آفتابنیوز : «مایکل روبین» پژوهشگر اندیشکده «واشینگتن اینستیتیوت» با انشتار مطلبی به دوازده پرسش ضروری اشاره می کند که باید از اردوغان پرسیده شوند در حالی که هنوز خبرنگاری در ترکیه جرات نکرده این موضوعات را مطرح کند.
او اشاره می کند که محدود شدن آزادی بیان در ترکیه یکی از آفات دوران زمامداری اردوغان بوده است. بسیاری از روزنامه ها توقیف شده و سردبیران و روزنامه نگاران نیز بازداشت شده اند.
گزارشگران بدون مرز نهادی که رتبه بندی کشورها از نظر آزادی مطبوعات را انجام می دهد در میان ۱۸۰ کشور جهان ترکیه را در جایگاه صد و پنجاه و یکم قرار گرفته است رتبه ای در کنار روسیه تحت زمامداری پوتین. پاکسازی های اردوغان و اعلام وضعیت اضطراری در دوران پس از کودتای نافرجام سبب شده تا محدودیت برای بیان پرسش ها بیش تر شوند.
در اینجا می توان دوازده پرسش مهم را درباره اردوغان مطرح کرد که رسانه های ترک تاکنون نتوانسته اند مطرح کنند:
۱-چگونه اردوغان تبدیل به یک میلیاردر شد؟
اردوغان در استان ریزه در ناحیه ای نسبتا فقیر در حاشیه دریای سیاه متولد شد. پدر او گارد ساحلی بود و در دریا کار می کرد. اردوغان در کودکی در خیابان تنقلات می فروخت تا پول بیشتری کسب کند. او از یک مدرسه مذهبی در سال ۱۹۷۳ میلادی فارغ التحصیل شد و بلافاصله فعالیت سیاسی را آغاز کرد و شهردار استانبول شد و پس از دوران کوتاه در زندان به جرم تحریک مذهبی زندانی شد. پس از آزادی از زندان به نخست وزیری رسید و سپس رییس جمهور شد. در اینجا این سوال مطرح است چگونه مردی مانند اردوغان به یک میلیاردر در طول چندین سال تبدیل شد؟
در این باره می توان بیش تر اندیشید اردوغان با ۱۳ مورد پرونده فساد در زمان عهده داری سمت شهرداری استانبول مواجه بوده است که به دلیل مصونیت پارلمانی این پرونده ها هیچ گاه باز نشدند. سفارت امریکا گزارش داده است که او دست کم هشت حساب در بانک سوئیس دارد. او توضیح داده بود که بخشی از ثروتش در نتیجه هدایای عروسی برای پسرش بوده است با این حال، نوارهای صوتی درز کرده به بیرون به صورت غیر قانونی نشان داد که او چگونه درباره جابجایی میلیاردها دلار به صورت نقدی صحبت می کرد. اردوغان هم چنین از قدرت خود برای سرکوب دستگاه قضایی و دستگیری دادستان ها و قضات استفاده می کند.
هم چنین سوالات مشابهی درباره پسرش بلال و آن چه دقیقا در ایتالیا انجام داد و درباره پسرش بوراک که محل نگهداری اش در هاله ای از ابهام است وجود دارد.
۲-مدرک دانشگاهی اردوغان از کجاست؟
در زندگی نامه رسمی اردوغان اشاره شده است که او مدرک خود را در سال ۱۹۸۱ میلادی از دپارتمان اقتصاد و علوم تجاری دانشگاه مرمره دریافت کرده است. در اینجا مشکلی وجود دارد و آن این که چنین دپارتمانی در دانشگاه مرمره وجود نداشته است! در سال ۱۹۸۲ میلادی دانشکده اقتصاد و علوم اداری تاسیس شده است اما هیچ گونه سوابقی از حضور احتمالی اردوغان در آنجا موجود ندارد. این در حالی است که داشتن مدرک تحصیلات چهار ساله شرط احراز صلاحیت برای بر عهده گیری مقام ریاست جمهوری است. اگر اردوغان درباره داشتن مدرک دروغ گفته باشد آیا می تواند به عنوان رییس جمهوری به کار خود ادامه دهد؟ البته اگر فرض کنیم که هنوز هم حاکمیت قانون در ترکیه وجود دارد او باید از مقام خود برکنار شود.
۳-چه داستان دیگری پشت کودتای نافرجام وجود دارد؟
اردوان کودتای شکست خورده ۱۵ جولای را هدیه الهی خواند. پس از گذشت چند ساعت به سرعت اردوغان، شخص فتح الله گولن واعظ مذهبی که با او از سال ۲۰۱۳ میلادی دچار اختلاف شده بود را مقصر کودتا دانست. دولت ترکیه می گوید که کودتا کار عناصر وابسته به گولن بوده که به گفته آنان در درون نهادهای رسمی نفوذ کرده اند اما آنکارا هنوز مدرکی به طور رسمی که ثابت کند این نقش وجود داشته را به مقام های امریکایی ارائه نداده است. ابهامات زیادی درباره بازداشت ها وجود دارند بسیاری از افسرانی که بازداشت شده اند بیش از نزدیکی به گولن به حزب عدالت و توسعه نزدیک بوده اند. اردوغان هنوز به طور شفاف درباره محلی که در فاصله کودتا حضور داشته توضیحی نداده است. در واقع، به نظر می رسد اردوغان از پیش می دانسته که کودتا رخ می دهد و ممکن است حتی برای پیدا کردن دستاویز به منظور سرکوب مخالفانش از وقوع کودتا حمایت نیز کرده باشد. در یک کشور عادی این موضوع می تواند مورد تحقیق مطبوعاتی قرار گیرد. سایر مسائل مربوط به کودتا نیز تحقیق درباره شان در مطبوعات ترکیه ممنوع است برای مثال، طرح این پرسش که چه کسی مسئول مرگ غیر نظامیان در شب کودتا بوده است. شواهدی وجود دارند که نشان می دهند تعداد زیادی از شهروندان نه به طور تصادفی که تحت فرمان یک فرماندهی نظامی به ضرب گلوله کشته شده اند. ابهامات زیادی درباره شرکت مشاوره دفاعی «سادات» وجود دارد که گفته می شود آموزش های مخفی قبل از وقوع کودتا برای هواداران اردوغان داشته است. انتصاب «عدنان تانریوردی» رییس این مرکز مشاوره به عنوان مشاور نظامی اردوغان نیز بر سوالات می افزاید. تانریوردی در سال ۱۹۹۷ میلادی در جریان کودتای نرم از مقام خود برکنار شد و به نظر می رسد درصدد انتقام گیری از افسران سکولار در ارتش ترکیه بوده است.
۴- آیا گروه گولنیست ها واقعا تروریست هستند؟
مخالفت با گولن و جنبش او یک چیز است و تروریست خواندن آنان و در کنار داعش و القاعده قرار دادن آن گروه و اعضایش موضوع دیگری است. اردوغان از جنبش هزمت تحت عنوان سازمان ترور فتح اللهی ها سخن گفته که از آن با عنوان اختصاری «فتو» یاد می کند. اما پرسش این است که اردوغان می گوید گولن شبکه ای از ثروت و قدرت را تشکیل داده است پس انان چه تفاوتی با طرفداران اردوغان دارند ایا می توان به طور مشابه از سازمان ترور اردوغانیست ها نیز یاد کرد؟ آیا دولت ترکیه معیاری دوگانه در برخورد با موضوعات ندارد؟
۵-اگر گولن یک تروریست است چرا اردوغان تا پیش از سال ۲۰۱۳ میلادی با او همکاری می کرد؟
زمانی که به فلسفه مذهبی و کار تشکیلاتی می رسیم تفاوت اندکی میان گولن پیش از ۲۰۱۳ میلادی و گولن پس از آن وجود دارد. تنها چیزی که در حال حاضر تفاوت کرده آن است که اتحاد سیاسی او با اردوغان قطع شده و اردوغان اصرار دارد که گولن استاد تروریست ها قلمداد کند. اگر چنین است و گولن همان مرد است چرا اردوغان در دور اول زمامداری حزب عدالت توسعه با او همراه شد و یار صمیمی اش بود؟
۶-چرا اردوغان گزارش حملات ارتش ترکیه علیه نیروهای پ ک ک را منتشر می کند اما چیزی درباره حمله به داعش نمی گوید؟
ترکیه با دو چالش مواجه است یکی چالش پ ک ک و گروه های چپ افراطی و از سوی دیگر چالش گروه های اسلامگرایی مانند داعش. در اینجا یک موضوع وجود دارد: زمانی که پ ک ک و گروه های کرد اقدامی را انجام می دهند و یا چپ های افراطی به سفارت امریکا در انکارا حمله می کنند اخبار منتشر می شوند. اما در زمینه حمله ارتش ترکیه به مواضع داعش و نیروهای آن هیچ گونه گزارشی منتشر نمی شود.
۷-چرا دستگاه اطلاعاتی ترکیه به جبهه النصره و داعش کمک می کند؟
در همین راستا شواهدی وجود دارند که نشان می دهند دستگاه امنیتی ترکیه به جبهه النصره گروهی وابسته به القاعده در سوریه و داعش کمک تسلیحاتی و اطلاعاتی کرده است. زمانی که روزنامه نگاران ترک در این باره نوشتند سرکوب و بازداشت شدند.
۸-آیا جوخه مرگی از سوی ترکیه برای ترور شخصیت های سیاسی کرد در پاریس اعزام شده بود؟
در سال ۲۰۱۳ میلادی سه فعال کرد در دفتر کار خود در پاریس ترور شدند. هر سه آنان عضو گروه پ ک ک بودند گروهی که از سوی ترکیه تروریستی محسوب می شوند. ترکیه در آن زمان درگیر مذاکرات صلح در سطوح بالا با پ ک ک بود. پس از آن «عمر گونی» یک شهروند ترک ۳۲ ساله که از سن ۹ سالگی به فرانسه رفته بود به اتهام ارتکاب اقدام تروریستی بازداشت شد رهگیری تماس های تلفنی او نشان دادند که او در ارتباط با سازمان اطلاعات ترکیه بوده است: پرسش این است ایا ترکیه مرتکب ترور مخالفانش در پایتخت یکی از اعضای ناتو شده است؟
۹-چرا اردوغان داماد خود را به عنوان وزیر نفت و انرژی منصوب کرد؟
«برات البایراک» داماد ۳۷ ساله اردوغان در تاریخ ۲۴ نوامبر سال ۲۰۱۵ میلادی وزیر انرژی شد. آیا او بهترین فرد واجد شرایط بوده است یا عوامل دیگری در این انتصاب دخیل بوده اند؟ با توجه به میل شدید اردوغان برای مذاکره و انعقاد قرادادهای انرژی با رهبرانی چون پوتین رییس جمهوری روسیه و بارزانی رییس اقلیم کردستان عراق آیا نمی توان این پرسش را مطرح کرد که البایراک در این میان از نظر اقتصادی با معاملات پشت پرده به نفع خانواده اردوغان کار می کند؟ آیا می توان منتظر بود که روزی البایراک نخست وزیر شود؟ آیا ترکیه تبدیل به یک جمهوری موروثی مانند سوریه و یا مصر دوران مبارک خواهد شد؟
۱۰-آیا ما می توانیم درباره دوستان اردوغان صحبت کنیم؟
اردوغان دوستانی دارد که افراد عجیبی هستند از جمله یاسین القاضی تاجری از عربستان سعودی که وزارت خزانه داری امریکا می گوید در ارتباط با اسامه بن لادن رهبر القاعده در سال ۲۰۱۴ میلادی بوده است. اردوغان در سال ۲۰۰۶ میلادی گفته بود که قاضی را می شناسد و به او باور دارد او گفته بود حضور قاضی در اقدام تروریستی ناممکن است این در حالیست که نهادهای بین المللی او را در ارتباط با تروریسم دانسته اند. نکته آن جا مبهم تر می شود که می بینیم او با بلال اردوغان نیز رابطه نزدیکی داشته است.
گلبدین حکمتیار در زمره بدترین بازیگران افغانستان است. گفته می شود که او همواره علیه رقبایش در جریان جنگ های داخلی حملاتی را انجام می داده است اما شواهدی وجود دارند که او با اردوغان ملاقات کرده است. آیا اردوغان او را تروریست نمی دانسته است؟
۱۱-اردوغان چه معامله ای با پوتین انجام داده است؟
یک سال پیش روابط روسیه و ترکیه به پایین سطح خود از زمان جنگ سرد به این سو رسیده بود اما پس از دیدار ماه آگوست دو رهبر تصمیم گرفتند تا قرارداد خط لوله و مذاکرات درباره خرید ترکیه پیرامون استقرار سامانه موشکی روسهی را انجام دهند؟ در این میان چه روی داد که این چنین نظرات طرفین تغییری ۱۸۰ درجه ای داشت. آیا اردوغان درباره اعطای پایگاه نظامی به روسیه برای مثال در مرسین به توافق رسیده است؟ ایا پوتین می خواهد سلاح های هسته ای تاکتیکی روسیه را به ترکیه بفروشد؟ ایا اردوغان حساب های بانکی زیادی در روسیه دارد و دارایی های شخصی و دولتی را در انجا سرمایه گذاری کرده است؟هیچ یک از این گمانه زنی ها میزان صحت و سقم شان مشخص نیست.
۱۲-چرا دادگاه قانون اساسی از تعطیل کردن حزب عدالت و توسعه در سال ۲۰۰۸ میلادی خودداری کرد؟
در سال ۲۰۰۸ میلادی دادگاه قانون اساسی ترکیه حزب عدالت و توسعه را محکوم کرد و دستور انحلال حزب را صادر کرد اما در آخرین لحظه در تصمیم خود تجدید نظر کرد. بسیاری از ترک ها می گویند که یک تاجر که مدت ها با اردوغان همکاری کرده است به دستگاه قضایی ترکیه رشوه داده بود تا رای را به نفع آن حزب تغییر دهند. اگر چنین است چرا دادگاه قانون اساسی از تعطیل کردن حزب عدالت و توسعه در سال ۲۰۰۸ میلادی خودداری کرد؟