بنیان دریافتی های نامتعارف در دولت گذشته/ مردم می دانند وعده افزایش یارانه غیر واقعی است

آفتاب‌‌نیوز : نقد و قضاوت عملکرد دولت یازدهم موضوع بحث ها و محفل های سیاسی و رسانه ای است. یک سال از اجرای برجام می گذرد و اکنون می توان عملکرد یازدهمین دولت جمهوری اسلامی ایران را با فعالان سیاسی به بحث گذاشت.

محسن مهر علیزاده معاون رئیس جمهوری در دوران اصلاحات می گوید:« قطعا کارنامه عملکرد دولت در سه سال گذشته قابل نقد و قضاوت است. ما در سال 92 با یک مشکل اساسی به نام تحریم های همه جانبه روبرو بودیم. دولت در سه سال گذشته تمام نیروی خود را به کار گرفت تا پرونده هسته ای ایران را ببندد.
بدون لغو تحریم ها و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، گام برداشتن در هر مسیر دیگری، طبعا کار دولت را دشوار می کرد.»

مهرعلیزاده در تمام طول گفت و گو تاکید دارد که « دولت یازدهم وارث یک نابسامانی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است.» اما در کنار طرح وضعیت دولت به نقد منصفانه هم می نشیند.
وی می گوید «من یک چهره اقتصادی هستم، دولت باید استراتژی اقتصادی خود را تغییر دهد و با رویکردی جدید 60 درصد واحدهای تولیدی غیر فعال یا نیمه فعال را به حرکت وا دارد.»
وی درباره فیش های حقوقی نامتعارف هم اظهار می کند بنیان این دریافتی های نامتعارف مدیران، در دولت احمدی نژاد گذاشته شد.
معاون دولت اصلاحات همچنین سر و صدای رقبا مبنی بر تک دوره ای بودن دولت روحانی را جنگ روانی و تبلیغات رسانه ای می داند و می گوید: در سال 96، وعده دادن یارانه، افشای فیش های حقوقی و مسائل دیگر اصلا تاثیر گذار نخواهد بود.
مهرعلیزاده درباره یارانه ها نیز معتقد است مردم درک می کنند وعده افزایش یارانه غیرواقعی است. همین یارانه 45 هزار تومانی یک سوم بودجه کشور را به خود اختصاص داده است که می توانست در اختیار عمران قرار بگیرد.

مشروح گفت و گوی خبرگزاری ایرنا با محسن مهر علیزاده در ذیل آمده است:
**یک سال تا پایان دوره یازدهم ریاست جمهوری باقی مانده است. کارنامه دولت دکتر روحانی در سه سال گذشته چه نمره ای می گیرد؟
++ اگر بخواهیم عملکرد دولت یازدهم را بررسی و تحلیل کنیم لازم است شرایط ایران را در سال 92 به تصویر بکشیم. به عقیده من دولت آقای روحانی در بدترین موقعیت ایران پس از انقلاب روی کار آمد. به ادعای بسیاری از کارشناسان ما در برهه ای از تاریخ با چالش های متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی روبرو شدیم، بنابراین دولت یازدهم وارث یک نابسامانی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است.
وضعیتی که در هشت سال دوره احمدی نژاد برای ما به وجود آمد، شرایط را به گونه ای پیش برد که کشور دهها سال از مسیر توسعه منحرف شد. ما در یک دوه هشت ساله دچار انحراف در اهداف و برنامه ریزی های کلان اقتصادی و اجتماعی شدیم.
از سوی دیگر ما با چالش های متعدد اخلاقی روبرو شدیم؛ چالش هایی که منجر به گسترش بی اخلاقی ها، دروغ و عدم اعتماد در جامعه شد. به عنوان نمونه با گسترش فسادهای مالی و اقتصادی شاهد افزایش بی اعتمادی اجتماعی بودیم.
در یک دوره ای مردم با شنیدن فساد چند میلیاردی حساس می شدند و برخورد با مفسدان اقتصادی را به عنوان مطالبه عمومی دنبال می کردند اما در طول سال های گذشته، منتشر شدن اخبار فساد 3 هزار میلیاردی، 7 هزار میلیاردی و مواردی از این دست، جامعه را با چالش عدم اعتماد عمومی روبرو کرده است.
اکنون دیگر جامعه نسبت به افشای اطلاعات فسادهای اقتصادی چند هزار میلیاردی حساس نیست. ما شاهد گسترش نوعی بی تفاوتی و بی اعتمادی مزمن در جامعه هستیم.
از دیگر دلایل کاهش اعتماد جامعه نسبت به مسئولان، گسترش فساد در میان مسئولان رده بالای نهادها و دستگاه هاست. در گذشته ما شاهد فساد یک کارمند یا حداکثر اختلاس یک مدیر میانی بودیم اما در دوره 8 ساله دولت های نهم و دهم ما شاهد افشای تخلفات مالی و قانونی در سطح معاون رئیس جمهوری بودیم.
معتقدم فساد اقتصادی در یک زمانی در کشور ما قبح بسیار زیادی داشت اما قبح فساد اقتصادی در هشت سال دولت نهم و دهم توسط مدیران سطح بالای آن شکسته شد. بسیاری معتقدند که مهم ترین دلیل برای گسترش فساد مالی و اداری در آن دوران، آشفتگی و بی نظمی مدیریت مالی در کشور بود.
به خوبی به خاطر دارم که در آن سال ها رئیس سابق دیوان محاسبات جناب آقای رحمانی فضلی در گزارشی عنوان کرده بود که یک میلیارد دلار از درآمد های نفتی وارد حساب و کتاب های رسمی کشور نشده است.

** منتقدان دولت یازدهم می گویند که این روش دفاع از دولت دیگر کارایی ندارد. ما تا کی می خواهیم در مورد گذشته صحبت کنیم؟
++ این بحث را من به عنوان مقدمه برای ورود به بحث اصلی مطرح کردم. بی تردید باید دولت یازدهم را در ظرف زمانی خودش و آنچه که تحویل گرفته است مورد مطالعه قرار داد. وقتی در یک دوره ای مردم از مسئولان آمار دروغ می شنوند و این آمار در صداوسیما یا در جمع مردم یک شهرستان اعلام می شود، مسلما بر اعتماد مردم تاثیر گذار خواهد بود.
وقتی شما کشور را در تحریم کامل اقتصادی و سیاسی تحویل می گیرید، نباید انتظار داشته باشید در عرض چهار سال در سیاست خارجی، اقتصاد و صنعت تحول معجزه آسایی شود. زمانی زمام امور اجرایی تحویل دولت یازدهم داده شد که ما با تعطیلی و ورشکستگی واحدهای تولیدی و صنعتی روبرو بودیم.
سه سال قبل از پایان دولت دهم همکاران ما در اتاق بازرگانی گزارشی را به صورت محرمانه برای ارائه به مقامات ارشد نظام آماده کردند. در این گزارش آمده بود که در شهرک های صنعتی 50 درصد واحدهای صنعتی عملا خالی است. وقتی ما این گزارش را منتشر کردیم به سرعت موضع گیری شد که این کار سیاه نمایی است اما واقعا آنچه در کشور اتفاق افتاد و ما بخشی از آن را به تصویر کشیدیم، واقع نمایی بود.

**یعنی تنها دولت قبل درگیر فساد مدیران بوده است؟! منتقدان دولت یازدهم می گویند فیش های حقوقی نا متعارف مدیران دولت فعلی نشانه نابسامانی هست؟
++ مگر قضیه پرداخت های نامتعارف مدیران تنها مربوط به دولت یازدهم است؟! یا اینکه فقط قوه مجریه درگیر این ماجرا است؟! بسیاری از دستگاه ها و نهادها با این چالش روبرو هستند.
برخورد با این معضل با همکاری همه قوا امکان پذیر است. نکته مهم تر اینکه باید دانست ریشه پرداخت های نامتعارف مدیران به دولت قبل و مصوبات آن دولت باز می گردد. بنیان دریافتی های نامتعارف مدیران در دولت احمدی نژاد گذاشته شد.
اغلب افزایش دریافت ها حاصل تصمیمات و تغییر قوانین در دولت های نهم و دهم است. من مدیر دولت اصلاحات بودم هیچ گاه ما چنین قوانینی با این پرداخت های نامتعارف به مدیران نداشتیم. اینکه بعد از 8 سال چه اتفاقی می افتد که اعضای هیات مدیره یک شرکت یا یک نهاد تصمیم می گیرند به خودشان پاداش های میلیاردی بدهند و این را در مصوبات می بینید، جای سوال دارد.
دولت روحانی در وضعیت آشفتگی مدیریتی مسئولیت اجرایی کشور را برعهده گرفت. این دولت در طول سه سال گذشته مشغول تلاش برای برداشتن تحریم ها و مبارزه با فساد سازمان یافته دولت قبل بود. دکل های نفتی، فروش نفت توسط دلال هایی همچون بابک زنجانی، دخالت مستقیم مدیران ارشد دولت قبل در پروندهای متعدد فساد مالی تنها گوشه ای از مسائلی بود که این دولت درگیر آنها بوده است. در چنین وضعیتی مسلما دریافتی های متعارف مدیران دیده نمی شود. همین امر فرصت را برای سودجویان فراهم کرد.

** منتقدان دولت، خلاف نظر شما را دارند. آنها معتقدند دولت یازدهم مشکلات متعددی داشته است؟
++ ای کاش نیروهای متعهد، باتجربه و کارآمد در دوران احمدی نژاد از عرصه مدیریت کشور حذف نمی شدند. بی تردید حذف نیروهای انقلابی، با تجربه و متعهد کشور ما را با خلاء مدیریتی روبرو کرد. دولت احمدی نژاد در واقع با کنار گذاشتن نیروهای متعهد و باتجربه، کشور را از پتانسیل های آنان محروم کرد.
مسلما پس از کنار رفتن نیروهای متعهد که از ابتدا در خدمت انقلاب بودند دچار نابسامانی هایی از قبیل فساد اداری، اقتصادی و حقوق های نامتعارف شدیم. وقتی 8 سال این ساختار نامناسب در کشور شکل گرفت نباید انتظار داشته باشیم یک شبه همه چیز اصلاح شود.
من با جریانی که امروز می گوید همه چیز را همین الان تغییر دهید و همه مدیران را برکنار کنید، مخالف هستم. کسانی که این حرف ها را در مورد برکناری های گسترده می زنند متوجه زیان آن نیستند. البته مدیران دولت یازدهم هم باید آنچه را که تحویل گرفته بودند بیان می کردند. یک مدیر وقتی می بیند فیش حقوقی اش فراتر از عرف است وظیفه دارد این موضوع را به اطلاع عموم برساند. اگر مدیر یا عضو هیات مدیره چنین نکرد باید پاسخگوی مراجع قانونی باشد.
من یکی از مدیران اجرایی کشور در دوران اصلاحات بودم؛ به هیچ وجه وضعیت پرداخت های ما در آن دوران به این شکل نبود. بنابراین آنچه ما می بینیم حاصل رویکردهای نادرست مدیریتی در دولت احمدی نژاد است.
دلیل اینکه دولت روحانی مرتب بر عملکرد نادرست گذشته تاکید می کند به این دلیل است که عمق مشکلات ایجاد شده برای کشور بسیار زیاد است. من فکر می کنم تا چند دوره بعد از روحانی هم ناچاریم بگوییم بخش اعظمی از مشکلات به دلیل بی تدبیری دولت نهم و دهم بوده است. چرا که اثرات این بی تدبیری ها همچنان بر اقتصاد، سیاست و فرهنگ کشور سایه انداخته است.

**منتقدان دولت می گویند چرا مدیران دولت یازدهم از همان ابتدا آنچه را که تحویل گرفته بودند به طور کامل با مردم در میان نگذاشتند؟
++ به این دلیل که حجم آشفتگی ها و چالش ها در کشور زیاد بود. اگر دولت بخواهد هر روز به دنبال مطرح کردن آشفتگی ها و تخلفات گذشته باشد، عملا دیگر وقتی برای دولت باقی نمی ماند. من معتقدم مدیر لازم است از حاشیه دوری کند و به کارش بپردازد.

**این طور که شما می گویید اگر بیان نکند میراث گذشته برای مدیر فعلی باقی می ماند؟
++ حجم فسادها و نابسامانی ها زیاد است. اگر مدیر بخواهد در تمام وقت خود به جستجوی گذشته بپردازد قطعا فرصتی برای حرکت به جلو و انجام وظیفه اصلی نخواهد داشت.

**مگر بیان واقعیت ها و تمام آنچه که دولت می خواهد تحویل بگیرد چقدر زمان می برد؟!
++ البته سخن من بدید معنا نیست که یک مدیر دولتی نمایی از آنچه تحویل گرفته است را بیان نکند بلکه یک مدیر وظیفه دارد به تشریح آنچه دریافت کرده است بپردازد. اما اینکه بخواهد تمام تلاش خود را به مسائل دیگرمعطوف کند مسلما از رسیدن به نتیجه نهایی ناکام می ماند.
دولت روحانی در بدترین وضعیت دولت سکان اجرایی کشور را تحویل گرفت. تحریم ها، فساد اداری، اقتصادی و بسیاری دیگر از مسائل شرایط را سخت کرده بود. در دوره های گذشته اصلا چنین وضعیتی وجود نداشت حتی در سال های سخت پس از جنگ، زمانی که آیت الله هاشمی رفسنجانی دولت را تحویل گرفت، چنین شرایط و نا بسامانی هایی در مدیریت اجرایی کشور نداشتیم.
آنچه ما در دولت اصلاحات تحویل احمدی نژاد دادیم، بهترین شرایط ممکن بود. صندوق ذخیره ارزی در بهترین شرایط خود قرار داشت، از سوی دیگر ما نرخ ثابت ارز را نه به صورت دستوری بلکه به صورت طبیعی ثابت نگاه داشته بودیم. به معنای واقعی اقتصاد ایران یک ثبات نسبی را تجربه می کرد اما آنچه دولت گذشته به این دولت تحویل داده است، وحشتناک است.

**منتقدان دولت می گویند سه سال از روی کار آمدن روحانی می گذرد. آیا کارنامه عملکرد دولت یازدهم قابل بررسی نیست؟!
++ بله، قطعا کارنامه عملکرد دولت در سه سال گذشته قابل نقد و قضاوت است. ما در سال 92 با یک مشکل اساسی به نام تحریم های همه جانبه روبرو بودیم. دولت در سه سال گذشته تمام نیروی خود را به کار گرفت تا پرونده هسته ای ایران را ببندد. بدون لغو تحریم ها و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور گام برداشتن در هر مسیر دیگری، طبعا کار دولت را دشوار می کرد. بنابراین دولت تصمیم گرفت یک بار برای همیشه پرونده هسته ای را ببندد تا با استفاده از توافق پدیده آمده از فشارهای روز افزون بر کشور بکاهد.
بنابراین در بررسی کارنامه دولت باید بگوییم مجموعه دولت یازدهم موفق شد مسئله هسته ای و چالش تحریم ها را تا حدودی حل کند. این دولت همچنین توانست رشد فزاینده تورم را کنترل کند.
در خصوص انتقادی که به دولت واردمی کنند می توانم بگویم در کشوری که 60 درصد ظرفیت های صنعت تعطیل شده باشد بی تردید شاهد رشد اقتصادی چشمگیر نخواهیم بود. بنابراین نمی توانیم انتظار داشته باشیم با این ظرفیت های خالی در صنعت، رشد اقتصادی گسترده اتفاق خواهد افتاد.
شاید بتوان گفت مهم ترین دستارود دولت روحانی بازگشت آرامش و ثبات به عرصه های اقتصادی و مدیریت در کشور بود. این دولت سعی کرد نرخ ارز را ثابت نگاه دارد، بنابراین می بینیم دولت یازدهم عملکرد اش به صورت نسبی موفقیت آمیز بوده است.

**کارشناسان اقتصادی می گویند وقتی شما پولی به جامعه تزریق نکنید جلوی اشتغال زایی بیشتر را گرفته اید. بنابراین تورمی هم نخواهید داشت. چرا دولت نتوانست ظرفیت های غیرفعال اقتصاد را فعال کند؟
++ من دقیقا می خواستم به این مطلب اشاره کنم. رویکرد فعلی تیم اقتصادی دولت باید اصلاح شود. وقتی ما دچار رکود چندین ساله باشیم، مسلم است که تورم چندان افزایش پیدا نمی کند. دولت باید تمام تلاش خود را برای خروج کشور از رکود به کار ببندد. من عدم تزریق منابع مادی را خیلی هنر نمی دانم. کارشناسان اقتصادی به خوبی می دانند که اقتصاد ما نیازی به آرامش گورستانی ندارد.
آنچه صنعت ایران امروز نیاز دارد، تزریق منابع مادی و همزمان کنترل تورم است. ممکن است تورم چند درصدی افزایش پیدا کند اما کشور نیازمند خروج از وضعیت فعلی است. ما به دلیل رکورد زیاد نمی توانیم توقع افزایش تورم را داشته باشیم. بنابراین من فکر می کنم دولت باید دراستراتژی اقتصادی خود تجدید نظر کند. وقتی ما در جامعه شاهد رکوداقتصادی، کاهش درآمدهای عمومی مردم، بیکاری وکاهش تقاضا هستیم نمی توانیم انتظار افزایش تورم را داشته باشیم. بنابراین لازم است دولت تلاش هایش را به از میان برداشتن رکود معطوف کند و به انتظارات جامعه پاسخ دهد.

** منظور شما از پاسخ دادن دولت به انتظارات جامعه چیست؟
++روشن و شفاف باید بگویم، مردم در دوران پسا برجام از دولت انتظار دارند چرخ اقتصادی کشور را به حرکت در آورد. این کار ممکن است با تغییر قوانین یعنی آسان تر و کارآمد تر کردن قوانین تجاری، صنعتی و مقررات دست و پا گیر باشد و یا ممکن است با تغییر و جابه جایی مدیران صورت پذیرد.
وقتی جامعه تلاش دولت را برای بهبود وضعیت موجود ببیند طبعا به این دولت اعتماد خواهد کرد. چنانکه درحل پرونده هسته ایی جامعه ایرانی تلاش دولت را دید و بدین ترتیب با این سیاست همراهی کرد.

**منتقدان دولت می گویند برجام هیچ سودی برای کشورمان نداشته است. آیا برجام در یک سال اخیر موفق بود؟
++ اولین موفقیت برجام این بود که فضای بی اعتمادی ایجاد شده در اطراف ایران را شکست. برجام به سیاست خارجی ایران این فرصت را داد که با جامعه بین الملل در فضایی جدید گفت و گو کند. از سوی دیگر باید بدانیم که ما هنوز به طور کامل وارد دوره پسا برجام نشده ایم. 6 ماه طول کشید تا برجام اجرایی شود.
من فکر می کنم حدود 4 یا 5 ماه است که عملا برجام وارد فاز اجرایی شده است. بنابراین نباید انتظار داشته باشیم تمام تحریم ها در طول این مدت اندک برطرف شود. من معتقدم اجرای برجام به نفع منافع ملی ایران است؛ بنابراین نباید اجازه دهیم عوامل داخلی و خارجی برجام را به شکست بکشانند.

** آیا عملکرد دولت یا حتی تخریب ها علیه دولت در پایگاه اجتماعی روحانی تاثیر داشته است؟
++ باید قبل از پاسخ به این نکته اشاره کنم که آقای روحانی هیچ گاه تصور نمی کرد با این میزان ناکارآمدی، آشفتگی و فساد روبرو شود. برخی با نظر سازی سعی می کنند بگویند مردم دیگر حامی دولت نیستند یا از میزان اعتبار روحانی در میان هوادارانش کاسته شده است در حالی که واقعا این گونه نیست.
در سال 92 روحانی با 51 درصد رئیس جمهوری شد اما اگر به نتیجه انتخابات مجلس نگاه کنید به خوبی متوجه می شوید که با وجود رد صلاحیت ها، حامیان روحانی و اعتدال گرایان بیشترین کرسی مجلس را کسب کردند.
مردم فهمیدند که تنها راه برآورده کردن خواسته هایشان صندوق رای است؛ بنابراین در سال 96 هم وعده دادن یارانه، افشای فیش های حقوقی و مسائل دیگر اصلا تاثیر گذار نخواهد بود. معتقدم اینکه می گویند دولت روحانی تک دوره ایی خواهد شد بیش از هر چیز جنگ روانی و تبلیغات رسانه ای است اما دولت روحانی باید در نظر داشته باشد که افکار عمومی و خواسته هایشان محترم هستند.

**طبیعتا بخشی از اقشار فقیرتر جامعه نسبت به مشکلات اقتصادی و وعده های مالی حساس تر هستند. ممکن است در مقابل وعده افزایش یارانه یا رفع مشکلات اقتصادی به شخص دیگری گرایش پیدا کنند؟
++ خیر، مردم بسیار آگاه تر از گذشته شده اند و به اصطلاح با واقعیات جامعه آشنا شده اند. همین یارانه 45 هزار تومانی یک سوم بودجه کشور را به خود اختصاص داده است. بودجه ای که می توانست در اختیار عمران قرار بگیرد. بودجه عمرانی کشور حدود 20 میلیارد تومان است اما عملا 12 الی 13 میلیارد آن جذب می شود. از یک سو با کمبود بودجه عمرانی وافزایش بیکاری روبرو هستیم و از سوی دیگر در عین حال ما یک سوم بودجه کشور را بین مردم تزریق می کنیم. مردم درک می کنند وعده افزایش یارانه غیرواقعی است.

**جامعه شناسان می گویند دولت می تواند مسائل چالشی و مورد علاقه جامعه را به آرای عمومی واگذار کند. آیا می توانیم از این امکان بهره بگیریم؟
++ در قانون اساسی، مراجعه به آرای عمومی برای مسائل مهم دیده شده است. نه تنها در مورد یارانه ها بلکه در مسائل اساسی که دولت همراهی جامعه را می خواهد می تواند به رفراندوم مراجعه کند. من فکر می کنم مسئله یارانه ها برای دولت مشکل لاینحل ایجاد کرده است.
اگر دولت یازدهم بخواهد یارانه ها را قطع کند مسلما بخشی از جامعه ناراضی خواهد شد. اگر بخواهد آن را به همین شیوه ادامه دهد عملا با مشکل روبرو می شود. به هر حال نظر مردم می تواند راه حل این چالش باشد.
از سوی دیگر با برگزاری رفراندوم، مردم خودشان برای این مسئله یک راه حل پیدا خواهند کرد و در اجرای آن راه حل با دولت همراه خواهند شد. باید بدانیم برگزاری رفراندوم در مسائل مهم و مورد دغدغه جامعه اعتماد عمومی را به دولت باز می گرداند. مشارکت دادن مردم در تصمیمات مهم می تواند راه حل بازگشت اعتماد عمومی باشد. دولت با برگزاری رفراندوم در مسائل مهم اعتماد عمومی را بازگرداند.