دکتر فریبرز رئیس دانا در گفت و گو با آفتاب قسمت اول
برنامه چهارم توسعه شبیه توصیه جادوگران است
آفتاب‌‌نیوز : 
: برنامه سوم توسعه از پنداشت، تجزیه وتحلیل، نظریه راهبرد، فن برنامه نویسی، ابداع ها و یافته های تازه، انسجام درونی، الگوهای پیش نگری برخوردار نبود. بنابراین از آغاز بدیهی بود که به هدف های خود نمی رسد مگر به بخت سازگار نفت که آن هم نمی توانست به تحول در ساختارهای اقتصادی بینجامد.
رئیس دانا می گوید: برنامه سوم شکست خورد زیرا نه تدوین کنندگان و نه مجریان آن، حتی در لایحه های بودجه سالیانه نیز به آن وفادار نماندند.
هدف های برنامه سوم ربطی به منابع آن نداشتند. خروجی ها با ورودی ها پیوندی جدی نداشتند. همچنان که این برنامه از فرایند نظارت و اصلاح بی بهره بود.
از نظر این اقتصاددان: گستره ای از هدف های متناقض، از فرعی تا اصلی، در مدار برنامه سوم توسعه گنجانده شده بود. در این برنامه، پرگویی و همه چیز خواهی، جای برنامه ریزی سیستمی را گرفته بود. هزاران طرح نیمه تمام، یا آغاز نشده، کشمکش های عناصر و جریان های قدرت سیاسی و اقتصادی و نبود سیاست های راهبردی متکی به عزم سیاسی و مشارکت عمومی مردمی، پایه این برنامه بودند. در این برنامه، به از میان برداشتن نیروهای هدر دهنده منابع و موانع حرکت ارابه سیاست ها و نیروهای اقتصادی، چندان پرداخته نشده بود.
رئیس دانا می افزاید: هنگامی که از برنامه سخن می گوییم باید به جز موارد اصلاحی ناگزیر، جنبه های اساسی آن دقیقا به اجرا گذاشته شوند. همچنین باید نظارت، بازبینی و بازخواست دمکراتیک و همکاری های گسترده برای اجرای آن تضمین شده باشد. اما تصور شمار زیادی از مسئولان تدوین و اجرای برنامه در ایران، چنین نیست.
شمار زیادی از آنان عاشقان سینه چاک نظام بازار و دشمنان شماره یک برنامه و دستور کار هستند. بررسی بودجه، کارکردهای سیاست خارجی در برابر ضرورت های اقتصادی ملی، تصمیم گیری های اینجا و آنجا در عرصه های اساسی زندگی اقتصادی و . . . نشان می دهد که هیچ یک ذره ای وفاداری و حتی اعتنابه برنامه نداشتند.
از طرف دیگر، برنامه سوم توسعه با آن خواست های مدعیانه بر پایه سیاست ها و راه و روش های اقتصاد ولنگار و تسلیم شدگی به جهانی سازی تحمیلی و پافشاری لجوجانه بر سیاست تعدیل اقتصادی قرار داشت. این راه و روش های شکست خورده که با نیت آزادی عمل سود جویان متعارض با توسعه ملی تدوین می شوند، هیچ سنخیتی با برنامه ریزی، به ویژه از نوع دمکراتیک با رویکرد سیستمی، که نو آوری مورد نیاز جامعه ما هستند، نداشتند و نخواهند داشت. بدین سال روشن و قابل پیش بینی بود که این برنامه ها شکست بخورند.
از نظر این اقتصاد دان: متاسفانه شرایط و زمینه ها به گونه ای هستند که برنامه چهارم نیز با همان سیاق و روش نوشته شده است.
این برنامه نیز از منطق درونی نظریه پنداشت که واقعیت ها را بشناسد، تسلیم تخریب های بیرونی، محیطی و ساختارهای عقب نگهدارنده نشود و بهترین آینده ممکن را ترسیم کند برخوردار نیست. بنابراین باز هم انتظار ناکامی می رود؛
گویی متن دستورها و جادوهایی شده است که صیادان پیش از به دریا رفتن، از بزرگان و مجریان می گیرند تا قوت قلبی داشته باشند و کاری کنند که بنا به سنت پیشینیان باید می کردند. در حالی که همه می دانند که کاری از آن در برابر امواج، احتمال صید ماهی بر نمی آید. اما قهوه خانه نشینان دعا و درس نیز به این سبب به تکرار آن راه و روش ها نیاز دارند که مبادا در خلا پیش آمدنی کسی فکر کند راهی به جز راه مطلوب قدرت می توان پیمود.
: برنامه سوم توسعه از پنداشت، تجزیه وتحلیل، نظریه راهبرد، فن برنامه نویسی، ابداع ها و یافته های تازه، انسجام درونی، الگوهای پیش نگری برخوردار نبود. بنابراین از آغاز بدیهی بود که به هدف های خود نمی رسد مگر به بخت سازگار نفت که آن هم نمی توانست به تحول در ساختارهای اقتصادی بینجامد.
رئیس دانا می گوید: برنامه سوم شکست خورد زیرا نه تدوین کنندگان و نه مجریان آن، حتی در لایحه های بودجه سالیانه نیز به آن وفادار نماندند.
هدف های برنامه سوم ربطی به منابع آن نداشتند. خروجی ها با ورودی ها پیوندی جدی نداشتند. همچنان که این برنامه از فرایند نظارت و اصلاح بی بهره بود.
از نظر این اقتصاددان: گستره ای از هدف های متناقض، از فرعی تا اصلی، در مدار برنامه سوم توسعه گنجانده شده بود. در این برنامه، پرگویی و همه چیز خواهی، جای برنامه ریزی سیستمی را گرفته بود. هزاران طرح نیمه تمام، یا آغاز نشده، کشمکش های عناصر و جریان های قدرت سیاسی و اقتصادی و نبود سیاست های راهبردی متکی به عزم سیاسی و مشارکت عمومی مردمی، پایه این برنامه بودند. در این برنامه، به از میان برداشتن نیروهای هدر دهنده منابع و موانع حرکت ارابه سیاست ها و نیروهای اقتصادی، چندان پرداخته نشده بود.
رئیس دانا می افزاید: هنگامی که از برنامه سخن می گوییم باید به جز موارد اصلاحی ناگزیر، جنبه های اساسی آن دقیقا به اجرا گذاشته شوند. همچنین باید نظارت، بازبینی و بازخواست دمکراتیک و همکاری های گسترده برای اجرای آن تضمین شده باشد. اما تصور شمار زیادی از مسئولان تدوین و اجرای برنامه در ایران، چنین نیست.
شمار زیادی از آنان عاشقان سینه چاک نظام بازار و دشمنان شماره یک برنامه و دستور کار هستند. بررسی بودجه، کارکردهای سیاست خارجی در برابر ضرورت های اقتصادی ملی، تصمیم گیری های اینجا و آنجا در عرصه های اساسی زندگی اقتصادی و . . . نشان می دهد که هیچ یک ذره ای وفاداری و حتی اعتنابه برنامه نداشتند.
از طرف دیگر، برنامه سوم توسعه با آن خواست های مدعیانه بر پایه سیاست ها و راه و روش های اقتصاد ولنگار و تسلیم شدگی به جهانی سازی تحمیلی و پافشاری لجوجانه بر سیاست تعدیل اقتصادی قرار داشت. این راه و روش های شکست خورده که با نیت آزادی عمل سود جویان متعارض با توسعه ملی تدوین می شوند، هیچ سنخیتی با برنامه ریزی، به ویژه از نوع دمکراتیک با رویکرد سیستمی، که نو آوری مورد نیاز جامعه ما هستند، نداشتند و نخواهند داشت. بدین سال روشن و قابل پیش بینی بود که این برنامه ها شکست بخورند.
از نظر این اقتصاد دان: متاسفانه شرایط و زمینه ها به گونه ای هستند که برنامه چهارم نیز با همان سیاق و روش نوشته شده است.
این برنامه نیز از منطق درونی نظریه پنداشت که واقعیت ها را بشناسد، تسلیم تخریب های بیرونی، محیطی و ساختارهای عقب نگهدارنده نشود و بهترین آینده ممکن را ترسیم کند برخوردار نیست. بنابراین باز هم انتظار ناکامی می رود؛
گویی متن دستورها و جادوهایی شده است که صیادان پیش از به دریا رفتن، از بزرگان و مجریان می گیرند تا قوت قلبی داشته باشند و کاری کنند که بنا به سنت پیشینیان باید می کردند. در حالی که همه می دانند که کاری از آن در برابر امواج، احتمال صید ماهی بر نمی آید. اما قهوه خانه نشینان دعا و درس نیز به این سبب به تکرار آن راه و روش ها نیاز دارند که مبادا در خلا پیش آمدنی کسی فکر کند راهی به جز راه مطلوب قدرت می توان پیمود.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید