تلاش روسيه براي ايفاي نقش در مساله هسته ای ايران
آفتاب‌‌نیوز : 
يكي از مسوولان سفارت روسيه در تهران، درباره آنچه يادداشت وزارت امور خارجه روسيه به طرف ايراني خوانده مي‌شود، گفت: وزارت امور خارجه بيانيه‌اي را روز گذشته درباره برنامه هسته ای ايران منتشر كرده است و بيش از آن نمي‌توانم چيزي بگويم.
در بيانيه وزارت امور خارجه روسيه آمده است كه پيشنهاد سابق روسيه به ايران براي استقرار يك شركت سهامي مشترك روسي - ايراني جهت انجام غني‌سازي در خاك روسيه همچنان معتبر است و اين در حالي است كه ايران بهترين طرح در اين چارچوب را طرح دكتر محمود احمدي‌نژاد، رييس جمهوري اسلامي ايران براي موضوع تشكيل كنسرسيوم و دريافت عملي تضمين‌هاي مورد نظر از اين طريق مي‌داند.
بيانيه وزارت خارجه روسيه در حالي مطرح شده است كه حميدرضا آصفي روز يكشنبه اعلام كرد: ايران طرح مدون و مشخصي از سوي روسيه دريافت نكرده است.
وي درعين حال تصريح كرد: هر طرح و پيشنهادي كه حق غني سازي در داخل خاك ايران را تاييد نمايد با نظر مثبت مورد بررسي قرار داده و آماده گفت‌وگو در خصوص آن هستيم.
متن كامل اعلاميه اداره اطلاعات و مطبوعات وزارت امور خارجه روسيه در خصوص تسليم يادداشت رسمي به طرف ايرانی به شرح زير است:
«سفارت روسيه در تهران 24 دسامبر سال جاري ميلادي با تسليم يادداشت رسمي به طرف ايراني تاييد نمود كه پيشنهاد قبلي روسيه درباره ايجاد موسسه مشترك روسيه و ايران در داخل روسيه جهت غني‌سازي اورانيوم همچنان به قوت خود باقي است. اين پيشنهاد به عنوان سهم روسيه در جستجوي راهكارهاي مورد قبول دوجانبه در راستاي حل و فصل اوضاع پيرامون برنامه هسته ای ايران با روش‌هاي سياسي ديپلماتيك است.»
بايد ديد در شرايط حاضر، دليل روسيه براي اعلام علني چنين پيشنهادي كه ايران آن را تدوين‌نشده مي‌داند، چيست. مسوول روسي فوق‌الذكر با اعلام اين كه تنها چيزي كه مي‌تواند بگويد همان است كه در بيانيه وزارت امور خارجه روسيه درج شده، گفت: از نظر ما حالا ديگر توپ در زمين ايران است.
علي لاريجاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان در جلسه‌اي كه اخيرا با خبرنگاران داشت، تاكيد كرده بود: مذاكرات روي محل منازعه كه عدم انحراف در روند تولید سوخت هسته ای و داشتن چرخه سوخت در داخل خاك كشور است، صورت مي‌گيرد و ساير امور جزو موضوعات مذاكره نيست و مسايلي حاشيه‌اي محسوب مي‌شود.
در حالي كه ايران پيش از اين اعلام كرده بود نظر مثبتي در قبال طرحي براي انجام غني‌سازي در خارج از خاك خود ندارد و حتي در سفر دبير شوراي امنيت ملي روسيه به تهران تصريح شده بود كه وي حامل هيچ طرحي براي برنامه هسته ای ايران نيست، بايد ديد روسيه چه اهدافي را در اعلام اين مساله درحالي كه قرار است طرف ايراني و اروپايي دور ديگري از مذاكرات‌شان را در تاريخ 28 دي‌ماه انجام دهند، دنبال مي‌كند.
بنياد هريتيج وابسته به نومحافظه‌كاران آمريكايي در مقاله‌اي كه ماه دسامبر منتشر شده درباره اين پيشنهاد نوشته است: آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در ارجاع ايران به شوراي امنيت سازمان ملل در جلسه 24 نوامبر شوراي حكامش شكست خورد و در عوض منتظر ماند تا پاسخ ايران را به پيشنهاد روسي مبني بر آن كه ايران اجازه يابد به غني‌سازي اورانيوم در خاك روسيه بپردازد، شاهد باشد. اين پيشنهاد كه ممكن است ايران را به دستيابي به تمام عناصر چرخه سوخت غير از غني‌سازي برساند، گامي عمده به عقب براي مواضع آمريكا و سه كشور اروپايي بر سر غني‌سازي است. واشنگتن بايد موضع‌اش مبني بر آن را حفظ كند كه ايران بايد قابليت‌هاي چرخه سوخت هسته ای‌اش را به حال تعليق در آورد و در نهايت آن را منهدم كند.
بر اين اساس، مي‌توان به وضوح مشاهده كرد كه طرف غربي به هيچ وجه نمي‌خواهد ايران چرخه سوخت هسته ای را در اختيار داشته باشد و در اين مسير تلاش دارد تا يكي از مخالفان اصلي‌اش براي ارجاع مساله هسته ای ايران را به عرصه نقش‌آفريني منفي عليه تهران بكشاند.
كاظم جلالي، مخبر كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي كشورمان پيش از اين درباره طرح روسيه تصريح كرده بود: اروپا و آمريكا مبناي مذاكرات‌شان را بر پيشنهاد روسيه بنا نهاده‌اند تا به اين ترتيب جمهوري اسلامي ايران را بر سر دو راهي قرار دهند.
رضا طلايي‌نيك، عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس نيز هشدار داده بود: برخي پيشنهادات غيررسمي مانند طرح روسيه موجب انحراف در محتواي مذاكرات هسته ای و چالش‌هاي جديد خواهد شد.
با اين وجود نبايد از نظر دور داشت كه به هر حال روسيه در اين "طرح پيشنهادي نامدون" منافع عمده‌اي را مي‌تواند داشته باشد. اول آن كه ايران را با اين پيشنهاد كاملا به سوخت هسته ای توليدي در روسيه وابسته مي‌كند، بدان معنا كه درحال حاضر ايران قراردادي براي تامين 100 تن اورانيوم غني‌شده را براي نيروگاه هسته ای بوشهر كه در سال 2006 ميلادي به بهره‌برداري خواهد رسيد، در تاريخ 27 فوريه 2005 با اين كشور به امضا رسانده است و به اين ترتيب كاملا تامين سوخت هسته ای ايران در آينده‌اي نه چندان دور در دستان روسيه خواهد بود و اين همان نقض استقلال هسته ای ايران و نكته‌اي است كه ايران هيچ‌گاه نخواسته بپذيرد و دوم آن كه روسيه سودهاي كلان اقتصادي را براي فروش آنچه در داخل خاك ايران نيز قابل توليد است از آن خود خواهد كرد.
درحالي كه براي قرارداد تامين 10 ساله سوخت هسته ای نيروگاه بوشهر مجبور به تن دادن به امضاي قراردادي مبني بر بازگرداني سوخت هسته ای مصرف شده به خاك روسيه شديم، روسيه همچنين از سال 1995 ميلادي تاكنون و پس از امضاي قرارداد با ايران به تكميل نيروگاه هسته ای بوشهر متعهد شده است و پس از گذشت يك دهه همچنان بر سر تاريخ راه‌اندازي اين نيروگاه شبهاتي مطرح مي‌شود، به راستي چگونه مي‌توان به توان مسكو در بر آوردن چنين تعهدي دل بست؟
امير محبيان، عضو شوراي سردبيري روزنامه رسالت پيش از اين درباره رفتار و پيشنهاد روسيه تاكيد كرده بود: رفتار اخير روسيه در ارايه پيشنهاد به ايران در قالب "تئوري مبادله" مي‌گنجد. براساس اين تئوري براي رسيدن به هدف مطلوب بايد بر اساس نفع و ضرر رفتار كرد. در اين قالب كشورها به دنبال بيشترين نفع و كمترين ضرر هستند.
روسيه اكنون علاقمند است به عرصه مساله هسته ای ايران وارد شود، اما ايران پيش‌تر نيز اعلام كرده بود هر طرحي كه غني‌سازي در خاك كشور ديگري را شامل شود، حتي قابل بررسي نيست.
يكي از مسوولان سفارت روسيه در تهران، درباره آنچه يادداشت وزارت امور خارجه روسيه به طرف ايراني خوانده مي‌شود، گفت: وزارت امور خارجه بيانيه‌اي را روز گذشته درباره برنامه هسته ای ايران منتشر كرده است و بيش از آن نمي‌توانم چيزي بگويم. در بيانيه وزارت امور خارجه روسيه آمده است كه پيشنهاد سابق روسيه به ايران براي استقرار يك شركت سهامي مشترك روسي - ايراني جهت انجام غني‌سازي در خاك روسيه همچنان معتبر است و اين در حالي است كه ايران بهترين طرح در اين چارچوب را طرح دكتر محمود احمدي‌نژاد، رييس جمهوري اسلامي ايران براي موضوع تشكيل كنسرسيوم و دريافت عملي تضمين‌هاي مورد نظر از اين طريق مي‌داند.
بيانيه وزارت خارجه روسيه در حالي مطرح شده است كه حميدرضا آصفي روز يكشنبه اعلام كرد: ايران طرح مدون و مشخصي از سوي روسيه دريافت نكرده است.
وي درعين حال تصريح كرد: هر طرح و پيشنهادي كه حق غني سازي در داخل خاك ايران را تاييد نمايد با نظر مثبت مورد بررسي قرار داده و آماده گفت‌وگو در خصوص آن هستيم.
متن كامل اعلاميه اداره اطلاعات و مطبوعات وزارت امور خارجه روسيه در خصوص تسليم يادداشت رسمي به طرف ايرانی به شرح زير است:
«سفارت روسيه در تهران 24 دسامبر سال جاري ميلادي با تسليم يادداشت رسمي به طرف ايراني تاييد نمود كه پيشنهاد قبلي روسيه درباره ايجاد موسسه مشترك روسيه و ايران در داخل روسيه جهت غني‌سازي اورانيوم همچنان به قوت خود باقي است. اين پيشنهاد به عنوان سهم روسيه در جستجوي راهكارهاي مورد قبول دوجانبه در راستاي حل و فصل اوضاع پيرامون برنامه هسته ای ايران با روش‌هاي سياسي ديپلماتيك است.»
بايد ديد در شرايط حاضر، دليل روسيه براي اعلام علني چنين پيشنهادي كه ايران آن را تدوين‌نشده مي‌داند، چيست. مسوول روسي فوق‌الذكر با اعلام اين كه تنها چيزي كه مي‌تواند بگويد همان است كه در بيانيه وزارت امور خارجه روسيه درج شده، گفت: از نظر ما حالا ديگر توپ در زمين ايران است.
علي لاريجاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان در جلسه‌اي كه اخيرا با خبرنگاران داشت، تاكيد كرده بود: مذاكرات روي محل منازعه كه عدم انحراف در روند تولید سوخت هسته ای و داشتن چرخه سوخت در داخل خاك كشور است، صورت مي‌گيرد و ساير امور جزو موضوعات مذاكره نيست و مسايلي حاشيه‌اي محسوب مي‌شود.
در حالي كه ايران پيش از اين اعلام كرده بود نظر مثبتي در قبال طرحي براي انجام غني‌سازي در خارج از خاك خود ندارد و حتي در سفر دبير شوراي امنيت ملي روسيه به تهران تصريح شده بود كه وي حامل هيچ طرحي براي برنامه هسته ای ايران نيست، بايد ديد روسيه چه اهدافي را در اعلام اين مساله درحالي كه قرار است طرف ايراني و اروپايي دور ديگري از مذاكرات‌شان را در تاريخ 28 دي‌ماه انجام دهند، دنبال مي‌كند.
بنياد هريتيج وابسته به نومحافظه‌كاران آمريكايي در مقاله‌اي كه ماه دسامبر منتشر شده درباره اين پيشنهاد نوشته است: آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در ارجاع ايران به شوراي امنيت سازمان ملل در جلسه 24 نوامبر شوراي حكامش شكست خورد و در عوض منتظر ماند تا پاسخ ايران را به پيشنهاد روسي مبني بر آن كه ايران اجازه يابد به غني‌سازي اورانيوم در خاك روسيه بپردازد، شاهد باشد. اين پيشنهاد كه ممكن است ايران را به دستيابي به تمام عناصر چرخه سوخت غير از غني‌سازي برساند، گامي عمده به عقب براي مواضع آمريكا و سه كشور اروپايي بر سر غني‌سازي است. واشنگتن بايد موضع‌اش مبني بر آن را حفظ كند كه ايران بايد قابليت‌هاي چرخه سوخت هسته ای‌اش را به حال تعليق در آورد و در نهايت آن را منهدم كند.
بر اين اساس، مي‌توان به وضوح مشاهده كرد كه طرف غربي به هيچ وجه نمي‌خواهد ايران چرخه سوخت هسته ای را در اختيار داشته باشد و در اين مسير تلاش دارد تا يكي از مخالفان اصلي‌اش براي ارجاع مساله هسته ای ايران را به عرصه نقش‌آفريني منفي عليه تهران بكشاند.
كاظم جلالي، مخبر كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي كشورمان پيش از اين درباره طرح روسيه تصريح كرده بود: اروپا و آمريكا مبناي مذاكرات‌شان را بر پيشنهاد روسيه بنا نهاده‌اند تا به اين ترتيب جمهوري اسلامي ايران را بر سر دو راهي قرار دهند.
رضا طلايي‌نيك، عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس نيز هشدار داده بود: برخي پيشنهادات غيررسمي مانند طرح روسيه موجب انحراف در محتواي مذاكرات هسته ای و چالش‌هاي جديد خواهد شد.
با اين وجود نبايد از نظر دور داشت كه به هر حال روسيه در اين "طرح پيشنهادي نامدون" منافع عمده‌اي را مي‌تواند داشته باشد. اول آن كه ايران را با اين پيشنهاد كاملا به سوخت هسته ای توليدي در روسيه وابسته مي‌كند، بدان معنا كه درحال حاضر ايران قراردادي براي تامين 100 تن اورانيوم غني‌شده را براي نيروگاه هسته ای بوشهر كه در سال 2006 ميلادي به بهره‌برداري خواهد رسيد، در تاريخ 27 فوريه 2005 با اين كشور به امضا رسانده است و به اين ترتيب كاملا تامين سوخت هسته ای ايران در آينده‌اي نه چندان دور در دستان روسيه خواهد بود و اين همان نقض استقلال هسته ای ايران و نكته‌اي است كه ايران هيچ‌گاه نخواسته بپذيرد و دوم آن كه روسيه سودهاي كلان اقتصادي را براي فروش آنچه در داخل خاك ايران نيز قابل توليد است از آن خود خواهد كرد.
درحالي كه براي قرارداد تامين 10 ساله سوخت هسته ای نيروگاه بوشهر مجبور به تن دادن به امضاي قراردادي مبني بر بازگرداني سوخت هسته ای مصرف شده به خاك روسيه شديم، روسيه همچنين از سال 1995 ميلادي تاكنون و پس از امضاي قرارداد با ايران به تكميل نيروگاه هسته ای بوشهر متعهد شده است و پس از گذشت يك دهه همچنان بر سر تاريخ راه‌اندازي اين نيروگاه شبهاتي مطرح مي‌شود، به راستي چگونه مي‌توان به توان مسكو در بر آوردن چنين تعهدي دل بست؟
امير محبيان، عضو شوراي سردبيري روزنامه رسالت پيش از اين درباره رفتار و پيشنهاد روسيه تاكيد كرده بود: رفتار اخير روسيه در ارايه پيشنهاد به ايران در قالب "تئوري مبادله" مي‌گنجد. براساس اين تئوري براي رسيدن به هدف مطلوب بايد بر اساس نفع و ضرر رفتار كرد. در اين قالب كشورها به دنبال بيشترين نفع و كمترين ضرر هستند.
روسيه اكنون علاقمند است به عرصه مساله هسته ای ايران وارد شود، اما ايران پيش‌تر نيز اعلام كرده بود هر طرحي كه غني‌سازي در خاك كشور ديگري را شامل شود، حتي قابل بررسي نيست.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید