چرا بیشتر مناطق تهران زشت هستند؟
یک طراح صنعتی در حوزه مبلمان شهری معتقد است: از هر جای تهران که عکسی گرفته شود، 99 درصد عکس‌ها زشت خواهد بود، زیرا هیچ‌کدام از ساختمان‌های کنار هم، متناسب با دیگری طراحی نشده است.
آفتاب‌‌نیوز : مهران هاشمی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: ما از مبلمان شهری استفاده می‌کنیم تا قابلیت‌های یک شهر را ارتقا و به فضای شهری امکاناتی دهیم که پیش از آن وجود نداشته است. پس از مدتی که کاربردهای ابتدایی مبلمان شهری تأمین شود، به شکل ظاهری و مبلمان آن می‌پردازیم که نشان‌دهنده احترام به هویت منطقه است.
او ادامه داد: طراحی مبلمان شهری موضوعی کاملا منطقه‌ای است و نمی‌توان آن را ابتدا طراحی کرد و سپس در جایی به کار برد. جنس و نوع مبلمان را باید براساس منطقه شهری و نیازمندی‌های آن طراحی کرد. همچنین بزرگ‌ترین مشکل حوزه مبلمان شهری این است که مفهوم آن در تهران و به‌طور جدی‌تر در شهرهای دیگر، درک نشده است.
پای کمتر محصول دیزاین‌شده‌ای به شهرداری باز شده است
وی با تأکید بر اینکه در تهران از نظر مبلمان شهری فقیر هستیم، اظهار کرد: به‌جز منطقه 12 یا منطقه‌ای مانند بلوار میرداماد که به‌خاطر حساسیت‌های شهرداری و نزدیک بودن به سازمان زیباسازی، در آن‌ها اتفاق‌های خوبی رخ داده، در دیگر مناطق تهران طراحی منطقه‌ای، احترام به هویت منطقه و هارمونی میان عناصر شهری وجود ندارد و این شگفت‌انگیز است. کمتر کلان‌شهری در دنیا وجود دارد که در آن نسبت به هارمونی مبلمان شهری تا این اندازه بی‌توجهی شده باشد.
او بیشترین لطمه واردشده به حوزه مبلمان شهری را نبودن طرح جامع شهری و سیستم مناقصه‌ای شهرداری دانست و توضیح داد: یکی از دلایل بروز چنین مشکلاتی، مستقل و سلیقه‌ای عمل کردن شهرداری مناطق مختلف و نبودن پروتکل‌های واحد برای اجرای طرح‌هاست. البته گاهی مهندسان مشاور یا دانشگاه آکسفورد، تلاش‌هایی در این زمینه داشته‌اند، اما پروتکل‌های آن‌ها هیچ‌گاه به نتیجه نرسیده است. از سویی سیستم مناقصه‌ای شهرداری و خریدن طرح‌ها به پایین‌ترین قیمت، از جمله دلایل زشت شدن منظر شهری است که باعث می‌شود کم‌فروش‌ترین افراد، کم‌کیفیت‌ترین طرح ممکن را به شهرداری بفروشند.
هاشمی گفت: هر جا قرار است عناصر مبلمان شهری طراحی شود، هزینه‌ای برای طراحی آن روی قیمت می‌آید، پیمانکارها نمی‌توانند کار کنند چون شهرداری نه باکیفیت‌ترین، بلکه ارزان‌ترین مبلمان‌ها را می‌خواهد.
طرح‌های دانشگاهی موکول به شکست است
هاشمی درباره تأثیر فعالیت‌های دانشگاهی در زمینه مبلمان شهری، بیان کرد: برخی اساتید طراحی صنعتی و معماری، نگاهی جدی به مبلمان شهری داشته و از شاگردان خود خواسته‌اند در این زمینه کار کنند. به همین علت، تعداد پروژه‌ها در رابطه با عناصر مبلمان شهری کم نیست، اما به علت نداشتن طرح جامع توافقی برای تهران، تمام کارها خارج از یک طرح جامع و سلیقه‌ای است.
این طراح صنعتی با اشاره به اینکه شهرداری طرح‌های دیزاین‌شده را نمی‌خرد چون گران هستند، گفت: کسی نیست که به آن‌ها بگوید این تنها طرحی است که با بافت منطقه مورد نظر هم‌خوانی دارد. به همین دلیل، فشار و چارچوبی برای یک شهردار مستقل منطقه‌ای وجود ندارد و او هیچ دلیلی نمی‌بیند که یک طرح دیزاین‌شده را بخرد و گرانی طرح نیز دلیل قاطعی برای نخریدن عنوان می‌شود. در این شرایط، بیشتر طرح‌های دانشگاهی به شکست منجر خواهند شد.
او درباره وضعیت مبلمان شهری در دیگر شهرهای کشور نیز اظهار کرد: مسؤولان در برخی شهرها به‌خاطر حساسیت مردم در حوزه مبلمان و چهره شهر، موفق‌تر عمل کرده‌اند؛ اما وضعیت بیشتر شهرها، مانند تهران یا بدتر از آن است. در این زمینه، شهر تبریز را هم داریم که با وجود حساسیت مردم، فقط شهر تمیز است و به‌خاطر بودجه شهرداری از نظر مبلمان شهری در آنجا ضعیف عمل شده است.
چه کار باید کرد؟
این طراح صنعتی با بیان اینکه تدوین طرح جامع شهری راه حل مشکل منظر و مبلمان شهری در تمام شهرهای ایران است، گفت: اگر چنین طرحی برای تهران نوشته شود، امید می‌رود به تبع آن، طرح جامع مبلمان شهری به‌وجود آید، آن‌گاه می‌توانیم تهران را به‌لحاظ تجاری، گردشگری یا مسکونی، لکه‌گذاری کنیم و فهرست بایدها و نباید‌ها را با جزییات در هر منطقه همراه تأمین اعتبار آن تعریف کنیم که حتی رنگ چراغ نیز در آن مشخص باشد. زمانی که چنین طرحی به شهرداری منطقه ابلاغ می‌شود باید همه‌چیز کاملا روشن باشد که شهردار براساس سلیقه خود رفتار نکند.
وی با اشاره به رابطه مستقیم طراحی شهری و مبلمان شهری، توضیح داد: هر کجا طراحی شهری را رها کرده‌اند، مبلمان شهری نیز رها شده است. ما در دنیا کلان‌شهرهای مشهور زیادی را مانند فرانکفورت در قلب اروپا داریم که به‌لحاظ نمای شهری زیبا نیستند، زیرا مثلا این شهر در جنگ کاملا تخریب شد و بعد از آن مورد بی‌توجهی طراحان قرار گرفت؛ اما از سویی با فاصله کمی از این شهر، مناطقی مانند آمستردام، بارسلون، دوسلدورف و مونیخ هستند که طراحی شهری فوق‌العاده و نمای بسیار زیبایی دارند و می‌توان ساعت‌ها درباره پلان شهری آن‌ها صحبت کرد. در شهری مانند بارسلون به هیچ عنوان اجازه داده نمی‌شود که افراد به دلخواه خود، نمای ساختمان را تغییر دهند و با آن‌ها برخورد می‌شود، زیرا آن را بخشی از شهر، هویت و منظر شهری می‌دانند.
وی افزود: در برخی کشورها، شهردار شهری با هویت تاریخی حق ندارد که راسا در رابطه با منظر شهر تصمیم‌گیری کند و در این صورت، او را به دادگاه می‌کشانند، اما در تهران این‌گونه نیست.
او در پایان گفت: نزدیک به 40 سال پیش، شهرداری تهران از دانشگاه آکسفورد و طراحان آن خواست تا برای این شهر، طرح جامع شهری تهیه کنند. این طرح به شهرداری تهران تحویل داده و پس از مدتی، خلاصه آن به کتاب تبدیل شد. گرچه ما 40 سال وقت داشتیم تا این طرح را عملی کنیم، اما به‌خاطر برخی منفعت‌طلبی‌ها تا کنون عملی نشده است.
او ادامه داد: طراحی مبلمان شهری موضوعی کاملا منطقه‌ای است و نمی‌توان آن را ابتدا طراحی کرد و سپس در جایی به کار برد. جنس و نوع مبلمان را باید براساس منطقه شهری و نیازمندی‌های آن طراحی کرد. همچنین بزرگ‌ترین مشکل حوزه مبلمان شهری این است که مفهوم آن در تهران و به‌طور جدی‌تر در شهرهای دیگر، درک نشده است.
پای کمتر محصول دیزاین‌شده‌ای به شهرداری باز شده است
وی با تأکید بر اینکه در تهران از نظر مبلمان شهری فقیر هستیم، اظهار کرد: به‌جز منطقه 12 یا منطقه‌ای مانند بلوار میرداماد که به‌خاطر حساسیت‌های شهرداری و نزدیک بودن به سازمان زیباسازی، در آن‌ها اتفاق‌های خوبی رخ داده، در دیگر مناطق تهران طراحی منطقه‌ای، احترام به هویت منطقه و هارمونی میان عناصر شهری وجود ندارد و این شگفت‌انگیز است. کمتر کلان‌شهری در دنیا وجود دارد که در آن نسبت به هارمونی مبلمان شهری تا این اندازه بی‌توجهی شده باشد.
او بیشترین لطمه واردشده به حوزه مبلمان شهری را نبودن طرح جامع شهری و سیستم مناقصه‌ای شهرداری دانست و توضیح داد: یکی از دلایل بروز چنین مشکلاتی، مستقل و سلیقه‌ای عمل کردن شهرداری مناطق مختلف و نبودن پروتکل‌های واحد برای اجرای طرح‌هاست. البته گاهی مهندسان مشاور یا دانشگاه آکسفورد، تلاش‌هایی در این زمینه داشته‌اند، اما پروتکل‌های آن‌ها هیچ‌گاه به نتیجه نرسیده است. از سویی سیستم مناقصه‌ای شهرداری و خریدن طرح‌ها به پایین‌ترین قیمت، از جمله دلایل زشت شدن منظر شهری است که باعث می‌شود کم‌فروش‌ترین افراد، کم‌کیفیت‌ترین طرح ممکن را به شهرداری بفروشند.
هاشمی گفت: هر جا قرار است عناصر مبلمان شهری طراحی شود، هزینه‌ای برای طراحی آن روی قیمت می‌آید، پیمانکارها نمی‌توانند کار کنند چون شهرداری نه باکیفیت‌ترین، بلکه ارزان‌ترین مبلمان‌ها را می‌خواهد.
طرح‌های دانشگاهی موکول به شکست است
هاشمی درباره تأثیر فعالیت‌های دانشگاهی در زمینه مبلمان شهری، بیان کرد: برخی اساتید طراحی صنعتی و معماری، نگاهی جدی به مبلمان شهری داشته و از شاگردان خود خواسته‌اند در این زمینه کار کنند. به همین علت، تعداد پروژه‌ها در رابطه با عناصر مبلمان شهری کم نیست، اما به علت نداشتن طرح جامع توافقی برای تهران، تمام کارها خارج از یک طرح جامع و سلیقه‌ای است.
این طراح صنعتی با اشاره به اینکه شهرداری طرح‌های دیزاین‌شده را نمی‌خرد چون گران هستند، گفت: کسی نیست که به آن‌ها بگوید این تنها طرحی است که با بافت منطقه مورد نظر هم‌خوانی دارد. به همین دلیل، فشار و چارچوبی برای یک شهردار مستقل منطقه‌ای وجود ندارد و او هیچ دلیلی نمی‌بیند که یک طرح دیزاین‌شده را بخرد و گرانی طرح نیز دلیل قاطعی برای نخریدن عنوان می‌شود. در این شرایط، بیشتر طرح‌های دانشگاهی به شکست منجر خواهند شد.
او درباره وضعیت مبلمان شهری در دیگر شهرهای کشور نیز اظهار کرد: مسؤولان در برخی شهرها به‌خاطر حساسیت مردم در حوزه مبلمان و چهره شهر، موفق‌تر عمل کرده‌اند؛ اما وضعیت بیشتر شهرها، مانند تهران یا بدتر از آن است. در این زمینه، شهر تبریز را هم داریم که با وجود حساسیت مردم، فقط شهر تمیز است و به‌خاطر بودجه شهرداری از نظر مبلمان شهری در آنجا ضعیف عمل شده است.
چه کار باید کرد؟
این طراح صنعتی با بیان اینکه تدوین طرح جامع شهری راه حل مشکل منظر و مبلمان شهری در تمام شهرهای ایران است، گفت: اگر چنین طرحی برای تهران نوشته شود، امید می‌رود به تبع آن، طرح جامع مبلمان شهری به‌وجود آید، آن‌گاه می‌توانیم تهران را به‌لحاظ تجاری، گردشگری یا مسکونی، لکه‌گذاری کنیم و فهرست بایدها و نباید‌ها را با جزییات در هر منطقه همراه تأمین اعتبار آن تعریف کنیم که حتی رنگ چراغ نیز در آن مشخص باشد. زمانی که چنین طرحی به شهرداری منطقه ابلاغ می‌شود باید همه‌چیز کاملا روشن باشد که شهردار براساس سلیقه خود رفتار نکند.
وی با اشاره به رابطه مستقیم طراحی شهری و مبلمان شهری، توضیح داد: هر کجا طراحی شهری را رها کرده‌اند، مبلمان شهری نیز رها شده است. ما در دنیا کلان‌شهرهای مشهور زیادی را مانند فرانکفورت در قلب اروپا داریم که به‌لحاظ نمای شهری زیبا نیستند، زیرا مثلا این شهر در جنگ کاملا تخریب شد و بعد از آن مورد بی‌توجهی طراحان قرار گرفت؛ اما از سویی با فاصله کمی از این شهر، مناطقی مانند آمستردام، بارسلون، دوسلدورف و مونیخ هستند که طراحی شهری فوق‌العاده و نمای بسیار زیبایی دارند و می‌توان ساعت‌ها درباره پلان شهری آن‌ها صحبت کرد. در شهری مانند بارسلون به هیچ عنوان اجازه داده نمی‌شود که افراد به دلخواه خود، نمای ساختمان را تغییر دهند و با آن‌ها برخورد می‌شود، زیرا آن را بخشی از شهر، هویت و منظر شهری می‌دانند.
وی افزود: در برخی کشورها، شهردار شهری با هویت تاریخی حق ندارد که راسا در رابطه با منظر شهر تصمیم‌گیری کند و در این صورت، او را به دادگاه می‌کشانند، اما در تهران این‌گونه نیست.
او در پایان گفت: نزدیک به 40 سال پیش، شهرداری تهران از دانشگاه آکسفورد و طراحان آن خواست تا برای این شهر، طرح جامع شهری تهیه کنند. این طرح به شهرداری تهران تحویل داده و پس از مدتی، خلاصه آن به کتاب تبدیل شد. گرچه ما 40 سال وقت داشتیم تا این طرح را عملی کنیم، اما به‌خاطر برخی منفعت‌طلبی‌ها تا کنون عملی نشده است.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید