مخترع ایرانی، مبتکر نسل جدید صندلی هواپیما

آفتاب‌‌نیوز : علیرضا یعقوبی، محقق جوان ایرانی مقیم مالزی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به پیشینه تحصیلی و تحقیقاتی خود که پس از پایان تحصیلات متوسطه در دبی، تحصیلات عالی خود را در رشته مهندسی مکانیک در دانشگاه مالایا (UM) مالزی پی گرفته است، اظهار کرد: از بدو ورود به دانشگاه در زمینه مهندسی مواد و نانو تکنولوژی تحقیقاتی را آغاز کردم و از آنجا که دانشجویان کارشناسی مشمول گرنت‌های دانشگاه نمی‌شوند، برای انجام کارهای تحقیقاتی خود با استفاده از مواد زاید موجود در کارگاه‌های دانشگاه محفظه‌ای برای سنتز نانو مواد ساختم و پس از یکی، دو سال با راهنمایی یکی از اساتید دانشگاه لیون فرانسه تحقیقاتی را آغاز کردم که مقاله آن در سال 2013 در مجله "گزارش‌های علمی" نیچر منتشر شد.

وی با بیان اینکه برای اولین بار است یک دانشجوی کارشناسی بدون داشتن استاد، مقاله‌ای در یک مجله معتبر علمی به چاپ می‌رساند، ادامه داد: در پی انتشار این مقاله، رییس دانشگاه مالزی با ارسال ایمیلی ضمن تبریک، اعلام کرد که کل هزینه‌های تحقیق را پرداخت خواهد کرد و ‌پیشنهاد کرد به عنوان همکار محقق (research fellow) در این دانشگاه به مطالعه و تحصیل خود بپردازم.


این محقق ایرانی اضافه کرد: یکی از شروط واگذاری این شغل دارا بودن مدرک دکتری است که در آن زمان من در سال سوم دوره کارشناسی مشغول به تحصیل بودم و دانشگاه با این پیشنهاد موقعیت جدیدی را ایجاد کرد تا به نام "دانشمند جوان" در این شغل مشغول به کار شوم.

وی با بیان اینکه در حال حاضر پروژه‌هایی در حوزه نانومواد در دستور کار دارد که با همکاری محققانی از کشورهای بلژیک، تایوان و فرانسه در حال اجرا است، خاطر نشان کرد: در سال 2012 با ارائه طرح صندلی هواپیما، موفق به کسب جایزه بین‌الملی "جیمز دایسون" انگلستان شدم.

این دانشمند جوان 25 ساله ایرانی در توضیح طرح خلاقانه صندلی هواپیمای خود گفت: در این طرح که به ساخت نسل جدید صندلی هواپیما موسوم به AirGO منجر شده، با اسکن و ارزیابی دقیق بدن با استفاده از اسکنر سه بعدی و پردازش تصاویر، صندلی بهینه‌ای طراحی شده است. امروزه شرکتهای هواپیمایی سعی دارند حتی الامکان صندلی‌های هواپیما را به یکدیگر نزدیک کنند تا بتوانند تعداد صندلی‌های بیشتری را در هواپیما نصب کنند که دراین مطالعات با فناوری اسکن سه بعدی توانستیم فاصله میان صندلی جلو با عقب را چهار اینچ افزایش دهیم، ضمن آنکه قسمت نشیمن صندلی را شش درجه بالاتر بردیم تا کمر به سمت جلو حرکت نکند.

وی ادامه داد: برخلاف دسته‌های صندلی‌های کنونی که به سمت بالا جمع می‌شوند، در طرح ارائه شده این دسته‌ها به سمت پایین جمع می‌شوند؛ این امر باعث پهن شدن 12 درصدی صندلی شده که از دید مسافران این افزایش پهنا بیشتر به نظر می‌رسد.

یعقوبی، کاهش وزن صندلی را از دیگر مزایای این سیستم عنوان کرد و افزود: از سال 2020 اگر هواپیمایی از آسمان اتحادیه اروپا عبور کند، متحمل پرداخت مالیات کربن می‌شود، ازاین رو کاهش وزن هواپیما که موجب کاهش مصرف سوخت خواهد شد، اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند. در این راستا مطالعاتی انجام دادیم که نشان می‌دهد کاهش 50 درصدی وزن صندلی‌ها تا چه اندازه می‌تواند در کاهش مصرف سوخت و تولید گاز دی اکسید کربن موثر باشد.

یعقوبی، جنس صندلی طراحی شده را کامپوزیت عنوان کرد و گفت: مشکل اصلی کامپوزیت هزینه تولید آن است، چرا که تولید این کامپوزیت‌ها پروسه‌ای همانند بافت پارچه دارد؛ برای این منظور در میان کامپوزیتها نوعی رزین تزریق می‌شود که قیمت آن بالا است؛ ولی در این طرح، ما از فناوری جدیدی به نام "برید" (Braid) استفاده کردیم که سال قبل شرکت BMW استفاده کرده بود. در این تکنیک کامپوزیت‌های مورد نیاز به صورت گیس بافت تولید می‌شود، به این صورت که هسته‌ای برای ایجاد ساختارهای مورد نظر وجود دارد و با ترکیب فیبرهای مختلف، ساختار سه‌بعدی به دور هسته بافته می‌شود.

وی با بیان این که قدرت ساختاری بالا از مزیت‌های این بافت سه بعدی است، اضافه کرد: این فناوری جدید همچنین موجب کاهش وزن کامپوزیت می‌شود و از آنجایی که این فرآیند به صورت خودکار انجام می‌شود، نیاز به نیروی انسانی زیادی نیست.

مجری طرح وزن صندلی‌های تولید شده با این کامپوزیت را بسته به مدل آن دانست و در عین حال افزود: وزن صندلی تولید شده با این کامپوزیت پنج تا شش کیلوگرم است که به این ترتیب وزن صندلی به میزان 50 درصد کاهش یافته است، ضمن آنکه از لحاظ راحتی مزیت‌هایی دارد.

مجری طرح، طراحی صندلی بر اساس میزان فشار نقاط بدن را از دیگر مزایای این طرح عنوان و اظهار کرد: یکی از چالش‎های شرکتهای هواپیمایی‌ نظافت صندلی‌ها است و در این راستا به دنبال راهکارهایی هستند که نیازی به نظافت صندلی‌ها نباشد.

وی اضافه کرد: برای رفع این مشکل نمونه‌ای از پارچه صندلی هواپیماها را در آزمایشگاه آنالیز کردیم و نتایج حاکی از وجود باسیلوس آنتراسیس (از خانواده‌ی عامل بیماری سیاه زخم) و باکتری‌های ایجادکننده التهابات پوستی و عفونت چشمی بوده است؛ از این رو پوششی از نانو ذرات را بر روی پارچه صندلی اعمال کردیم که خاصیت آب گریزی دارد، ضمن آنکه لکه های چربی نیز قادر به نفوذ در آن نیستند.

به گفته این محقق، نانو ذرات تولید شده با پاشش بر روی پارچه با آن پیوند شیمیایی برقرار می‌کند، از این رو خواص پارچه‌های پوشش داده شده با نانو ذرات به مدت سه سال پایداری دارند.

یعقوبی، متوسط قیمت صندلی‌های متداول هواپیما را بدون سیستم‌های جانبی حدود هزار و 500 تا سه هزار و 500 دلار ذکر کرد و افزود: هزینه صندلی ابداعی در این تحقیق نیز با تمام تجهیزات آن در همین حدود است.

وی با بیان اینکه سه شرکت از کشورهای آمریکا، فرانسه و آلمان عمده صنعت صندلی هواپیمای دنیا را در اختیار دارند، اضافه کرد: در 10 سال آینده 6.2 میلیون صندلی اکونومی هواپیما مورد نیاز است که بالغ بر 5.2 میلیارد دلار هزینه نیاز دارد و از سوی دیگر هر سه سال از سوی ایرلاین‌ها صندلی هواپیماها تعویض می‌شود؛ از این رو در دنیا تقاضای زیادی در این زمینه وجود دارد. به گفته مسئولان هواپیمایی کشوری، ایران به 400 تا 500 هواپیمای جدید نیاز دارد.

یعقوبی تصریح کرد: صندلی هواپیما دارای سه مرحله تست است. یکی از تست‌ها از لحاظ میزان اشتعال و ایجاد دود سمی است، تست دوم تست سقوط دینامیک است که در این حالت صندلی همراه با عروسکی در آن بر روی پلت فرمی قرار داده شده و به آن 16 برابر سرعت گرانش شتاب داده و متوقف می‌شود تا میزان مقاومت صندلی سنجیده شود. تست سوم در ایرلاین‌ها صورت می گیرد که طی آن صندلی‌های طراحی شده بر اساس نیاز شرکتها برای هر مدل هواپیمایی تست می شود که نتایج تست‌ها نشان داد این صندلی بر روی هر مدل هواپیمایی قابل نصب است.

وی با تاکید بر اینکه این طرح به مرحله تجاری سازی رسیده است، خاطر نشان کرد: این طرح با سرمایه گذاری اعضای هیات مدیره صورت گرفته و اخیرا نیز دولت سنگاپور حمایت‌های خوبی از آن کرده است، ولی در عین حال بسترهایی برای جذب سرمایه گذاری ریسک پذیر ایجاد کردیم که از طریق تارنمای www.airgodesign.com قابل دسترسی هست.

این محقق ایرانی مقیم مالزی از انجام مذاکراتی با برخی از ایرلاین‌ها از جمله الاتحاد و سنگاپور ایرلاین به عنوان شرکتی که پنج سال به طور متوالی ایرلاین برتر شناخته شده است، خبر داد و گفت: استقبال در ایران بویژه از سوی شرکت هواپیمایی "هما" از این طرح خوب بوده، ولی به طور کلی صنایع هوایی از پیچیدگی‌هایی برخوردار است و در ایران به دلیل اعمال تحریم‌ها این پیچیدگی‌ها بیشتر شده است.

یعقوبی با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته برای تجاری‌سازی این صندلی هواپیما، اظهار امیدواری کرد که بتوانند تا اواخر سال 2016 این صندلی‌ها را برای فروش و تجاری سازی آماده کنند، ولی در عین حال به گفته وی، تجاری سازی این صندلی ها به برنامه های ایر لاین‌ها بستگی دارد؛ چرا که نصب آیتم‌های جدید در ایرلاین‌ها باید بر اساس برنامه زمان بندی مشخصی صورت گیرد.

مجری طرح با اشاره به تعویض صندلی هواپیماها هر سه سال یکبار، خاطر نشان کرد: در بهترین حالت اقدام برای تعویض صندلی‌های هواپیما در سال 2017 خواهد بود.

یعقوبی در ادامه با اشاره به اقدام مراکز دانشگاهی کشور در برگزاری استارتاپ ویکندها خاطر نشان کرد: ایران بازار بزرگی است که 30 سال از بسیاری از کشورهای با توان سرمایه‌گذاری بالا جدا مانده است و در حال حاضر پتانسیل بالایی در جذب ایده‌ها دارد.

وی با تاکید بر اینکه استارتاپ زمانی موثر است که ارتباطات زیاد و زمینه سرمایه گذاری خارجی فراهم شده باشد، یادآور شد: به تازگی رویداد جهانی اسلاش (Slush) در ایران برگزار شده است که اقدام بسیار مفیدی است، ولی باید از آن حمایت شود. در سنگاپور از رویدادهای این چنینی حمایت‌هایی مانند پرداخت هزینه‌های ثبت اختراع، کاهش نرخ مالیات و ثبت شرکت در خارج از کشور صورت می‌گیرد که این امر کمتر در ایران مشاهده می‌شود.