نشست دوحه؛ تلاش برهم زنندگان بازار نفت برای بازگرداندن ثبات
تولیدكنندگان نفت عضو و غیرعضو اوپك (سازمان كشورهای صادركننده نفت) امروز (یكشنبه) درشهر دوحه قطر گردهم آمده اند تا تلاش كنند طرح فریز نفتی (حفظ سقف تولید نفت در سطح ژانویه 2016) را برای كاهش عرضه نفت و بهبود قیمت ها تصویب كنند.
آفتاب‌‌نیوز :
توافق اولیه طرح فریز نفتی در ماه فوریه(بهمن-اسفند) 2016 بین كشورهای روسیه، عربستان، قطر و ونزوئلا حاصل شد. روسیه به عنوان بزرگترین تولیدكننده نفت غیرعضو اوپك و عربستان به عنوان بزرگترین تولیدكننده نفت عضو اوپك نقش اصلی را در عرضه بیش از تقاضای نفت به بازار و افت قیمت ها دارند. میزان اضافه عرضه نفت به بازار اكنون یك میلیون و 500 هزار بشكه در روز برآورد می شود.
عربستان سعودی از ماه ژوئن(خرداد-تیرماه) 2014 با هدف جلوگیری از سهم گیری نفت شیل (تولید نفت از ماسه های نفتی) از بازار جهانی نفت، افزایش تولید نفت را بدون هیچ اجماعی با دیگر تولیدكنندگان هم گروه خود آغاز كرد و با این اقدام قیمت های نفت را از 115 دلار در ماه ژوئن 2014 به 76 دلار در هر بشكه در ماه نوامبر همان سال كاهش داد.
روند نزولی قیمت ها در سال 2015 تداوم یافت و قیمت هر بشكه نفت به سطح 30 دلار نیز سقوط كرد. اعلام توافق اولیه طرح فریز نفتی در ماه فوریه سال جاری میلادی، قیمت های نفت را 30 درصد بالا برد. قیمت های نفت در آستانه نشست دوحه به دامنه 40 تا 43 دلار رسید. مازاد عرضه نفت خام در بازارها موجب كاهش 70 درصدی قیمت آن از اواسط سال 2014 تاكنون شده است.
محمد السعده وزیر انرژی قطر در دعوتنامه شركت كشورهای تولیدكننده نفت در نشست دوحه نوشت: كشورهای نفتی باید برای یك اقتصاد جهانی سالم‌تر بازار را متعادل كنند زیرا در حال حاضر كسی از قیمت‌های پایین نفت نفع نمی‌برد.
صالح خبری وزیر انرژی الجزایر نیز درباره نشست دوحه گفته بود، هر كشوری مشغولیت ها و دلایلی دارد كه باید با هم آن را بررسی كنیم و امیدواریم به اجماعی برسیم كه مناسب همه باشد.
برخی خبرها، نشست دوحه را تلاشی برای نزدیك شدن مواضع كشورهای تولیدكننده و كاهش اختلافات دانسته و تاكید كرده بودند نشست دوحه با رسیدن به راه حلی، كاهش تولید و امكان بهبود تدریجی قیمت نفت را فراهم می كند.
** موضع ایران
بیژن زنگنه وزیر نفت با حمایت از طرح تثبیت تولید نفت (فریز نفتی) و برگزاری نشست دوحه گفته، ایران تحت هیچ شرایطی نمی تواند از حق و سهم تاریخی خود از بازارهای جهانی نفت خام صرفنظر كند.
وی افزود: طرح فریز یا منجمد كردن تولید نفت خام در سطح ماه ژانویه ٢٠١٦، در نشست چهارجانبه وزیران نفت و انرژی روسیه، ونزوئلا، قطر و عربستان ماه فوریه(بهمن-اسفند) امسال در دوحه مطرح شد؛ در این نشست تصمیم گرفته شد برای سامان دادن بازار و برای اینكه نبود تعادل میان عرضه و تقاضا از میان رود (هم اكنون بیش از ٢ میلیون بشكه مازاد نفت در بازار وجود دارد) تولید نفت در سطح ماه ژانویه ٢٠١٦ تثبیت شود.
وزیر نفت ضمن حمایت جمهوری اسلامی ایران از این طرح با بیان اینكه چند نكته مهم در این ایده وجود دارد، همكاری جدی كشورهای عضو و غیرعضو سازمان كشورهای صادركننده نفت (اوپك) را یكی از این نكته ها دانست و تصریح كرد: در این طرح برای نخستین بار یك همكاری جدی، موثر و سازنده میان تولیدكنندگان اوپك و بخشی از تولیدكنندگان غیر عضو این سازمان به وجود آمده است.
وی ادامه داد: روسیه، بزرگترین تولیدكننده نفت دنیا و یكی از تولیدكنندگان بزرگ غیر عضو اوپك پیش از این حاضر نبود با اوپكی ها همكاری كند و این آغاز همكاری مناسبی است؛ به تبعیت مسكو برخی كشورهای دیگر غیر عضو اوپك نیز حاضر شدند با اعضای اوپك همكاری كنند.
زنگنه دیگر نكته مهم این طرح را این موضوع دانست: «با كاهش قیمت نفت عده ای از اعضای اوپك اعتقاد داشتند كه باید بازار را به حال خود رها كرد و این سازمان نباید درباره قیمت تصمیم بگیرد، اما هم اكنون اعضا به این نتیجه رسیدند كه باید برای بهبود وضع بازار اقدامی كرد كه این تصمیم گیری جای خوشامد دارد.»
وزیر نفت با تاكید بر این كه ایران از طرح فریز نفتی حمایت می كند، اما آن را كافی نمی داند، یادآور شد: ما به اعضای اوپك و برخی كشورهای غیر عضو اوپك همچون روسیه كه با ما در ارتباط بودند گفتیم كه باید واقعیت بازگشت نفت ایران را به بازار درك كنند زیرا اگر ایران بخواهد تولید نفت را در سطح ماه ژانویه تثبیت كند بدان معناست كه هیچ اتفاقی در رفع تحریم های این كشور نیفتاده است.
وی بزرگترین خواسته ملت و دولت را اجرای برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) و رفع تحریمها دانست و با بیان اینكه مهمترین تحریم علیه ایران، تحریم نفت بود، اظهار كرد: در دوران تحریم مقدار صادرات نفت ایران به یك میلیون بشكه در روز رسید، در حالی كه این رقم پیش از تحریمها 2 میلیون و ٣٠٠ تا ٢ میلیون و 400هزار بشكه در روز بود.
وزیر نفت با بیان اینكه ایران پیش از لغو تحریمها در نشست های متعدد با اعضای اوپك و همچنین نوشتن نامه، بازگشت نفت ایران را به بازار یادآورشده بود و اعضای اوپك نیز این موضوع را منظور كردند، افزود: اعضای اوپك نیز به طور عمومی با بازگشت ایران به بازار نفت برخورد مثبتی داشتند.
زنگنه، بازگشت به بازار نفت را حق ایران دانست و یادآورشد: ایران نقشی در نامتعادل كردن بازار نداشته و زمانی كه بازار نامتعادل شده و عرضه بیش از تقاضا بوده، ایران حداقل تولید تاریخی خود را داشته است.
وی تصریح كرد: انصاف و منطقی نیست و كسی هم نمی تواند از ایران چنین انتظاری داشته باشد كه تحریمی خودخواسته بر خود تحمیل و با دست خود، خودش را تحریم كند.
وزیر نفت بار دیگر ضمن حمایت از برگزاری نشست دوحه درباره حضور نماینده ایران در این نشست گفت: ما به این نتیجه رسیدیم كه نشست دوحه برای كسانی است كه می خواهند طرح فریز نفتی را امضا كنند و اگر می خواستیم نماینده ای از ایران در این نشست حضور داشته باشد برای این بود كه حمایت خود را از این طرح نشان دهیم ، اما از آن جا كه قرار نیست ایران این طرح را امضا كند، بنابراین ضرورتی برای حضور نماینده ایران در این نشست وجود ندارد.
وی تاكید كرد، تحت هیچ شرایطی نمی توانیم از حق و سهم تاریخی خود از بازار نفت صرف نظر كنیم.
به گزارش ایرنا، كشورهای قطر، ونزوئلا و روسیه در هفته های پایانی سال 1394 رایزنی هایی را با ایران برای شركت در طرح فریز نفتی انجام دادند، اما بیژن زنگنه وزیر نفت ایران به صراحت مواضع كشورمان را اعلام كرد و گفت كه ایران نقشی در مازاد عرضه نفت به بازار نداشته و در تلاش برای بازپس گیری سهم از دست رفته خود از بازار نفت در دوران تحریم هاست.
زنگنه بارها پیش از اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترك(برجام) اعلام كرده بود كه ایران درصدد افزایش تولید نفت و بازگشت به سهم قبلی اش در بازار است. برجام در ژانویه 2016(د ی ماه 1394 ) اجرایی شد.
وزیر نفت ایران به دلیل برنامه های از پیش تعیین شده و با درك اكثریت اعضا كه ایران امضا كننده توافق آتی در نشست دوحه نخواهد بود، در این نشست حضور نیافت و برای موفقیت این نشست ابرازامیدواری كرد. حسین كاظم پوراردبیلی نماینده ایران درهیات عامل اوپك در نشست امروز دوحه حضور یافته است.
به گزارش منابع خبری، روسیه، عمان و نیجریه به طور رسمی، استثنا شدن ایران از اجرای طرح تثبیت تولید نفت را در ماه ژانویه گذشته تایید كردند اما برخی كشورهای عربی از تهران خواسته اند به این طرح بپیوندد.
** همگامی روسیه با اوپك
در دوره های مختلف افت بهای نفت در بازارهای جهانی، هیچگاه كشورهای مهم تولیدكننده نفت غیرعضو اوپك اعضای اوپك را برای ساماندهی بازار نفت به طور عملی همراهی نكرده اند.
اوپك همیشه در ساماندهی بازار نفت و بهبود قیمت ها تنها بود. اما اكنون روسیه به عنوان بزرگترین تولیدكننده نفت غیرعضو اوپك برای همكاری با اوپكی ها پاپیش گذاشته و خواهان كاهش اضافه عرضه نفت به بازار و اجرای طرح فریز نفتی شده است.
كارشناسان بازار نفت، پیشقدمی روسیه در این حركت را از آن جهت ارزیابی می كنند كه این كشور نگران افت بهای گاز در بازارهای جهانی است. زیرا گاز طبیعی براساس بهای نفت قیمت گذاری می شود و هر چه قیمت نفت در سراشیبی قرار گیرد، قیمت گاز نیز به تبع آن افت خواهد كرد و این مساله به اقتصاد روسیه كه بزرگترین صادركننده گاز دنیا به شمار می رود، ضریه سنگینی زده و این كشور با كسری بودجه مواجه شده است. روسیه روزانه بیش از 10 میلیون بشكه نفت تولید و بخش عمده آن را صادر می كند.
سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه درباره نشست دوحه گفته بود، مسكو به همكاری و تعامل با كشورهای عضو اوپك برای تثبیت بازار جهانی نفت روی آورده است.
تحریم های اقتصادی تحمیل شده بر این كشور از سوی غرب به دلیل موضوع اوكراین نیز بر اقتصاد روسیه تاثیر منفی گذاشت. نرخ برابری روبل در مقابل دلار آمریكا بیش از 100 درصد كاهش یافته و این واحد پولی را به یكی از بی ثبات ترین ارزهای اروپایی در دوسال گذشته تبدیل كرده است.
** عقب نشینی عربستان
عربستان سعودی پس از اقدام یك جانبه به افزایش تولید نفت و پایین آوردن بهای نفت به منظور بیرون راندن تولیدكنندگان نفت شیل از بازار به درخواست اوپكی ها برای كاهش تولید نفت و بهبود قیمت ها وقعی ننهاد. اما اكنون برای نخستین بار با كسری بودجه مواجه شده و در جست وجوی راهی برای كاهش مخارج و رهایی از وابستگی به نفت است.
براساس آمار منتشر شده، به دلیل كاهش بهای نفت، ذخایر ارزی تولیدكنندگان نفت جهان كاهش یافته و حدود نیمی از آن مربوط به عربستان سعودی است كه به 138 میلیارد دلار یا 23 درصد از كل ذخایر این كشور می رسد. پس از آن كشورهای روسیه، الجزایر، لیبی و نیجریه هستند.
عربستان در سه ماهه چهارم سال گذشته میلادی 38.1 میلیارد دلار از ذخایر خود را هزینه كرده كه بزرگترین كاهش سه ماهه از سال 1962 است. این كشور تا پیش از برگزاری این نشست همواره اعلام می كرد اگر ایران به طرح فریز نفتی نپیوندد دراین طرح شركت نخواهد كرد. اما با اعلام مواضع صریح وزیر نفت ایران، عربستان به عنوان برهم زننده اصلی بازار نفت از موضع خود عقب نشینی كرد و رسانه ها خبر دادند این كشور برای محدود كردن عرضه نفت با روسیه به توافق رسیده است.
عرضه اضافی نفت به بازار سبب شد ذخیره سازی نفت جهان در سال 2015 میلادی از مرز سه میلیارد بشكه فراتر رود. آژانس بین المللی انرژی پیش بینی می كند در نیمه نخست سال جاری میلادی نیز روزانه شاهد افزایش یك و نیم میلیون بشكه ای ذخیره سازی نفت جهان باشیم.
آژانس بین المللی انرژی برآورد خود از رشد تقاضای جهانی نفت خام را برای سال جاری میلادی اندكی كاهش داد و به یك میلیون و 160 هزار بشكه در روز رساند. این نهاد مطالعاتی انرژی وابسته به كشورهای مصرف كننده اصلی نفت دردنیا با اشاره به كند شدن رشد تقاضای نفت در آمریكا، اروپا و چین اعلام كرد: ممكن است هند در زمینه برخورداری از بیشترین رشد تقاضای نفت جهان، جایگاه چین را تصاحب كند.
آژانس بین المللی انرژی همچنین پیش بینی كرده است عرضه نفت از سوی كشورهای غیر عضو اوپك در سال جاری میلادی ٧٠٠ هزار بشكه در روز كاهش یابد.
** پیش بینی نتایج نشست
گمانه زنی های بسیاری درباره نشست دوحه شده است؛ برخی معتقدند این نشست بدون هیچ نتیجه و تصویب طرحی به پایان خواهد رسید. برخی نیز معتقدند این نشست به دلیل تاثیرنامطلوب كاهش بهای نفت بر اقتصاد كشورهای تولیدكننده نفت عضو و غیرعضو اوپك، طرح فریز نفتی تصویب خواهد شد.
خبرگزاری رویترز در گزارشی به پیش بینی آژانس بین المللی انرژی اشاره كرده كه «توافق تولیدكنندگان نفت در دوحه قطر، تاثیری چشمگیر بر بازار نفت نخواهد داشت. توافق تولیدكنندگان نفت عضو و غیر عضو اوپك برای محدود كردن عرضه، تاثیری اندك بر بازارهای جهانی خواهد داشت و تعادل بازارهای جهانی نفت پیش از سال ٢٠١٧ میلادی محقق نمی شود.»
«انس صالح» وزیر نفت كویت نیز معتقد است، در صورت هماهنگی میان كشورهای صادر كننده نفت در داخل و خارج اوپك در نشست دوحه، شاهد ثبات قیمت ها در بازار جهانی نفت خواهیم بود.
وی گفته بود، رسیدن به یك اجماع و موضع گیری مثبت، می تواند به ثبات قیمتها كمك فراوانی كند. كویت چهارمین تولیدكننده بزرگ نفت اوپك محسوب می شود و روزانه سه میلیون بشكه نفت صادر می كند.
«علی النعیمی» وزیر نفت عربستان سعودی، طرح فریز نفتی را در رسیدن دوباره بازار نفت به تعادل موثر می داند.
یك تاجر نفت به رویترز گفته است، احتمال می رود نشست دوحه نتیجه ای نداشته باشد مگر اینكه شركت كنندگان همه را غافلگیر كنند و به یك تصمیم موثر برسند.
قیمت نفت برنت دریای شمال در پایان معاملات روز جمعه بازار لندن 74 سنت نسبت به روز قبل از آن كاهش یافت و به 43 دلار و 10 سنت رسید، در حالی كه نفت خام آمریكا در بازار نیویورك به بهای 40 دلار و 36 سنت معامله شد و كاهش قیمت یك دلار و 14 سنتی را نسبت به روز پیش از آن تجربه كرد.
«دومینیك كریچلا» تحلیلگر موسسه مدیریت انرژی در نیویورك نیز بعید می داند نتیجه این نشست، كاهش تولید نفت باشد.
بازار نفت در انتظار نتایج نشست امروز دوحه است كه شاید نخستین تجربه تاریخی همكاری تولیدكنندگان نفت عضو و غیرعضو اوپك برای ساماندهی بازار و دفاع از بهبود قیمت ها باشد.
در نشست امروز دوحه كه اعضای اوپك شامل ایران، قطر، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، اندونزی، الجزایر، نیجریه، ونزوئلا، كویت، اكوادور، عراق، آنگولا (بدون حضور لیبی) و برخی تولیدكنندگان دیگر شامل برزیل، مكزیك، روسیه، قزاقستان و ترینیدادتوباگو شركت می كنند، ریاض و مسكو نقش اصلی را در توفیق یا شكست خواهند داشت. تصویب طرح فریز نفتی، رشد ناگهانی قیمت های نفت را سبب نخواهد شد اما امید می رود از افت بیشتر جلوگیری كرده و روند بهبود قیمت ها را ادامه دار كند.
شكست طرح نیز به بازار این علامت را می دهد كه اضافه عرضه وجود خواهد داشت و بدنبال آن با بالارفتن سطح ذخیره سازی های نفت، فشار بیشتری بر قیمت ها وارد خواهد آمد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید