تعطیلات تابستانی در طول سال توزیع می‌شود/ تعطیلات مدارس در کدام کشورها بیشتر است؟
آفتاب‌‌نیوز : شهروند نوشت: آن وقت‌ها یک تابستان بود و خیابان و کوچه و یک دنیا سرخوشی برای دانش‌آموزهای خسته از درس و کتاب. هنوز هم هست؛ هنوز هم خرداد که می‌آید، روزشماری دانش‌آموزان ایرانی هم شروع می‌شود برای تمام شدن امتحان‌ها و شیرجه زدن در سه ماه تعطیلی که از آب هم گواراتر است؛ زمزمه‌های جدید آموزش و پرورشی‌ها درباره طرح‌های جدید برای کم کردن روزهای تعطیلات تابستانی مدارس اما اگر بگذارند.
دیروز و با منتشر شدن یک خبر درباره تقاضای سازمان گردشگری برای توزیع تعطیلات تابستانی در طول سال، برای یک دسته از ایرانی‌ها روز خوبی بود و برای دسته‌ای نبود؛ خیلی از دانش‌آموزان و معلمان ایرانی دیروز و با شنیدن این خبر از زبان «علی زرافشان»، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش نگران شدند و دست‌اندرکاران گردشگری و هتلدار، خبردار شدن از این پیشنهاد و موافقت ضمنی مسئولان آموزش و پرورش با آن، خوشحال.
آخرین بار، دی‌سال گذشته بود که «علی‌اصغر فانی»، وزیر آموزش و پرورش نظرش را که بیشتر مخالفت در آن بود تا موافقت، درباره کم کردن تعطیلات تابستانی و آوردن تعطیلات زمستانی به تقویم سال، صحبت کرد؛ حالا اما اینطور که پیداست معاون آموزش متوسطه او، یکی از بزرگترین موافقان کم کردن تعطیلات تابستانی و توزیع آن در روزهای‌سال است.
زرافشان دیروز گفت که سازمان گردشگری متقاضی این است که تعطیلات تابستانی در طول‌سال توزیع شود و این براساس تقویم جهانی آموزش است: «ساماندهی زمان آموزش و تقویم آموزشی وزارت آموزش و پرورش کشور باید طوری تنظیم شود که آموزش در طول ١٢ ماه‌سال باشد و تعطیلات هم در طول‌سال توزیع شود. تعطیلات زمستانی و تابستانی باعث می‌شود توزیع زمان صورت گیرد، مقاصد مسافران و گردشگری به تمام نقاط کشور توزیع شود همچنین باعث می‌شود سفرها در طول‌سال توزیع شود.»
اما حرف‌های زرافشان فقط به اینها محدود نبود: «زمانی که حجم زیادی از مسافرت در یک زمان خاص ایجاد شود مراکز گردشگری و هتل‌ها، امکان کمتری برای اسکان دارند و مردم مجبور می‌شوند از مراکز اقامتی دیگر استفاده کنند که برای این کار طراحی نشده‌اند. بعضی‌ها در عید نوروز امسال در فضای مجازی به ستادهای اسکان آموزش و پرورش ایراد می‌گرفتند اما اگر این مدارس نبودند این حجم از مسافران در بحث اسکان کجا باید می‌مانند و بنابراین اسکان آنها دچار مشکل می‌شد.
اگر تعطیلات مدارس در طول‌سال توزیع شود هر خانواده‌ای می‌تواند برای تعطیلات خود برنامه و زمان مشخصی را انتخاب کند، اقتصاد گردشگری در کل مناطق کشور توزیع شود و اشتغال شکل گیرد. در این صورت در کنار تمام سفرها بازارچه‌های خرید و فروش سنتی به وجود می‌آید و رستوران‌ها و مشاغل بسیاری با تعادل اقتصادی فعال می‌شوند.»
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: «سازمان گردشگری با نگاه گردشگری و توزیع فرصت‌های سفر در طول‌سال و تمام کشور فعالیت می‌کند اما ما از منظر یادگیری به این موضوع نگاه می‌کنیم. فاصله زیاد تعطیلات برای دانش آموزان، یادگیری را دچار آسیب می‌کند اما در فاصله کم تعطیلات، یادگیری استمرار می‌یابد و می‌توان تعطیلات را در طول یک‌سال توزیع کرد تا فاصله یادگیری دانش‌آموزان کم شده و یادگیری دچار آسیب نشود.»
زرافشان پیشنهادهای ویژه‌ای هم دراین‌باره داشت: «برای مثال می‌توان بعد از نیم‌سال اول دو هفته تعطیلات زمستانی داشت، دو هفته تعطیلات نوروزی و ٦ تا ٨ هفته تعطیلات تابستانی در نظر گرفت.»
اما این نخستین‌بار نیست که موضوع توزیع تعطیلات تابستانی در طول‌سال و به وجود آمدن تعطیلات زمستانی، خبرساز می‌شود. زمستان‌سال ٩٣ بود که «مسعود سلطانی‌فر»، رئیس سازمان گردشگری و میراث فرهنگی پیشنهاد طرح تعطیلات نوروزی را به دولت داد و دراین‌باره گفت: «ما به هیأت دولت پیشنهاد دادیم که از ١٦ تا ٢٢ بهمن تعطیلات نوروزی داشته باشیم تا توزیع سفر در ایام سال اتفاق بیفتد و فرهنگ سفر در زمستان هم ایجاد شود.
اما مشکل این است که آموزش و پرورش چندان موافق این طرح نیست چون به دلیل بدی هوا در برخی استان‌ها، مدارس در خرداد تعطیل می‌شوند و در استان‌های سردسیر اول تیر ماه؛ پس نمی‌توان مدارس این استان‌ها را با برنامه آموزشی تطبیق داد.» او آن زمان دراین‌باره گفت که «البته تعطیلی اداره‌های دولتی در زمستان مشکلی ندارد، در دانشگاه‌ها هم تعطیلات زمستانی با تعطیلی بین دو ترم همزمان می‌شود اما، وزارت آموزش و پرورش باید با این موضوع موافقت کند.»
اما بعد از آن و دی‌سال گذشته بود که وزیر آموزش و پرورش گفت تغییر تقویم آموزشی به راحتی امکانپذیر نیست و آموزش و پرورش روی این طرح مطالعه می‌کند: «شروع شدن‌سال تحصیلی در شهریورماه مغایر قانون مجلس است: اگر به تقویم آموزشی جدیدی برسیم که اجرای آن امکانپذیر باشد، حتما از مبادی ذی‌ربط پیگیری خواهیم کرد. این موضوع که تعطیلات نوروزی کاهش یابد، در سال‌های قبل تجربه شد و موفق نبوده است، اما ما در‌سال ۹۲ و ۹۳ تلاش کردیم کلاس‌های درس را تا اواخر اسفندماه دایر نگه داریم. اگر بتوانیم به غیراز روزهای رسمی تعطیل، فضاها و مدارس را دایر نگه داریم، می‌توان امیدوار بود که به مرز ۲۰۰ روز آموزشی در مدارس که مصوب شورایعالی است، برسیم.»
او آن زمان گفت که شرایط کشور متفاوت است و بعضی روستاها که کار کشاورزی انجام می‌دهند، تا پایان تابستان مشغول کار هستند و نمی‌توان به راحتی کلاس‌های درس را از شهریورماه شروع کرد: «مگر آن‌که حاکمیت به این نتیجه برسد که انعطافی در تقویم مدارس داشته باشیم و آن را بومی کنیم که البته این موضوع هم چندان عملیاتی نیست. در هر صورت اصل موضوع را نفی نمی‌کنیم و درحال مطالعه بر روی آن هستیم.»
حالا و اینطور که به نظر می‌رسد، مطالعات آموزش و پرورش دراین‌باره نتایجی داشته که بیشتر به نفع طرح سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دراین‌باره است تا نظر قبلی وزیر آموزش و پرورش؛ این از موافقت جدی معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش پیداست.
تجربه شکست طرح در‌سال ٧٥
نخستین‌بار سال ٣٦ بود که موضوع ایجاد تعطيلات زمستاني و كاهش تعطيلات تابستاني مدارس از سوي وزارت فرهنگ وقت مطرح شد؛ موضوعی که البته با آن موافقت نشد و داستان تا‌سال ٧٥ و زمان روی کار آمدن دولت «اکبر‌هاشمی رفسنجانی» و وزارت «محمدعلی نجفی» بر آموزش و پرورش مسکوت ماند. سال ٧٥ اما قرار شد مدارس ١٠ روز در ميانه زمستان تعطيل باشد و دانش‌آموزان ١٥ روز زودتر و در میانه شهريور به مدرسه بروند.
نجفي، وزير وقت آموزش و پرورش، آن زمان، هدف از اجراي این طرح را امكان مسافرت‌هاي زمستاني خانواده‌ها و ايرانگردي در اين فصل اعلام کرد اما در ادامه با مخالفت زیاد دانش‌آموزان و معلمان با آن، این طرح و با تصویب سه فوریتی مجلس، غیرقابل اجرا تشخیص داده شد.
پس از آن و سال‌ها بعد، شوراي عالي آموزش و پرورش، پيشنهاد ساماندهي تعطيلات تابستاني دانش‌آموزان و احتمالا كاهش آن را مورد بررسي قرار داد و با ارسال نامه‌اي به پژوهشكده تعليم و تربيت خواست به مطالعه بيشتر درباره اين طرح بپردازد؛ طرحی که البته هیچ وقت به نتیجه نرسید.
معلمان مخالف هستند
محمدرضا نیک‌نژاد، که در زمان مطرح شدن این طرح در‌سال ٧٥ آموزگار بود هم از نارضایتی معلمان برای اجرای این طرح حکایت می‌کند، «دوران آقای نجفی، تعطیلات تابستونی تا حدودی کم شد. تا پایان خرداد بیشتر کلاس بود، از آن طرف ٢٠ شهریور، مدارس شروع می‌شد. در اولین سال که این طرح را اجرا کردند، پایان نیم ترم اول، تقریبا نزدیک کریسمس، مدارس دو هفته تعطیل شد که اسمش را تعطیلات زمستانی گذاشتند. بعد به انتهای تابستان رسیدیم و به دلیل این‌که بچه‌ها باید ٢٠ شهریور به مدرسه می‌رفتند، صدای اعتراض معلمان و خانواده‌ها بلند شد، مجلس سه فوریتی را تصویب کرد و آموزش و پرورش را از شروع زود هنگام مدارس در شهریورماه منع کرد. برطبق مصوبه مجلس، مدارس باید از اول مهر باز شود.»
با وجود مخالفت‌هایی که در دهه ٧٠ با اجرای این طرح و کاهش تعطیلات تابستانی شده بود، نیک‌نژاد معتقد است که این طرح از نظر نظام آموزشی درست است، اما، اما و اگر‌هایی دارد. «سه ماه تعطیلی از نظر آموزشی زیان‌بار است. در ایران مدرسه خسته‌کننده بوده و معلمان و دانش‌آموزان از مدارس فراری هستند. اگر با همین ساختار خسته‌کننده‌ای که نظام آموزشی کشور دارد، تعطیلات را تغییر دهیم و بخواهیم، ساعات آموزش را با همین ساختار خسته کننده، پر کنیم زیان آموزشی این تغییر بیشتر خواهد بود.»
او مثالی می‌آورد و خسته‌کننده بودن مدارس در ایران را به نمایش می‌گذارد، «نظام آموزشی کشور براساس حفظیات و فشار آوردن به دانش‌آموزان است که این نظام با آموزش مدرن همخوانی ندارد. همکاری داشتیم که یکی از فرزندانش در سوئد و دیگری در ایران درس خوانده بود. می‌گفت، دخترش که در ایران درس خوانده همیشه با دعوا به مدرسه می‌رفت و در مقابل پسرش که در سوئد درس خوانده بود، هر روز زودتر برای رفتن به مدرسه آماده می‌شد.»
این نظام آموزشی خسته کننده، باعث شده تا نیک‌نژاد با قطعیت از مخالفت دانش‌آموزان با این طرح یاد کند، «استقبالی از این طرح نمی‌شود، دانش‌آموزان قطعا با آن مخالفت می‌کنند. اجرای آن در سال‌ها پیش هم با اعتراض خانواده‌ها روبه‌رو شد و آموزش و پرورش را مجبور کرد تا برطبق مصوبه مجلس، مدارس اول مهرماه باز شوند.» نارضایتی معلمان از وضع شغلی، حقوقی و نظام آموزشی، دلیل دیگری است که این آموزگار برای عدم اقبال این طرح از آن حکایت می‌کند، «استقبال نمی‌شود چون معلمان به وضع کاری، حقوقی و آموزشی اعتراض دارند و از هر تعطیلاتی استقبال می‌کنند، چه بخواهیم چه نخواهیم. از طرف دیگر دانش‌آموزان را داریم که چه دولتی باشند چه غیردولتی، از هر فرصتی برای گریز از مدرسه استقبال می‌کنند. به نظر من اجرای این طرح با رضایت عمومی اجرا نخواهد شد.»
نیک‌نژاد با اشاره به تعطیلات مدارس در سایر کشورهای جهان، می‌گوید: «در کشورهای اسکاندیناوی یا آمریکا، تقریبا مدارس هر دو سه ماه ١٠ روز تعطیل هستند، غیراز کریسمس. میانگین روزهای آموزشی در سراسر جهان بین ١٨٠ تا ٢٠٠ روز است، روزهای تعطیلی در تمام ساختارهای آموزشی هم همین است و بین کشورها از این نظر هیچ فرقی نیست. ما هم روزهای آموزشی مان با وجود تعطیلی پنجشنبه‌ها ٢٠٠ روز است، همچون ژاپن. ولی آمریکایی‌ها هر چند ماه، یک هفته تعطیل هستند.»
از نظر نیک‌نژاد اگر امکانات آموزشی برای دانش‌آموزان فراهم شود و بتوان رضایت دانش‌آموزان را هم جلب کرد، اجرای آن مشکلی ندارد، اما بسیاری از معلمان می‌گویند، تعطیلات را کم کنند ولی حقوقمان را بالا ببرند.»
برای اجرای این طرح اگر امکانات آموزشی فراهم شود و بتوانند رضایت عمومی را به دست بیاورند از نظر آموزشی بهتر است، ولی ساختار آموزشی کشور خیلی گرفتارتر از این حرف‌هاست. «ما کلاس‌های آموزشی در منطقه ١٢ کلاس داشتیم که حتی پنکه نداشت. همین پارسال، مثل سونا بود. در منطقه ١٢، حدود ٨٠درصد مدارس پیش از انقلاب ساخته شده‌اند، ولی از نظر گرمایشی استاندارد نیستند. کلاس‌های تابستانی راحت نیستند، دانش‌آموزان، از اول اردیبهشت با این مسائل مشکل دارند. این مرکز تهران است، وقتی دورتر شویم اوضاع بدتر هم می‌شود.»
تقسیم تعطیلات به نفع گردشگری کشور
داستان اجرای این طرح، در نظام آموزشی و بخش گردشگری کاملا متفاوت است. نارضایتی معلمان و مخالفت آنها با اجرای این طرح، با موافقت فعالان گردشگری، روبه‌رو می‌شود.
امیر‌هاتفی، نایب‌رئیس انجمن صنفی گردشگری استان تهران، معتقد است که اجرای چنین طرحی به تقسیم شدن سفر در ماه‌های مختلف سال منتهی می‌شود که این امر محاسن زیادی دارد. زیرا هتلی که قیمت اتاقش را به ١٢ ماه تقسیم می‌کند مجبور است قیمت آن را برای دو ماه به بالاترین قیمت موجود برساند تا برایش صرفه داشته باشد.
از طرف دیگر پروازی که در فصل کمبود مسافر، قیمت آن کاهش می‌یابد و مثلا ١٠٠ تومان است، در روزهای پیک سفر به اوج می‌رسد و چند برابر می‌شود. دلیل این امر هم این است که فصل سفر در ١٢ ماه‌سال تقسیم نشده. اگر تفاهمنامه‌ای با آموزش و پرورش، آموزش عالی و ادارات و ارگان‌های مختلف امضا شود، می‌توان از امکانات گردشگری در ١٢ ماه سال استفاده کرد.»
او ادامه می‌دهد: «در خیلی از کشورها این اتفاق حاصل شده مثلا در چین، تعطیلات بین ادارات تقسیم شده است. مثلا وزارت بازرگانی در چین تعطیلاتش در اردیبهشت یا وزارت راه تعطیلاتش در مهر است. اینطوری هیچ وقت هتل و پرواز خالی. از آن طرف فشار نیست روی ماه‌های خاص برای سفر نیست.»
کاهش ترافیک جاده‌ای و کاهش حوادث جاده‌ای، دلیل دیگر هاتفی برای تقسیم تعطیلات در طول‌سال است. «قرار بر این بود که تعطیلات زمستانی برای مدارس در نظر بگیرند، مثلا تعطیلات نوروز که ٦ روز است درحالی‌که ١٥ روز تعطیل هستیم را به هفت روز کاهش دهند و هفت روز هم در زمستان تعطیلی بگذارند. این یک حسن دیگر هم دارد برای این‌که هتل داران یا کسانی که خدمات سفر را ارئه می‌دهند، سراسر‌سال شاغل هستند.»
تجربه دیگر کشورها درباره تعطیلات سالانه نظام آموزشی، کفه تغییر تقویم آموزشی را سنگین‌تر می‌کند، زیرا بيشتر كشورهاي پيشرفته و درحال توسعه، تعطيلات سالانه را متعادل ساخته و از تعطيلات در يك فصل جلوگيري كرده‌اند. دانش‌آموزان آلمانی، ٢٣٥ روز‌سال یعنی از فروردين تا بهمن ماه را به مدرسه مي روند كه ١٧ روز در ٣ ماهه اول، ٢١ روز در سه ماهه دوم و ٦ هفته در سه ماهه سوم تعطيل هستند. مدارس انگلستان، ٢٠٠ روز در‌سال از شهريور تا تير داير هستند كه ٢١ روز در سه ماهه اول، ١٤ روز در سه ماهه دوم و ٦ هفته در سه ماه سوم به تعطیلات می‌روند.
سال تحصيلي در كشور ژاپن هم ٢٢٥ روز است که از ارديبهشت شروع و بهمن ماه تمام می‌شود كه ١٣ روز در سه ماه اول، ١٥ روز در سه ماه دوم و ٤٥ روز در سه ماه سوم تعطيلي دارند. همچنین در ايالات متحده مدارس ١٨٧ روز دایر هستند. سال تحصیلی از شهريور تا خرداد است كه تنها ٢١ روز در سه ماه اول و ١٤ روز در سه ماه دوم تعطيل می‌شوند.
دیروز و با منتشر شدن یک خبر درباره تقاضای سازمان گردشگری برای توزیع تعطیلات تابستانی در طول سال، برای یک دسته از ایرانی‌ها روز خوبی بود و برای دسته‌ای نبود؛ خیلی از دانش‌آموزان و معلمان ایرانی دیروز و با شنیدن این خبر از زبان «علی زرافشان»، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش نگران شدند و دست‌اندرکاران گردشگری و هتلدار، خبردار شدن از این پیشنهاد و موافقت ضمنی مسئولان آموزش و پرورش با آن، خوشحال.
آخرین بار، دی‌سال گذشته بود که «علی‌اصغر فانی»، وزیر آموزش و پرورش نظرش را که بیشتر مخالفت در آن بود تا موافقت، درباره کم کردن تعطیلات تابستانی و آوردن تعطیلات زمستانی به تقویم سال، صحبت کرد؛ حالا اما اینطور که پیداست معاون آموزش متوسطه او، یکی از بزرگترین موافقان کم کردن تعطیلات تابستانی و توزیع آن در روزهای‌سال است.
زرافشان دیروز گفت که سازمان گردشگری متقاضی این است که تعطیلات تابستانی در طول‌سال توزیع شود و این براساس تقویم جهانی آموزش است: «ساماندهی زمان آموزش و تقویم آموزشی وزارت آموزش و پرورش کشور باید طوری تنظیم شود که آموزش در طول ١٢ ماه‌سال باشد و تعطیلات هم در طول‌سال توزیع شود. تعطیلات زمستانی و تابستانی باعث می‌شود توزیع زمان صورت گیرد، مقاصد مسافران و گردشگری به تمام نقاط کشور توزیع شود همچنین باعث می‌شود سفرها در طول‌سال توزیع شود.»
اما حرف‌های زرافشان فقط به اینها محدود نبود: «زمانی که حجم زیادی از مسافرت در یک زمان خاص ایجاد شود مراکز گردشگری و هتل‌ها، امکان کمتری برای اسکان دارند و مردم مجبور می‌شوند از مراکز اقامتی دیگر استفاده کنند که برای این کار طراحی نشده‌اند. بعضی‌ها در عید نوروز امسال در فضای مجازی به ستادهای اسکان آموزش و پرورش ایراد می‌گرفتند اما اگر این مدارس نبودند این حجم از مسافران در بحث اسکان کجا باید می‌مانند و بنابراین اسکان آنها دچار مشکل می‌شد.
اگر تعطیلات مدارس در طول‌سال توزیع شود هر خانواده‌ای می‌تواند برای تعطیلات خود برنامه و زمان مشخصی را انتخاب کند، اقتصاد گردشگری در کل مناطق کشور توزیع شود و اشتغال شکل گیرد. در این صورت در کنار تمام سفرها بازارچه‌های خرید و فروش سنتی به وجود می‌آید و رستوران‌ها و مشاغل بسیاری با تعادل اقتصادی فعال می‌شوند.»
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: «سازمان گردشگری با نگاه گردشگری و توزیع فرصت‌های سفر در طول‌سال و تمام کشور فعالیت می‌کند اما ما از منظر یادگیری به این موضوع نگاه می‌کنیم. فاصله زیاد تعطیلات برای دانش آموزان، یادگیری را دچار آسیب می‌کند اما در فاصله کم تعطیلات، یادگیری استمرار می‌یابد و می‌توان تعطیلات را در طول یک‌سال توزیع کرد تا فاصله یادگیری دانش‌آموزان کم شده و یادگیری دچار آسیب نشود.»
زرافشان پیشنهادهای ویژه‌ای هم دراین‌باره داشت: «برای مثال می‌توان بعد از نیم‌سال اول دو هفته تعطیلات زمستانی داشت، دو هفته تعطیلات نوروزی و ٦ تا ٨ هفته تعطیلات تابستانی در نظر گرفت.»
اما این نخستین‌بار نیست که موضوع توزیع تعطیلات تابستانی در طول‌سال و به وجود آمدن تعطیلات زمستانی، خبرساز می‌شود. زمستان‌سال ٩٣ بود که «مسعود سلطانی‌فر»، رئیس سازمان گردشگری و میراث فرهنگی پیشنهاد طرح تعطیلات نوروزی را به دولت داد و دراین‌باره گفت: «ما به هیأت دولت پیشنهاد دادیم که از ١٦ تا ٢٢ بهمن تعطیلات نوروزی داشته باشیم تا توزیع سفر در ایام سال اتفاق بیفتد و فرهنگ سفر در زمستان هم ایجاد شود.
اما مشکل این است که آموزش و پرورش چندان موافق این طرح نیست چون به دلیل بدی هوا در برخی استان‌ها، مدارس در خرداد تعطیل می‌شوند و در استان‌های سردسیر اول تیر ماه؛ پس نمی‌توان مدارس این استان‌ها را با برنامه آموزشی تطبیق داد.» او آن زمان دراین‌باره گفت که «البته تعطیلی اداره‌های دولتی در زمستان مشکلی ندارد، در دانشگاه‌ها هم تعطیلات زمستانی با تعطیلی بین دو ترم همزمان می‌شود اما، وزارت آموزش و پرورش باید با این موضوع موافقت کند.»
اما بعد از آن و دی‌سال گذشته بود که وزیر آموزش و پرورش گفت تغییر تقویم آموزشی به راحتی امکانپذیر نیست و آموزش و پرورش روی این طرح مطالعه می‌کند: «شروع شدن‌سال تحصیلی در شهریورماه مغایر قانون مجلس است: اگر به تقویم آموزشی جدیدی برسیم که اجرای آن امکانپذیر باشد، حتما از مبادی ذی‌ربط پیگیری خواهیم کرد. این موضوع که تعطیلات نوروزی کاهش یابد، در سال‌های قبل تجربه شد و موفق نبوده است، اما ما در‌سال ۹۲ و ۹۳ تلاش کردیم کلاس‌های درس را تا اواخر اسفندماه دایر نگه داریم. اگر بتوانیم به غیراز روزهای رسمی تعطیل، فضاها و مدارس را دایر نگه داریم، می‌توان امیدوار بود که به مرز ۲۰۰ روز آموزشی در مدارس که مصوب شورایعالی است، برسیم.»
او آن زمان گفت که شرایط کشور متفاوت است و بعضی روستاها که کار کشاورزی انجام می‌دهند، تا پایان تابستان مشغول کار هستند و نمی‌توان به راحتی کلاس‌های درس را از شهریورماه شروع کرد: «مگر آن‌که حاکمیت به این نتیجه برسد که انعطافی در تقویم مدارس داشته باشیم و آن را بومی کنیم که البته این موضوع هم چندان عملیاتی نیست. در هر صورت اصل موضوع را نفی نمی‌کنیم و درحال مطالعه بر روی آن هستیم.»
حالا و اینطور که به نظر می‌رسد، مطالعات آموزش و پرورش دراین‌باره نتایجی داشته که بیشتر به نفع طرح سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دراین‌باره است تا نظر قبلی وزیر آموزش و پرورش؛ این از موافقت جدی معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش پیداست.
تجربه شکست طرح در‌سال ٧٥
نخستین‌بار سال ٣٦ بود که موضوع ایجاد تعطيلات زمستاني و كاهش تعطيلات تابستاني مدارس از سوي وزارت فرهنگ وقت مطرح شد؛ موضوعی که البته با آن موافقت نشد و داستان تا‌سال ٧٥ و زمان روی کار آمدن دولت «اکبر‌هاشمی رفسنجانی» و وزارت «محمدعلی نجفی» بر آموزش و پرورش مسکوت ماند. سال ٧٥ اما قرار شد مدارس ١٠ روز در ميانه زمستان تعطيل باشد و دانش‌آموزان ١٥ روز زودتر و در میانه شهريور به مدرسه بروند.
نجفي، وزير وقت آموزش و پرورش، آن زمان، هدف از اجراي این طرح را امكان مسافرت‌هاي زمستاني خانواده‌ها و ايرانگردي در اين فصل اعلام کرد اما در ادامه با مخالفت زیاد دانش‌آموزان و معلمان با آن، این طرح و با تصویب سه فوریتی مجلس، غیرقابل اجرا تشخیص داده شد.
پس از آن و سال‌ها بعد، شوراي عالي آموزش و پرورش، پيشنهاد ساماندهي تعطيلات تابستاني دانش‌آموزان و احتمالا كاهش آن را مورد بررسي قرار داد و با ارسال نامه‌اي به پژوهشكده تعليم و تربيت خواست به مطالعه بيشتر درباره اين طرح بپردازد؛ طرحی که البته هیچ وقت به نتیجه نرسید.
معلمان مخالف هستند
محمدرضا نیک‌نژاد، که در زمان مطرح شدن این طرح در‌سال ٧٥ آموزگار بود هم از نارضایتی معلمان برای اجرای این طرح حکایت می‌کند، «دوران آقای نجفی، تعطیلات تابستونی تا حدودی کم شد. تا پایان خرداد بیشتر کلاس بود، از آن طرف ٢٠ شهریور، مدارس شروع می‌شد. در اولین سال که این طرح را اجرا کردند، پایان نیم ترم اول، تقریبا نزدیک کریسمس، مدارس دو هفته تعطیل شد که اسمش را تعطیلات زمستانی گذاشتند. بعد به انتهای تابستان رسیدیم و به دلیل این‌که بچه‌ها باید ٢٠ شهریور به مدرسه می‌رفتند، صدای اعتراض معلمان و خانواده‌ها بلند شد، مجلس سه فوریتی را تصویب کرد و آموزش و پرورش را از شروع زود هنگام مدارس در شهریورماه منع کرد. برطبق مصوبه مجلس، مدارس باید از اول مهر باز شود.»
با وجود مخالفت‌هایی که در دهه ٧٠ با اجرای این طرح و کاهش تعطیلات تابستانی شده بود، نیک‌نژاد معتقد است که این طرح از نظر نظام آموزشی درست است، اما، اما و اگر‌هایی دارد. «سه ماه تعطیلی از نظر آموزشی زیان‌بار است. در ایران مدرسه خسته‌کننده بوده و معلمان و دانش‌آموزان از مدارس فراری هستند. اگر با همین ساختار خسته‌کننده‌ای که نظام آموزشی کشور دارد، تعطیلات را تغییر دهیم و بخواهیم، ساعات آموزش را با همین ساختار خسته کننده، پر کنیم زیان آموزشی این تغییر بیشتر خواهد بود.»
او مثالی می‌آورد و خسته‌کننده بودن مدارس در ایران را به نمایش می‌گذارد، «نظام آموزشی کشور براساس حفظیات و فشار آوردن به دانش‌آموزان است که این نظام با آموزش مدرن همخوانی ندارد. همکاری داشتیم که یکی از فرزندانش در سوئد و دیگری در ایران درس خوانده بود. می‌گفت، دخترش که در ایران درس خوانده همیشه با دعوا به مدرسه می‌رفت و در مقابل پسرش که در سوئد درس خوانده بود، هر روز زودتر برای رفتن به مدرسه آماده می‌شد.»
این نظام آموزشی خسته کننده، باعث شده تا نیک‌نژاد با قطعیت از مخالفت دانش‌آموزان با این طرح یاد کند، «استقبالی از این طرح نمی‌شود، دانش‌آموزان قطعا با آن مخالفت می‌کنند. اجرای آن در سال‌ها پیش هم با اعتراض خانواده‌ها روبه‌رو شد و آموزش و پرورش را مجبور کرد تا برطبق مصوبه مجلس، مدارس اول مهرماه باز شوند.» نارضایتی معلمان از وضع شغلی، حقوقی و نظام آموزشی، دلیل دیگری است که این آموزگار برای عدم اقبال این طرح از آن حکایت می‌کند، «استقبال نمی‌شود چون معلمان به وضع کاری، حقوقی و آموزشی اعتراض دارند و از هر تعطیلاتی استقبال می‌کنند، چه بخواهیم چه نخواهیم. از طرف دیگر دانش‌آموزان را داریم که چه دولتی باشند چه غیردولتی، از هر فرصتی برای گریز از مدرسه استقبال می‌کنند. به نظر من اجرای این طرح با رضایت عمومی اجرا نخواهد شد.»
نیک‌نژاد با اشاره به تعطیلات مدارس در سایر کشورهای جهان، می‌گوید: «در کشورهای اسکاندیناوی یا آمریکا، تقریبا مدارس هر دو سه ماه ١٠ روز تعطیل هستند، غیراز کریسمس. میانگین روزهای آموزشی در سراسر جهان بین ١٨٠ تا ٢٠٠ روز است، روزهای تعطیلی در تمام ساختارهای آموزشی هم همین است و بین کشورها از این نظر هیچ فرقی نیست. ما هم روزهای آموزشی مان با وجود تعطیلی پنجشنبه‌ها ٢٠٠ روز است، همچون ژاپن. ولی آمریکایی‌ها هر چند ماه، یک هفته تعطیل هستند.»
از نظر نیک‌نژاد اگر امکانات آموزشی برای دانش‌آموزان فراهم شود و بتوان رضایت دانش‌آموزان را هم جلب کرد، اجرای آن مشکلی ندارد، اما بسیاری از معلمان می‌گویند، تعطیلات را کم کنند ولی حقوقمان را بالا ببرند.»
برای اجرای این طرح اگر امکانات آموزشی فراهم شود و بتوانند رضایت عمومی را به دست بیاورند از نظر آموزشی بهتر است، ولی ساختار آموزشی کشور خیلی گرفتارتر از این حرف‌هاست. «ما کلاس‌های آموزشی در منطقه ١٢ کلاس داشتیم که حتی پنکه نداشت. همین پارسال، مثل سونا بود. در منطقه ١٢، حدود ٨٠درصد مدارس پیش از انقلاب ساخته شده‌اند، ولی از نظر گرمایشی استاندارد نیستند. کلاس‌های تابستانی راحت نیستند، دانش‌آموزان، از اول اردیبهشت با این مسائل مشکل دارند. این مرکز تهران است، وقتی دورتر شویم اوضاع بدتر هم می‌شود.»
تقسیم تعطیلات به نفع گردشگری کشور
داستان اجرای این طرح، در نظام آموزشی و بخش گردشگری کاملا متفاوت است. نارضایتی معلمان و مخالفت آنها با اجرای این طرح، با موافقت فعالان گردشگری، روبه‌رو می‌شود.
امیر‌هاتفی، نایب‌رئیس انجمن صنفی گردشگری استان تهران، معتقد است که اجرای چنین طرحی به تقسیم شدن سفر در ماه‌های مختلف سال منتهی می‌شود که این امر محاسن زیادی دارد. زیرا هتلی که قیمت اتاقش را به ١٢ ماه تقسیم می‌کند مجبور است قیمت آن را برای دو ماه به بالاترین قیمت موجود برساند تا برایش صرفه داشته باشد.
از طرف دیگر پروازی که در فصل کمبود مسافر، قیمت آن کاهش می‌یابد و مثلا ١٠٠ تومان است، در روزهای پیک سفر به اوج می‌رسد و چند برابر می‌شود. دلیل این امر هم این است که فصل سفر در ١٢ ماه‌سال تقسیم نشده. اگر تفاهمنامه‌ای با آموزش و پرورش، آموزش عالی و ادارات و ارگان‌های مختلف امضا شود، می‌توان از امکانات گردشگری در ١٢ ماه سال استفاده کرد.»
او ادامه می‌دهد: «در خیلی از کشورها این اتفاق حاصل شده مثلا در چین، تعطیلات بین ادارات تقسیم شده است. مثلا وزارت بازرگانی در چین تعطیلاتش در اردیبهشت یا وزارت راه تعطیلاتش در مهر است. اینطوری هیچ وقت هتل و پرواز خالی. از آن طرف فشار نیست روی ماه‌های خاص برای سفر نیست.»
کاهش ترافیک جاده‌ای و کاهش حوادث جاده‌ای، دلیل دیگر هاتفی برای تقسیم تعطیلات در طول‌سال است. «قرار بر این بود که تعطیلات زمستانی برای مدارس در نظر بگیرند، مثلا تعطیلات نوروز که ٦ روز است درحالی‌که ١٥ روز تعطیل هستیم را به هفت روز کاهش دهند و هفت روز هم در زمستان تعطیلی بگذارند. این یک حسن دیگر هم دارد برای این‌که هتل داران یا کسانی که خدمات سفر را ارئه می‌دهند، سراسر‌سال شاغل هستند.»
تجربه دیگر کشورها درباره تعطیلات سالانه نظام آموزشی، کفه تغییر تقویم آموزشی را سنگین‌تر می‌کند، زیرا بيشتر كشورهاي پيشرفته و درحال توسعه، تعطيلات سالانه را متعادل ساخته و از تعطيلات در يك فصل جلوگيري كرده‌اند. دانش‌آموزان آلمانی، ٢٣٥ روز‌سال یعنی از فروردين تا بهمن ماه را به مدرسه مي روند كه ١٧ روز در ٣ ماهه اول، ٢١ روز در سه ماهه دوم و ٦ هفته در سه ماهه سوم تعطيل هستند. مدارس انگلستان، ٢٠٠ روز در‌سال از شهريور تا تير داير هستند كه ٢١ روز در سه ماهه اول، ١٤ روز در سه ماهه دوم و ٦ هفته در سه ماه سوم به تعطیلات می‌روند.
سال تحصيلي در كشور ژاپن هم ٢٢٥ روز است که از ارديبهشت شروع و بهمن ماه تمام می‌شود كه ١٣ روز در سه ماه اول، ١٥ روز در سه ماه دوم و ٤٥ روز در سه ماه سوم تعطيلي دارند. همچنین در ايالات متحده مدارس ١٨٧ روز دایر هستند. سال تحصیلی از شهريور تا خرداد است كه تنها ٢١ روز در سه ماه اول و ١٤ روز در سه ماه دوم تعطيل می‌شوند.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید