش بررسی شود.
وی افزود: ما در استان به دنبال یک جنبش فراگیر هستیم که بتوانیم به نحوی از بروز این پدیده شوم در استان جلوگیری کنیم. اولین اقدام ما ارتباط با رسانه‌هاست، چرا که باید به مردم اطلاع رسانی شود تا بتوانند بهتر این مواد را بشناسند و از عوارض آن آگاه باشند.
ابراهیمی ادامه داد: مواد مخدر صنعتی به موادی اطلاق می‌شود که به صورت شیمیایی در لابراتوارهای غیرقانونی تولید می‌شوند و غیرمستقیم بر عملکرد مغز و سیستم عصبی تاثیر گذاشته و مشکلات زیادی ایجاد می‌کند. تقریبا 30 تا 35 درصد مصرف مواد مخدر در استان مربوط به مخدر صنعتی است.
دبیر شورای مبارزه با مواد مخدر فارس گفت: میانگین سن مصرف این مواد 23 تا 35 سال است و دقیقا شامل قشر جوان جامعه است. 91 درصد مصرف کنندگان این مواد مرد و 9 درصد دیگر زن‌ها هستند. این مواد زمینه را برای ابتلا به اختلالات حاد روانی فراهم کرده و در طولانی مدت موجب روانپریشی و از دست رفتن قدرت تصمیم گیری در فرد می‌شود. قتل و جرم و جنایات دیگر می‌تواند از تبعات مصرف اینگونه مواد باشد.
وی ادامه داد: تا زمانی که نسبت به این مواد بین مردم و مسئولین حساسیت ایجاد نشود، نمی‌توانیم در این زمینه موفق عمل کنیم. به همین دلیل نیز اقدامات آموزشی انجام داده و در مدارس و محلات و مناطق مختلف شهر در این زمینه اطلاع رسانی کرده‌ایم.
استاد آسیب‌شناسی اجتماعی دانشگاه شیراز نیز گفت: خطر مواد مخدر صنعتی که امروز به شدت جوامع مختلف منجمله ایران را تهدید می‌کند، ابعاد و ویژگی‌هایی دارد که در مباحث نظری و راهکارهای اجرایی مبارزه با این پدیده باید لحاظ شود.
پروفسور حبیب احمدی، استاد تمام وقت دانشگاه شیراز در گفت‌وگو با ایسنا، خاطرنشان کرد: مواد مخدر صنعتی هم در مصرف و هم در تولید و توزیع دارای ویژگی‌هایی است که دسترسی و مصرف آن را تسهیل کرده و این بسیار خطرناک است.
او گفت: در 35 سال گذشته دوره‌های مختلفی را در مبارزه با موادمخدر و برخورد با این پدیده طی کرده‌ایم، از دوران خشم انقلابی که منجر به اعدام بسیاری از قاچاقچیان و حتی خرده‌فروشان مواد مخدر شد تا دوران دفاع مقدس که به‌وسطه حساسیت‌های جنگ و ابعاد آن تاحدودی با حالت فراموشی مواجه بودیم و در دوره‌های بعد از آن که ستادهای مبارزه با اعتیاد و موادمخدر در سازمان‌ها و نهادهای مختلف تشکیل شد و اکنون که روند اعتیاد پژوهی و حرکت به سمت تحقیقات و برخوردهای علمی است.
احمدی با یادآوری اینکه آمارهای دقیقی از وضعیت اعتیاد و تعداد معتادان وجود ندارد، آمار تایید شده را نشان‌دهنده اعتیاد یک میلیون 200 تا یک میلیون و 300 هزار معتاد در کشور دانست و گفت: این آمار طی سال‌های مختلف تاحدودی ثابت مانده است، حال باید پرسید علت ثبات چیست، سیاست‌ها تاثیرگذار نبوده یا موادمخدر پدیده پیچیده‌ای است.
استاد تمام دانشگاه شیراز با اشاره به مختصات جغرافیایی ایران و اینکه همواره ایران اسلامی در صدر کشورهای مبارزه کننده با اعتیاد و مواد مخدر بوده و بیشترین شهید را داشته و بیشترین حجم کشفیات را دارد، گفت: این نیز یکی از ویژگی‌هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
احمدی در بیان تمایز موجود بین موادمخدر سنتی و صنعتی گفت: در موادمخدر صنعتی ما شاهد قاچاق کمتری از خارج مرزها هستیم و این مبارزه و شیوه آن را متفاوت می‌کند، از طرفی در مواد مخدر سنتی آلودگی زنان 5 درصد یا حتی کمتر از آن بوده است، اما در مواد صنعتی، شاهد اقبال فزاینده زنان به مصرف هستیم.
او گفت: در مواد مخدر سنتی همواره اعتیاد نیاز به بستری دارد، یعنی فرد با سیگار و قلیان شروع می‌کند و معتاد می‌شود، اما در صنعتی اعتیاد به یکباره است، یعنی فرد مستقیم به سراغ شیشه می‌رود یا قرص روانگردان مصرف می‌کند و معتاد می‌شود.
احمدی رهایی از اعتیاد به مواد مخدر صنعتی را سخت‌تر دانست و تاکید کرد که این مواد در مقایسه با موادمخدر سنتی بسیار کشنده‌تر و مخرب‌تر بوده و آسیب‌های آن بر جسم و روح انسان، بسیار پیچیده، عمیق و ماندگار است!
وی گفت: وقتی آمارها را بررسی می‌کنیم متوجه می‌شویم که حداقل 40درصد از مصرف‌کنندگان شیشه به‌عنوان یک ماده مخدر، شیشه اول و آخر خطشان بوده است!! حال آنکه در مواد مخدر سنتی افراد شاید اول سیگار یا قلیان و بعد موادی مانند ماری‌جوانا و حشیش و سپس تریاک و بعد هروئین مصرف کرده‌اند، یعنی هروئین اول و آخر نبوده بلکه اول خط با انتهای آن کاملا متفاوت است.
این استاد و پژوهشگر آسیب‌شناسی اجتماعی به تولد پدیده جدیدی در عرصه مصرف مواد مخدر اشاره و تصریح کرد: امروز شاهد آن هستیم که برخی از مصرف‌کنندگان، یا معتادان، ترکیبی مصرف می‌کنند!! به این معنا که مقداری مواد سنتی و صنعتی را با هم استفاده می‌کنند، شاید آنان به این نتیجه رسیده‌اند که مواد صنعتی ایجاد توهم و خشونت می‌کند و این حالت خطرناک است پس می‌خواهند لذت را بالا ببرند و در عین‌حال خطر را کاهش دهند، اما این اقدام و ابتکار معتادان، اعتیاد را سخت‌تر و درمان را پیچیده‌تر کرده است، این همان خلاقیت مخرب معتادان به‌شمار می‌رود.
احمدی با یادآوری اینکه با تعداد زیادی از معتادان به شیشه و سایر موادمخدر صنعتی از نزدیک گفت و گو کرده است و تحقیقات جامعی در این بخش انجام داده است، گفت: یک مشکل عمده که امروز با آن مواجه هستیم و باید در آسیب‌شناسی مد نظر قرار داده و بعد از در نظر گرفتن آن به‌دنبال طراحی راهکار باشیم، تولید مواد مخدر صنعتی در ایران است!!
وی با اشاره به اخبار متعدد در خصوص کشف کارگاه‌های تولید شیشه در شیراز و اقصی‌نقاط کشور، گفت: این یک خصوصیت بسیار خطرناک است که مبارزه را با دشواری مواجه می‌کند، در یک بعد اینکه مواد مخدری وجود دارد که نیاز به عبور از مرزها نیست! و بعد دیگر اینکه تولید شیشه نیازمند شرایط خاص آزمایشگاهی است، این شرایط خاص به‌هیچ عنوان بسادگی قابل دسترس نخواهد بود و نیازمند هزینه، صرف وقت و وجود متخصصان است. از طرفی در کارگاه‌های غیراستاندارد که افراد غیرمتخصص به تولید مواد مخدر صنعتی مشغول هستند، ترکیبات متفاوت است، یعنی به‌جای یک ماده اولیه از ماده‌ای مشابه استفاده می‌شود که خطراتی به‌مراتب بیشتر داشته و عوارضی بسیار خطرناک‌تر دارد.
نویسنده کتاب برتر مواد مخدر کشور، خاطرنشان کرد: تحقیقات من روز موادمخدر صنعتی نشان می‌دهد که مواد تولید شده در ایران ناخالصی‌های بسیاری دارد که عاملی در اعتیاد بیشتر افراد و ابتلا به بیماری‌های مختلف است.
احمدی گفت: اعتیاد ارتباط تنگاتنگی با مسائل اجتماعی دارد، مسائلی نظیر مهاجرت، آسیب‌پذیری‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و ... سواد پایین و نداشتن آگاهی‌های مختلف، خانواده غیرمستحکم و ناپایدار و فقر و بیکاری و .... ارتباط این عوامل با مواد مخدر سنتی اثبات شده است، اما در مواد مخدر صنعتی، این ارتباط هم تغییر کرده است.
استاد تمام دانشگاه شیراز گفت: تحقیقات نشان می‌دهد که در اکستازی‌ها، متغییرهای کلیشه‌ای که مطرح شد، وجود ندارد، قشر مصرف‌کننده همه از عوارض و مضرات مصرف موادمخدر آگاهی کامل دارند! و رابطه نیز کاملا معنادار است، مصرف کننده می‌داند که اگر این ماده را مصرف کند، دچار توهم می‌شود! از طرفی رابطه معناداری بین خانواده‌های آسیب‌پذیر و جوان و خانواده‌های بسامان وجود ندارد، به این معنا که فرد معتاد هم در خانواده آسیب‌پذیر و هم در خانواده بسامان دیده می‌شود.
وی تصریح کرد: در مواد مخدر صنعتی، رابطه بین سطح تحصیلات و مصرف، طبقه اجتماعی و مصرف، مهاجرت و مصرف، فقر و آسیب‌های اجتماعی و مصرف، به هم خورده است اما شاهد کاهش سن مصرف هستیم!
احمدی نتیجه گیری کرد: بنابراین در زمان مقابله یا پیشگیری با مصرف مواد مخدر صنعتی، نمی‌توانیم بگوییم به صرف دادن آگاهی به افراد و خانواده‌ها موفق می‌شویم، زیرا آگاهی وجود دارد، نمی‌توانیم گروه هدف مشخص کنیم و برویم سراغ خانواده آسیب‌پذیر، چون خانواده سامان‌یافته هم دچار آسیب می‌شود، پس باید یک مسیر دیگری را یافت و این نیازمند تحقیق و استفاده از نخبگان و محققان است و باید آن را کاملا حدی گرفت.
استاد تمام دانشگاه شیراز در بیان نظر شخصی‌اش در موضوع مبارزه با مواد مخدر صنعتی گفت: اعتقاد دارم که شرایط زیست محیطی و تغییر سبک زندگی، عبور از زندگی سنتی به مدرن که همه داریم آن را تجربه می‌کنیم، تغییر فضاهای اجتماعی و اینکه دیگر خانه حیاط‌دار در اختیار نداریم و آپارتمان نشین شده‌ایم، فضای مصرف موادمخدر سنتی را از بین برده و می‌برد.
احمدی اضافه کرد: یکی از دلایلی که تاکنون موفق نبوده‌ایم، اینست که همچنان متغییرهای کلیشه‌ای را مد نظر داریم، هنوز باور نکرده‌ایم که مواد مخدر صنعتی کاملا متمایز است و خصوصیات متفاوتی با مواد مخدر سنتی دارد، پس شیوه مقابله و پیشگیری هم متفاوت باید باشد.
وی گفت: باید مهارت‌های فردی را افزایش بدهیم و اینکه فرد بتواند به سطحی از توان برسد که قدرت نه گفتن داشته باشد، زیرا تحقیقات نشان می‌دهد که اولین گام مصرف مواد مخدر صنعتی، در میهمانی‌ها و پارتی‌ها و جمع‌های صمیمانه و دوستانه است و با یک تعارف و ناتوانی فرد در نه گفتن آغاز می‌شود.
احمدی تاکید کرد: فضایی فراهم شده که اغلب تفریحات افراد خارج از خانه و در محیط‌هایی با حضور دوستان همسال انجام می‌شود، حال آنکه در گذشته تفریحات خانوادگی بود و با حضور افراد از گروه‌های مختلف سنی، از طرفی جوان علاقه‌مند به انجام رفتارهای پرخطر و هیجان طلب است، مصرف مواد مخدر صنعتی نیز یک رفتار پرخطر و یک هیجان طلبی است.
این استاد آسیب‌شناسی اجتماعی گفت: یکی از مشکلات هم در دسترس بودن مواد اولیه مورد نیاز برای تهیه مواد مخدر صنعتی است.
پرفسور احمدی، تغییر سبک زندگی و از بین رفتن هویت ایرانی اسلامی را از جمله آسیب‌های اجتماعی منجر به افزایش مصرف مواد مخدر صنعتی دانست و گفت: بیش از 90 درصد از موارد ترک در موادمخدر صنعتی، بازگشت به مصرف را به‌دنبال دارد.
استاد آسیب‌شناسی اجتماعی دانشگاه شیراز گفت: باید سطوح مختلف پیشگیری را مد نظر قرار داد، گروه‌های پرخطر را شناخت و تلاش کرد که خصوصا برای جوان که یکی از گروه‌های خطر است، برنامه‌ریزی دقیق داشت، ما نیازمند برنامه‌های کارشناسانه هستیم و این نیاز را با استفاده از نظریه‌پردازان اجتماعی و روانشانسان می‌توانیم برطرف کنیم.
احمدی گفت: بروز سرخوردگی در جوانان یکی از مهمترین عوامل گرایش به مصرف موادمخدر صنعتی است، جوانی که آینده شغلی مطمئن و مشخصی ندارد، نمی‌داند با تحصیل آیا آینده‌اش تضمین می‌شود، احساس خطر می‌کند، محیط مناسبی برای تخلیه هیجان‌های خاص جوانی ندارد و اوقات فراغتش را نمی‌داند چگونه صرف کند، در خطر است و باید این را جدی گرفت.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید