آفتابنیوز : امید بی نیاز*- «زندگی به من آموخت که هیچ چیز از هیچ کس بعید نیست!» اگرچه این جمله ویلیام فاکنر (خالق رمان خشم و هیاهو) در لحظه های آغازین، بر فیلم نقش می بندد، اما رد پای این نویسنده، چندان در فیلم نیست. شاید الهام از این جمله به شکل یک فکر محوری در «زیربافت» فیلم استحاله شده است. بی شک شخصیت ها مدام در حال دگردیسی هستند؛ به ویژه شخصیت محوری فیلم (خسرو پارسا) که در نهایت گردشی 360 درجه دارد.
او دستِ آخر نشان می دهد که منفعت شخصی حرف اول را می زند و چیزی به نام عشق فقط یک «بازی زمانی» است. شاید به قول احمد شاملو، شاعر معاصر؛ «در عصر عظمت عمارت های غول آسا و دروغ، عشق سوء تفاهمی است که با متأسفم گفتنی، فراموش می شود»
با این حال، ماجرای عشق او، پیچیده تر از این هاست. خواننده ای مشهور است. خانواده ای (نه خیلی آرام و بی تنش) دارد. شغل و شهرت اجتماعی دارد.
این ور هم ادعا داردکه عاشق شده است. یک مجادله لفظی میان او و همسرش به وجود می آید. همسر قهر می کند، از ماشین پیاده می شود و باعجله می رود. اما همان لحظه، ماشینی به شدت با او تصادف می کند. همسر به کما می رود. این ور خسرو پارسا (نوید محمد زاده) که در چهره عاشق پیشه ای ششدانگ و تمام عیار ظاهر شده است، انگار مجالی می یابد با همسر دوم (به قول خودش عشقش) زندگی کند.
آن ور همسر اول، بالاخره از کما بیرون می آید. اما قطع نخاع شده و باید همیشه روی تخت باشد. همسر دوم (طناز طباطبایی) در کسوت پرستار به خانه اصلی خسرو پارسا می آید و از همسر اول پرستاری می کند. شبی، همسر اول با چاقوی آشپزخانه به قتل می رسد و در این میان هم پارسا و هم همسر دومش مظنون واقع می شوند.
درام از لحظه بازجویی پارسا، پیرنگ خود را شروع کرده است. اول، رویدادها و حوادث فیلم از نگاه او روایت می شود، سپس صحنه های بازجویی همسر دوم در فیلم آمده است. طبیعتاً، این از نقاط قوت فیلم است.
هومن سیدی با اقتباس از نوعی روایت «کوروساوایی» بر ابهام و تعلیق فیلم افزوده است. هر دو، هم پارسا هم همسر دوم، روایتی متفاوت دارند و این شیوه ای برای دور زدن ذهن مخاطب است. چون حتی تا زمانی هم که فیلم تمام می شود نمی داند چه کسی قاتل است. بعداً هم نخواهد فهمید.
هومن سیدی با نگاهی تئاتری و دستور زبانی سینمایی، درامی دیدنی ساخته است. هرچند که این زبان منحصر به فرد و شخصی نیست، بلکه بیشتر برداشتی و اقتباسی است. با این حال تجربه ای خوب در کارنامه سینمایی او ثبت شده است.
*عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران