ترکان: هاشمی با لباس کار به بازسازی ویرانه‌های جنگ تحمیلی پرداخت
اکبر ترکان که در دولت اول آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، وزیر دفاع و در دولت دوم، بر کرسی وزارت راه‌وترابری نشسته بود، می‌گوید سردار سازندگی پس از جنگ تحمیلی، لباس رزم را درآورد و لباس کار به تن کرد.
آفتاب‌‌نیوز : به گزارش شرق، بخش هایی از دیدگاه های ترکان درباره اندیشه‌های آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در حوزه اقتصاد را می خوانید:
- ایشان با لباس كار به بازسازی ویرانه‌های جنگ تحمیلی پرداخت تا جایی كه به سردار سازندگی شهره شد.
- در زمان جنگ، برای اداره كشور و جلوگیری از در مضیقه قرارگرفتن مردم، در دوران شهید رجایی، دستگاهی به نام ستاد بسیج اقتصادی به راه افتاد كه آقای بهزاد نبوی، مدیریت آن را برعهده داشت، این ستاد، دفترچه‌هایی به نام دفترچه بسیج اقتصادی فراهم كرد كه با كوپن‌هایی كه در آن تعبیه شده بود، هر ماه و در موعد مقرر، سهمیه مردم در زمینه كالاهای اساسی از جمله برنج، روغن و... تأمین می‌شد. در روش دیگری برای تأمین نیازهای دیگر مردم مانند یخچال و... هم مردم نمی‌توانستند از طریق مغازه‌ها این نوع كالاهای خود را تهیه كنند، زیرا برخی سوءاستفاده‌ها، گرانی‌ها و احتكار از این طریق انجام می‌شد؛ این نوع كالاها از طریق شبكه‌های تعاونی ادارات و دستگاه‌ها برای مردم توزیع می‌شد. حتی برای ساختمان‌سازی هم مردم باید مجوز شهرداری و تأییدیه محلی و... آماده می‌كردند تا بتوانند سیمان و آهن تهیه کنند و ساختمان بسازند. چاره‌ای نبود، زیرا در شرایط جنگ برای جلوگیری از احتكار و رفتارهای ظالمانه به مدیریت دولتی در این حجم و اندازه نیاز بود.
- پس از جنگ، جلساتی در دفتر ریاست‌جمهوری آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای با نام جلسات بازسازی تشكیل می‌شد؛ در جلسات بازسازی، سیاست‌های اقتصادی پس از جنگ بررسی می‌شد كه اكنون چه كنیم تا شبكه‌های توزیع غذایی از حالت كوپن خارج شود و در قالب بازار آزاد قرار گیرد. در آن زمان دولت به برخی از كالاها ارز ارزان می‌داد و یك‌سری از كالاهاي هم ارز به قیمت‌های غیردولتی دریافت می‌كردند. دولت در آن زمان به‌شدت دقت می‌كرد كالاهایی كه مشمول ارز دولتی بودند در بازار با ارز آزاد خرید و فروش نشوند و حتما در شبكه‌های تعاونی با قیمت‌های ارزان عرضه شوند. تبدیل این اقتصاد به اقتصادی كه سازوكار بازار در آن كار كند، پیچیدگی‌های خاص خود را داشت، این پیچیدگی‌ها در ستاد سیاست‌گذاری برای بازسازی، بررسی و سیاست‌های آن تبیین می‌شد تا اینكه پس از رحلت حضرت امام(ره)، آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی رئیس‌جمهور شدند. ایشان باید سیستم اقتصادی تماما دولتی را به اقتصاد بازار تبدیل می‌كرد. از طرف دیگر نمی‌توانستیم بخشی از كارها را به بازار بسپاریم. در مواردی كه شكست بازار در آن حاكم بود، مانند مقوله درمان مردم یا برای نمونه در زمینه انحصار طبیعی برق و آب هم، نمی‌توان كار را به بازار سپرد؛ بنابراین باید دستگاه تنظیم‌كننده و رگولاتوری مانند دستگاه حمایت از مصرف‌كننده هم در این قسمت پدید می‌آمد كه بتواند انحصار در این بخش‌ها را كنترل كند؛ بنابراین به‌وجودآوردن این سازوكارها بسیار توانمندی می‌خواست.
- در دولت دوم هاشمی‌رفسنجانی اتفاقی رخ داد كه مربوط به پرداخت‌نشدن تعهدات در بانك مركزی بود. در آن زمان به علت كمبود منابع تعدادی از دستگاه‌ها به سرمایه‌گذاری خارجی رجوع كردند. این دستگاه‌ها برای سرعت‌بخشیدن به سرمایه‌گذاری‌ها، به سمت استفاده از فاینانس‌های خارجی روی آوردند. در بهره‌گیری از فاینانس‌های خارجی، برخی دستگاه‌ها فاینانس كوتاه‌مدت دریافت كردند؛ اما در سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت از آن بهره بردند و قبل از اینكه این سرمایه‌گذاری‌ها به بازدهی برسد، موعد بازپرداخت فاینانس فرا رسید و آنها نتوانستند آن را بازپرداخت كنند. این اشتباهی اساسی بود كه در دولت دوم ایشان، اتفاق افتاد، زیرا فاینانس كوتاه‌مدت در سرمایه در گردش و رفع برخی از نواقص خط تولید كاربرد دارد، این كار موجب سكته‌ای در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی شد كه البته در سال‌های آخر دولت هاشمی‌رفسنجانی پشت سر گذاشته شد. برای رفع این معضل، به مذاكره مجدد و تمدید زمان بازپرداخت نیاز داشتیم، در آن زمان مرحوم نوربخش و آقای احمد عزیزی برای گفت‌وگو و تمدید زمان بازپرداخت فاینانس‌های كوتاه‌مدت وارد عمل شدند و در نهایت در انجام این کار موفق شدند.
- حقيقتا آقاي هاشمي‌رفسنجاني مدافع بخش خصوصي بود. وقتي سياست‌هاي كلي اصل ٤٤ قانون اساسي از سوي رهبري ابلاغ شد، برخي نزد رهبر رفته بودند و انتقاد كرده بودند كه اين كار موجب مي‌شود عده‌اي پولدارتر شوند. آقا گفته بودند چنين كرديم كه اين اتفاق بيفتد. قرار است مبنا بر رقابت باشد. در رقابت عده‌اي جلوتر مي‌افتند و اين طبيعي است. منتها سازوكارهاي اقتصادي ابزارهاي ديگري دارد كه مانع از نابجارفتن ثروت‌ها مي‌شود.
- ایده و قانون مناطق آزاد که پایلوتی برای انجام یک تجربه اقتصادی است تا بتوانیم نتایج این تجربه را به سرزمین اصلی گسترش دهیم در زمان آقای هاشمی‌رفسنجانی به تصویب رسید و فعالیت مناطق آزاد در سه منطقه قشم، کیش و چابهار آغاز شد.
- ایشان با لباس كار به بازسازی ویرانه‌های جنگ تحمیلی پرداخت تا جایی كه به سردار سازندگی شهره شد.
- در زمان جنگ، برای اداره كشور و جلوگیری از در مضیقه قرارگرفتن مردم، در دوران شهید رجایی، دستگاهی به نام ستاد بسیج اقتصادی به راه افتاد كه آقای بهزاد نبوی، مدیریت آن را برعهده داشت، این ستاد، دفترچه‌هایی به نام دفترچه بسیج اقتصادی فراهم كرد كه با كوپن‌هایی كه در آن تعبیه شده بود، هر ماه و در موعد مقرر، سهمیه مردم در زمینه كالاهای اساسی از جمله برنج، روغن و... تأمین می‌شد. در روش دیگری برای تأمین نیازهای دیگر مردم مانند یخچال و... هم مردم نمی‌توانستند از طریق مغازه‌ها این نوع كالاهای خود را تهیه كنند، زیرا برخی سوءاستفاده‌ها، گرانی‌ها و احتكار از این طریق انجام می‌شد؛ این نوع كالاها از طریق شبكه‌های تعاونی ادارات و دستگاه‌ها برای مردم توزیع می‌شد. حتی برای ساختمان‌سازی هم مردم باید مجوز شهرداری و تأییدیه محلی و... آماده می‌كردند تا بتوانند سیمان و آهن تهیه کنند و ساختمان بسازند. چاره‌ای نبود، زیرا در شرایط جنگ برای جلوگیری از احتكار و رفتارهای ظالمانه به مدیریت دولتی در این حجم و اندازه نیاز بود.
- پس از جنگ، جلساتی در دفتر ریاست‌جمهوری آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای با نام جلسات بازسازی تشكیل می‌شد؛ در جلسات بازسازی، سیاست‌های اقتصادی پس از جنگ بررسی می‌شد كه اكنون چه كنیم تا شبكه‌های توزیع غذایی از حالت كوپن خارج شود و در قالب بازار آزاد قرار گیرد. در آن زمان دولت به برخی از كالاها ارز ارزان می‌داد و یك‌سری از كالاهاي هم ارز به قیمت‌های غیردولتی دریافت می‌كردند. دولت در آن زمان به‌شدت دقت می‌كرد كالاهایی كه مشمول ارز دولتی بودند در بازار با ارز آزاد خرید و فروش نشوند و حتما در شبكه‌های تعاونی با قیمت‌های ارزان عرضه شوند. تبدیل این اقتصاد به اقتصادی كه سازوكار بازار در آن كار كند، پیچیدگی‌های خاص خود را داشت، این پیچیدگی‌ها در ستاد سیاست‌گذاری برای بازسازی، بررسی و سیاست‌های آن تبیین می‌شد تا اینكه پس از رحلت حضرت امام(ره)، آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی رئیس‌جمهور شدند. ایشان باید سیستم اقتصادی تماما دولتی را به اقتصاد بازار تبدیل می‌كرد. از طرف دیگر نمی‌توانستیم بخشی از كارها را به بازار بسپاریم. در مواردی كه شكست بازار در آن حاكم بود، مانند مقوله درمان مردم یا برای نمونه در زمینه انحصار طبیعی برق و آب هم، نمی‌توان كار را به بازار سپرد؛ بنابراین باید دستگاه تنظیم‌كننده و رگولاتوری مانند دستگاه حمایت از مصرف‌كننده هم در این قسمت پدید می‌آمد كه بتواند انحصار در این بخش‌ها را كنترل كند؛ بنابراین به‌وجودآوردن این سازوكارها بسیار توانمندی می‌خواست.
- در دولت دوم هاشمی‌رفسنجانی اتفاقی رخ داد كه مربوط به پرداخت‌نشدن تعهدات در بانك مركزی بود. در آن زمان به علت كمبود منابع تعدادی از دستگاه‌ها به سرمایه‌گذاری خارجی رجوع كردند. این دستگاه‌ها برای سرعت‌بخشیدن به سرمایه‌گذاری‌ها، به سمت استفاده از فاینانس‌های خارجی روی آوردند. در بهره‌گیری از فاینانس‌های خارجی، برخی دستگاه‌ها فاینانس كوتاه‌مدت دریافت كردند؛ اما در سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت از آن بهره بردند و قبل از اینكه این سرمایه‌گذاری‌ها به بازدهی برسد، موعد بازپرداخت فاینانس فرا رسید و آنها نتوانستند آن را بازپرداخت كنند. این اشتباهی اساسی بود كه در دولت دوم ایشان، اتفاق افتاد، زیرا فاینانس كوتاه‌مدت در سرمایه در گردش و رفع برخی از نواقص خط تولید كاربرد دارد، این كار موجب سكته‌ای در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی شد كه البته در سال‌های آخر دولت هاشمی‌رفسنجانی پشت سر گذاشته شد. برای رفع این معضل، به مذاكره مجدد و تمدید زمان بازپرداخت نیاز داشتیم، در آن زمان مرحوم نوربخش و آقای احمد عزیزی برای گفت‌وگو و تمدید زمان بازپرداخت فاینانس‌های كوتاه‌مدت وارد عمل شدند و در نهایت در انجام این کار موفق شدند.
- حقيقتا آقاي هاشمي‌رفسنجاني مدافع بخش خصوصي بود. وقتي سياست‌هاي كلي اصل ٤٤ قانون اساسي از سوي رهبري ابلاغ شد، برخي نزد رهبر رفته بودند و انتقاد كرده بودند كه اين كار موجب مي‌شود عده‌اي پولدارتر شوند. آقا گفته بودند چنين كرديم كه اين اتفاق بيفتد. قرار است مبنا بر رقابت باشد. در رقابت عده‌اي جلوتر مي‌افتند و اين طبيعي است. منتها سازوكارهاي اقتصادي ابزارهاي ديگري دارد كه مانع از نابجارفتن ثروت‌ها مي‌شود.
- ایده و قانون مناطق آزاد که پایلوتی برای انجام یک تجربه اقتصادی است تا بتوانیم نتایج این تجربه را به سرزمین اصلی گسترش دهیم در زمان آقای هاشمی‌رفسنجانی به تصویب رسید و فعالیت مناطق آزاد در سه منطقه قشم، کیش و چابهار آغاز شد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید